Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk

28 sierpnia 2022 r., w wieku 52 lat, zmarł dr hab. Grzegorz Grochowski, profesor Instytutu Badań Literackich PAN. Odszedł wnikliwy badacz polskiej literatury współczesnej, który, jak mało kto, potrafił łączyć analizę dzieła z kontekstem kulturowym i ideologicznym.

Stopień magistra filologii polskiej uzyskał w 1993 roku na Uniwersytecie Warszawskim, na podstawie pracy o twórczości Adolfa Dygasińskiego. Opiekunem naukowym był profesor Michał Głowiński. On także został promotorem doktoratu, który Grzegorz obronił w l999, po ukończeniu studiów doktorskich w Szkole Nauk Społecznych Instytutu Filozofii i Socjologii PAN. Dysertacji nosiła tytuł Literackość i jej pogranicza. Od reportażu do monologu wewnętrznego. Jej rozszerzona wersja ukazała się drukiem w prestiżowej serii Monografie FNP (Tekstowe hybrydy, Warszawa 2000). Odbył staż naukowy u prof. Teuna A. van Dijka (Universiteit van Amsterdam). W 1996 roku został członkiem Pracowni Poetyki Teoretycznej i Semiotyki Kultury IBL PAN.    

Uczestnictwo w pracach zespołowych to pierwszy obszar aktywności Grzegorza. Brał udział w opracowaniu Słownika pojęć i tekstów kultury, pełnił funkcję konsultanta tomów zbiorowych poświęconych lingwistyce tekstu; wraz z Ryszardem Nyczem, redagował tomy: From Modern Theory to a Poetics of Experience. Polish Studies in Literary History and Theory (Peter Lang 2014) oraz Literackie doświadczenie nowoczesności. Antologia artykułów z „New Literary History” (IBL PAN, Warszawa 2017). W latach 2014-2016 uczestniczył w grantach: Sporne gatunki literatury przełomu XX i XXI wieku w Polsce: literatura bez fikcji oraz Instytut Badań Literackich w życiu naukowym, kulturalnym i społecznym PRL. Miał znaczący wkład w kilkunastoletni polsko-bułgarski projekt Teoria literatury: pojęcia i ich konteksty. Efektem współpracy były tak konferencje, jak i zbiory anglojęzycznych studiów. Od 2001 roku był członkiem kolegium redakcyjnego dwumiesięcznika „Teksty Drugie”. Współorganizował międzynarodową konferencję Colloquia. Mayenoviana I: Metafora – tekst – dyskurs w 2015 roku (przygotowaną przez macierzystą Pracownię), a w roku 2017 - wraz z Dorotą Krawczyńską, Ryszardem Nyczem, Grzegorzem Wołowcem - współorganizował konferencję Chłopskość i jej dziedzictwo w polskiej historii i kulturze (Centrum Badań Dyskursów Postzależnościowych przy Wydziale Polonistyki UW).

Ważnym dopełnieniem pracy badawczej była działalność dydaktyczna: podyplomowe studia i kursy IBL PAN, w Wyższej Warszawskiej Szkole Humanistycznej im. Bolesława Prusa, w Akademii Teatralnej im. Aleksandra Zelwerowicza w Warszawie. Prowadził kursy akademickie dla zagranicznych studentów organizowane przez Council on International Educational Exchange przy SGH. Należy podkreślić pracę w komisji egzaminacyjnej Olimpiady Literatury i Języka Polskiego oraz opiekę nad doktorantami.

W 2019 roku ukazała się książka Pamięć gatunków. Dylematy atrybucji gatunkowej (Wyd. IBL PAN), będąca podstawą postępowania habilitacyjnego, doskonale przyjęta przez środowisko. Komisja habilitacyjna niezwykle wysoko oceniła warsztat i kompetencje naukowe Autora. W 2021 został zatrudniony na stanowisku profesora IBL PAN.   

Jego erudycja budziła podziw; dla nas był cudownym, serdecznym Kolegą, obdarzonym niezwykłym poczuciem humoru.