Zalążkiem Biblioteki IBL PAN (która powstała wraz z Instytutem w 1948 roku) były zbiory Jana Michalskiego i Gabriela Korbuta, zawierające książki XIX-wieczne i dawniejsze, często unikatowe. Dzięki tym kolekcjom, a także wieloletnim zakupom dzieł krajowych i zagranicznych oraz wymianie z takimi znanymi na świecie instytucjami jak między innymi: Nobel Bibliothek, School of Slavonic, The Library of Congress, University of California Berkeley, The Stanford University, University of Washington, Deutsches Polen Institut czy Bibliotheque Nationale de France, Biblioteka IBL PAN jest obecnie, w ocenie specjalistów, najlepszą placówką w Polsce w zakresie nauk o literaturze.
Najcenniejszą część księgozbioru stanowią: rękopisy (w tym pisarzy tej miary co Norwid, Orzeszkowa, Konopnicka, Kasprowicz, Gombrowicz, Miłosz), starodruki (w tym bardzo cenne broszury z okresu Sejmu Wielkiego i Insurekcji Kościuszkowskiej), ikonografia (np. unikatowy zbiór wizerunków Adama Mickiewicza, Teki Napoleona Ordy oraz dzieła Stanisława Ignacego Witkiewicza), kolekcja literatury XIX wieku (w tym wiele pozycji niedostępnych w innych księgozbiorach), judaica, zbiór powojennego literaturoznawstwa zagranicznego, a także prawie kompletny zbiór tzw. literatury "drugiego obiegu". Pod patronatem Biblioteki znajduje się "Archiwum Elizy Orzeszkowej".
W czytelni Biblioteki IBL PAN można korzystać z cyfrowej wypożyczalni międzybibliotecznej Academica (www.academica.edu.pl). Jest to narzędzie stworzone przez Bibliotekę Narodową oraz Naukową i Akademicką Sieć Komputerową, za pomocą którego można uzyskać bezpłatny dostęp do ponad 2,7 mln dokumentów (w tym współczesnych książek, czasopism naukowych, artykułów).
Publikacje oznaczone w katalogu zielonym kółkiem są dostępne dla każdego użytkownika bez żadnych ograniczeń (nie są chronione prawem autorskim, można je czytać na dowolnym komputerze bez logowania, również w domu). Pozostałe pozycje można przeglądać w naszej czytelni na przeznaczonym do tego celu komputerze.