Start›O Instytucie›Pracownie i zespoły›Centrum Humanistyki Cyfrowej

Centrum Humanistyki Cyfrowej Instytutu Badań Literackich PAN

pok. 134,  tel. 22 65 72 958

Centrum Humanistyki Cyfrowej Instytutu Badań Literackich PAN zostało powołane 10 października 2013 roku decyzją Dyrektora IBL PAN, prof. dr. hab. Mikołaja Sokołowskiego.
Celem CHC jest koordynacja cyfrowych projektów Instytutu oraz działań związanych z obecnością humanistyki w sieci. Zajmujemy się wykorzystywaniem nowych technologii w badaniach literackich oraz badaniami literackimi nad nowymi technologiami.

CHC IBL PAN zainaugurowało swoją działalność w listopadzie 2013 konferencją "Teksty kultury uczestnictwa" i towarzyszącym jej spotkaniem warsztatowym THATCamp Warszawa.

Sprawozdanie z konferencji >>
Galeria>>

Główne obszary działalności Centrum stanowią:
1) Literaturoznawcze bazy danych (projekty bibliograficzne, biograficzne i leksykograficzne, m.in. Polska Bibliografia Literacka, Słownik Polszczyzny XVI wieku, Bibliografia Bara)
2) Repozytoria cyfrowe (RCiN, Repozytorium IBL PAN, Biblioteka IBL PAN)
3) Informacja naukowa i upowszechnianie wiedzy literaturoznawczej (Biuletyn Polonistyczny, Panorama Literatury Polskiej)
4) Edytorstwo cyfrowe
5) Badania cyfrowej kultury literackiej i nowych form piśmiennictwa

Osoby zainteresowane współpracą z CHC IBL PAN proszone są o kontakt z Martą Błaszczyńską.
Więcej informacji na stronie chc.ibl.waw.pl.

Korpus Dyskursu Literaturoznawczego

Korpus Dyskursu Literaturoznawczego (KDL) to jeden z kluczowych zasobów tekstowych opracowywanych przez Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk w ramach projektu DARIAH-PL. Obejmuje on polski dyskurs literaturoznawczy XIX–XXI wieku (lata 1822–2022). Znajdą się w nim teksty poświęcone literaturze lub ukazujące się w czasopismach czy antologiach o profilu literaturoznawczym. Szeroki zakres czasowy (200 lat) pozwoli zarówno zgromadzić reprezentatywny materiał, jak i uchwycić procesy kształtowania się dyskursu literaturoznawczego w Polsce. 

Korpus zostanie wykorzystany przede wszystkim do utworzenia nowego słownika terminów literackich i trenowania statystycznych modeli językowych. Efektem tych prac będą narzędzia służące do automatycznej ekstrakcji terminologii i bytów (m.in. postaci literackich, nazwisk autorów/ek, badaczy/ek i tłumaczy/ek literatury, tytułów utworów oraz nazw grup literackich i instytucji kultury), określania relacji między rozpoznanymi bytami oraz wskazywania tematyki tekstu. Dodatkowo użytkownicy/czki będą mogli przeszukiwać korpus m.in. za pomocą słów kluczowych, uzyskując dostęp do niewielkich fragmentów tekstów o objętości nieprzekraczającej akapitu. Powstanie również otwarta wersja KDL, zawierająca teksty (głównie starsze), które można udostępnić w całości. 
Prace nad pierwszą wersją korpusu zostaną zakończone jesienią 2023 roku. W kolejnych latach KDL będzie rozszerzany o prace najnowsze, a równocześnie pogłębiany poprzez uzupełnienia w postaci wcześniej niedostępnych tekstów. 
Osoby zainteresowane korpusem proszone są o kontakt z pracownikami Centrum Humanistyki Cyfrowej IBL PAN:

 

28 października 2021, godz.10:00-11:00 (online): Jak podjąć współpracę interdyscyplinarną z naukami humanistycznymi i społecznymi: rekomendacje dla badaczy i instytucji

