Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk

pok.128
tel. (22) 6572-701

Kierownik Pracowni:
dr hab. Jan Kordys, prof. IBL PAN, dyżur: wtorek 11.00-13.00

Pozostali pracownicy:
dr Magdalena Szczypiorska-Chrzanowska, dyżur: wtorek 11.00-13.00
dr Dorota Jarecka, dyżur: wtorek 11.00-13.00

Współpracownicy uczestniczący w działaniach Pracowni:
prof. dr hab. Teresa Dobrzyńska-Janusz, dyżur: wtorek 11.00-13.00
prof. dr hab. Danuta Danek
dr Dorota Urbańska

Byli pracownicy IBL PAN:

dr hab. Grzegorz Grochowski, prof. IBL PAN (1970-2022)

 

 

Więcej informacji:
Z historii Pracowni Poetyki Teoretycznej
Teoria literatury: pojęcia i ich konteksty (współpraca z Instytutem Literatury Bułgarskiej Akademii Nauk)

Pracownia Poetyki Teoretycznej i Semiotyki Kultury
Badania prowadzone przez członków Pracowni skupiają się na wypracowaniu metod analizy utworów literackich jako złożonych struktur znakowych, budowanych z tworzywa językowego i poddanych różnym konwencjom dyskursywnym. Badania te należą do opisowego nurtu poetyki. Mają wyraźny profil lingwistyczny i semiotyczny. Wykorzystują kategorie analityczne z obszaru różnych działów językoznawstwa (semantyki, pragmatyki, stylistyki, teorii tekstu i dyskursu). W studiach interpretacyjnych znajdują zastosowanie najnowsze metody analizy literaturoznawczej.

Szczególnie intensywnie rozwijają się badania nad strukturą tekstu, teorią dyskursu, semantyką wypowiedzi (zwłaszcza problematyką metafory). Prowadzone są też prace z dziedziny semiotyki i neurosemiotyki, a w ostatnich latach rozwinął się nurt badań nad obrazem holocaustu utrwalonym w tekstach. Obok prac skoncentrowanych na mechanizmach komunikacji językowej powstaje wiele studiów interpretacyjnych – poświęconych różnym pisarzom współczesnym. Pracownia ma również duży dorobek z zakresu wersologii.
 
Pracownia - pod różnymi nazwami i w parokrotnie modyfikowanych formach organizacyjnych - istnieje od chwili powstania Instytutu Badań Literackich. Założycielką Zespołu i jego kierowniczką do 1981 r. była prof. dr Maria Renata Mayenowa; po jej odejściu na emeryturę kierownictwo objęła prof. dr hab. Lucylla Pszczołowska, a od 1993 zespołem kieruje prof. dr hab. Teresa Dobrzyńska. Z Pracownią przez wiele lat związane były Danuta Danek, Zofia Florczak, Elżbieta Janus, Zdzisława Kopczyńska, Dorota Urbańska oraz Anna Wierzbicka.

W ostatnim dziesięcioleciu dorobek zespołu wzbogacił się o zbiór studiów T. Dobrzyńskiej Tekst - styl - poetyka (Kraków 2003), książki: J. Kordysa Kategorie antropologiczne i tożsamość narracyjna (Kraków 2006), Z. Klocha Odmiany dyskursu. Semiotyka życia publicznego w Polsce po 1989 roku (Wrocław 2006), Z. Kopczyńskiej, T. Dobrzyńskiej, L. Pszczołowskiej Znaczenie wyboru formy wiersza (Warszawa 2007), J. Kandziory Ocalony w gmachu wiersza. O poezji Stanisława Barańczaka (Warszawa 2008), J. Leociaka Doświadczenia graniczne. Studia o dwudziestowiecznych formach reprezentacji (Warszawa 2009).

Pracownia współpracuje z Instytutem Literatury Bułgarskiej Akademii Nauk i wraz z nim zorganizowała cykl konferencji: "Pamięć i tekst. Aspekty kognitywne i kulturowe" (Sofia, 16-17 czerwca 2003), "Słowo i obraz. Ikoniczność w komunikacji literackiej" (Sofia, 19-20 września 2005), "Ogląd i znaczenie" (Sofia, 25-26 września 2008), "Podobieństwo i różnica. Problem tożsamości" (Sofia, 16-17 września 2012); współpraca ta zaowocowała zbiorami studiów. Regularne kontakty naukowe utrzymywane są też z czeskimi badaczami dyskursu z Pragi (Instytut Języka Czeskiego Czeskiej Akademii Nauk). Przez wiele lat Pracownia organizowała sympozja z cyklu "Słowiańska Metryka Porównawcza". Członkowie Zespołu uczestniczą w wielu sesjach naukowych organizowanych przez inne ośrodki.