Warszawski Festiwal Nauki powstał z inicjatywy prof. David Shugar, zainspirowanego spotkaniami w ramach Edinburgh Science Festival. We współpracy z Dyrekcją Interdyscyplinarnego Centrum Modelowania Matematycznego i Komputerowego Uniwersytetu Warszawskiego (ICM UW) oraz badaczami zainteresowanymi promocją nauki zapoczątkował on działania, dzięki którym 6 grudnia 1996 roku Rektorzy Uniwersytetu Warszawskiego i Politechniki Warszawskiej oraz Prezes Polskiej Akademii Nauk podpisali Porozumienie w sprawie organizacji Festiwalu Nauki. Powołano także Radę Programową.
Źródło: https://festiwalnauki.edu.pl/20-lat-festiwalu-nauki
Misją realizowaną w ramach Festiwalu Nauki jest popularyzacja i upowszechnianie wiedzy. Wyniki badań, ciekawostki dotyczące metod i warsztatu a także arkana codziennej pracy instytucji naukowych przekazywane są w sposób interesujący i przystępny dla odbiorców spoza środowiska naukowego. Ważną grupę docelową stanowią uczniowie – zarówno szkół średnich, jak i podstawowych. Akcent położony jest także na kwestie takie, jak rola nauki we współczesnym świecie, społeczny i etyczny wymiar badań naukowych oraz wpływ ich wyników na rozwój gospodarczy. Ważnym aspektem działań festiwalowych jest możliwość odwiedzenia pracowni, laboratoriów, archiwów i bibliotek, które stanowią przestrzeń codziennej pracy naukowców.
Instytut Badań Literackich PAN od wielu lat włącza się w działania prowadzone w ramach Festiwalu Nauki poprzez organizację wykładów, warsztatów, spotkań weekendowych, wycieczek i wystaw. Dbałość o ochronę dziedzictwa kulturowego i utrzymanie tożsamości naukowej oraz otwartość na nowe perspektywy badawcze i reinterpretacja historii polskiej literatury, będące ważnymi założeniami działalności Instytutu, stanowią także istotne elementy edukacji humanistycznej. W ramach zajęć organizowanych przez pracowników Instytutu w ramach Festiwalu Nauki badacze i autorzy znanych publikacji naukowych, twórcy przodujących założeń teoretycznych oraz kierownicy projektów naukowych i wykładowcy prezentują przedmiot swoich badań uczniom i słuchaczom z innych środowisk. Zajęcia z dziedziny nauk humanistycznych poświęcone są twórczości znanych pisarzy oraz najciekawszym zjawiskom kulturowym. Obejmują swoim zakresem zagadnienia, które w edukacji szkolnej stanowią istotne elementy wiedzy polonistycznej, ale nie tylko, tematyka bowiem dotyczy także kwestii z zakresu wiedzy o kulturze i językach nowożytnych. Ważnymi punktami programu spotkań prowadzonych w IBL PAN są także zajęcia poświęcone humanistyce cyfrowej, stanowiącej ważną ścieżkę badań realizowanych w Instytucie oraz zwiedzanie wnętrz Pałacu Staszica i Biblioteki IBL PAN wraz z przewodnikami, którzy przybliżają historię i specyfikę prowadzonej tam działalności naukowej.