Ośrodek Studiów Kulturowych i Literackich nad Komunizmem IBL PAN powstał 30 kwietnia 2011 roku. Badacze tworzący ten zespół korzystają z rozmaitych narzędzi i inspiracji metodologicznych (analiza dyskursu, narratologia, fabularyzacje Hydena White’a, semantyka historyczna Renharda Kosellecka, koncepcje Pierre’a Bourdieu i Michela Foucaulta), ale ich prace łączą się w spójną całość. Skupiają się na analizie pojęcia i zjawiska sygnowanego słowem „komunizm”, jego zmiennych kolejach losu począwszy od lat 40. aż po współczesność. Przedmiotem zainteresowania zespołu są więc obrazy komunizmu oraz szeroko pojęta pragmatyka i skomplikowana semantyka tego terminu w dziełach literackich, filmowych, tekstach publicystycznych, eseistycznych, biograficznych i naukowych oraz artefaktach. Komunizm, jego niegdysiejsze i współczesne tekstualizacje, są traktowane jako praktyka kulturowa, której wymiar dyskursywny zdaje się nierozerwalnie związany ze społecznym.
O pracy zespołowej w Instytucie, "wspólnocie metodologicznej" i nowatorskich projektach edycji cyfrowych opowiada Paweł Rams, doktorant w IBL PAN, uczestnik prac Ośrodka Studiów Kulturowych i Literackich nad Komunizmem oraz zespołu Nowej Panoramy Literatury Polskiej. Zapraszamy do obejrzenia filmu!
piątek, 10 maja 2019, g. 19.00, Teatr Powszechny/Stół Powszechny, ul. Jana Zamoyskiego 20
W polskiej debacie publicznej panuje niemal niezakłócona zgoda co do
tego, że komunizm był w naszej historii czymś obcym, narzuconym z
zewnątrz, a czas, gdy rządziła formacja odwołująca się do tej idei,
stanowił „czarną dziurę”. Takie twierdzenia nie pozwalają jednak
zmierzyć się ani z wielowymiarową rzeczywistością lat. 1944-1989, ani
z popularnością i siłą komunistycznej wizji społeczeństwa w pierwszych
dekadach tego okresu. W istocie polskie doświadczenie komunistyczne
domaga się odważniejszego podejścia. Jego warunkiem wydaje się
dekonstrukcja antykomunistycznych stereotypów, a krokiem drugim
krytyczna analiza różnych nakładających się na siebie, a czasem
sprzecznych, praktyk, aspiracji, idei i dynamik społecznych, z których
dopiero wyłaniał się „polski komunizm” i jego recepcja. Zadania tego
podjęły się autorki/rzy tomu „Komunizm. Idee i praktyki w Polsce”,
który ukazał się właśnie jako pokłosie pięcioletnich badań Ośrodka
Studiów Kulturowych i Literackich nad Komunizmem Instytutu Badań
Literackich PAN. Dyskusji z redaktor(k)ami tej książki postanowiliśmy
poświecić specjalne wydanie Ludowej historii Polski.
Panel:
dr Katarzyna Chmielewska (literaturoznawczymi i filozofka, adiunkt w
Instytucie Badań Literackich PAN, Ośrodek Badań Kulturowych i
Literackich nad Komunizmem, redaktorka serii Komunizm. Idee – Dyskursy
– Praktyki, napisała m.in. „Strategie podmiotu: Dziennik Witolda
Gombrowicza”)
dr Natalia Jarska (historyczka, adiunkt w Zakładzie Historii
Społecznej XIX i XX wieku Instytutu Historii PAN, napisała m.in.
„Kobiety z Marmuru. Robotnice w Polsce w latach 1945–1960”)
dr Grzegorz Wołowiec (literaturoznawca, adiunkt, kierownik Zespołu
Literatura i Konteksty i Ośrodka Studiów Kulturowych i Literackich nad
Komunizmem w Instytucie Badań Literackich PAN, napisał m.in.
„Nowocześni w PRL. Przyboś i Sandauer”)
Prowadzenie:
dr hab. Michał Kozłowski (redaktor naczelny "Bez Dogmatu")
Organizatorzy:
Strefa Wolnosłowa
Le Monde diplomatique – edycja polska
Stół Powszechny
Teatr Powszechny
Roz:Ruch
Zaproszenie na wykład dostępne tu.
Zbiór tekstów pod redakcją Katarzyny Chmielewskiej, Grzegorza Wołowca i Tomasza Żukowskiego zatytułowany "Rok 1966: PRL na zakręcie" i wydany drukiem w roku 2014 wszedł do kolekcji Repozytorium Cyfrowego Instytutów Naukowych. Tekst publikacji dostępny tutaj.
Instytut Badań Literackich PAN
Ośrodek Studiów Kulturowych i Literackich nad Komunizmem
Zaprasza na
Międzynarodową Konferencję Naukową
„Komunizm – projekty i praktyki”
Czas: 15 – 17 lutego 2017
Miejsce: Pałac Staszica, Nowy świat 72, 00-330 Warszawa
Konferencja ma na celu porównanie rozmaitych ujęć „komunizmu” w perspektywie pragmatycznej i metahistorycznej. Przedmiotem analizy będą dzieje użycia tego pojęcia w kulturze okresu 1944-1989 rozumianej jako zbiór dyskursów i praktyk - krzyżujących się ze sobą, uzupełniających się, bądź wchodzących ze sobą w konflikt. Interesują nas interpretacje i sposoby użycia kategorii „komunizmu” w literaturze, kulturze i społeczeństwie.
Chcemy wydobyć i opisać sposoby posługiwania się tym pojęciem oraz stojące za nimi sensy. Sądzimy, że nie sposób do nich dotrzeć bez analizy toczących się wokół niego gier społecznych, zrozumienia ich stawek, historii oraz kontekstu. Ukierunkowana w taki sposób refleksja przysłużyć się może pogłębieniu i zobiektywizowaniu dotychczasowej wiedzy o historii PRL-u, bardzo silnie uwikłanej w przeszłe i współczesne konflikty polityczne.
Obszar zainteresowań: szeroko rozumiane teksty kultury, a więc teksty pisane (od prozy i poezji przez dziennikarstwo i publicystykę do dokumentów osobistych oraz historiografii i biografii), lecz także ikonosfera, film, programy radiowe i telewizyjne.
Granice czasowe: 1944 – 1989.
Przykładowe zakresy tematyczne:
Preferowane perspektywy badawcze
Serdecznie zapraszamy do lektury.
Zapraszamy do lektury artykułów z naszej najnowszej książki:
Rok 1966. PRL na zakręcie, Warszawa 2014.
Anna Zawadzka, Socjalizm niedokończony. O serialach Doktor Ewa i Daleko od szosy
Aleksandra Sekuła, Chłop Kmicicem. Zmiana wyobrażeń tożsamościowych (1960-1999 i dalej)
Katarzyna Chmielewska, Ćwiczenia praktyczne z polityki historycznej. Narracje historyczne lat sześćdziesiątych w Polsce
|
|
| |
Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk
ul. Nowy Świat 72, 00-330 Warszawa, tel. (22) 826-99-45, 6572-895, faks. (22) 826-99-45
Copyright © 2022 Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk
Projekt i wykonanie Kompan.pl