Link do rejestracji (platforma Zoom):  https://us02web.zoom.us/meeting/register/tZwtde6gpjIuHdybvzzkGcf9xjxP-uZJxkW2

Humanistyka i nauki społeczne stanowią nieodzowny komponent inter- i transdycysplinarnych badań naukowych. Komisja Europejska podkreśla ich szczególną rolę w misjach Unii Europejskiej. W wielu konkursach z programu Horyzont Europa należy uwzględnić i opisać rolę nauk HS w projekcie, nawet jeśli dotyczy on innych dziedzin. W polskiej nauce, w ramach III kryterium ewaluacji próbujemy wykazać wpływ społeczny nauk HS, który często jest mniej bezpośredni i trudniej uchwytny, niż w przypadku nauk ścisłych.
 
Badacze chcący podjąć współpracę z inną dyscypliną często napotykają na szereg problemów: jak nawiązać współpracę i znaleźć wspólny język ponad granicami dyscyplin, skąd pozyskać finansowanie czy w którym czasopiśmie ogłaszać wyniki. Ponadto, instytucje prowadzące badania nie zawsze wiedzą, jak wesprzeć taką współpracę i stworzyć warunki do jej rozwoju. Wreszcie instytucje finansujące naukę i nią zarządzające miewają trudności z dopasowaniem oferty grantowej i zasad ewaluacji wyników badań międzydziedzinowych. Analizą tych trudności i poszukiwaniem i rozwiązań zajmował się dwuletni projekt SHAPE-ID (Shaping interdisciplinary practices in Europe), badając praktyki interdyscyplinarne w Europie i rozmawiając z przedstawicielami grup docelowych z różnych krajów.
 
Celem spotkania będzie prezentacja najważniejszych wniosków z projektu SHAPE-ID czyli zestawu rekomendacji dotyczących zwiększania roli nauk HS w badaniach interdyscyplinarnych. Konkretne wskazówki opracowano dla poszczególnych grup docelowych: badaczy, instytucji naukowych i finansujących naukę, a także nią zarządzających. Mają one ułatwić nawiązanie i prowadzenie współpracy interdyscyplinarnej z naukami HS. W drugiej części spotkania, podczas dyskusji panelowej, omówimy zastosowanie tych wniosków na konkretnym przykładzie współpracy między instytucjami kultury a badaczami z nauk humanistycznych. Części wykładowe spotkania będą nagrywane.
 
Prezentacja głównych wniosków projektu SHAPE-ID i przybornika (toolkit) z konkretnymi wskazówkami dotyczącymi badań interdyscyplinarnych.
Prezentacja: dr Maciej Maryl
 
Część II Współpraca między humanistami a instytucjami kultury
Dyskusja panelowa z członkami zespołu SHAPE-ID z IBL PAN o rozwijaniu interdyscyplinarności w naukach HS na przykładzie współpracy instytucji kultury z badacz(k)ami nauk humanistycznych. 
Uczestnicy: dr Anna Buchner, dr Piotr Wciślik, Marta Błaszczyńska
Moderator: dr Maciej Maryl
 
Prowadzący
Więcej

22-24 listopada 2021: Pierwsza międzynarodowa konferencja projektu TRIPLE "Empowering discovery in open social sciences and humanities"

22-24 listopada 2021: Pierwsza międzynarodowa konferencja projektu TRIPLE
Serdecznie zapraszamy na pierwszą międzynarodową konferencję projektu TRIPLE, pt. Empowering discovery in open social sciences and humanities, która odbędzie się online 22-24 listopada 2021 r. Organizatorem konferencji jest IBL PAN.
 
Celem konferencji jest omówienie metod i narzędzi prowadzenia kwerend i wyszukiwania informacji w obrębie nauk humanistycznych i społecznych (HS). Tematem przewodnim będzie wielojęzyczna platforma do przeszukiwania informacji naukowych – GoTriple, powstająca w ramach projektu TRIPLE, realizowanego przy udziale konsorcjum OPERAS. Udział w konferencji będzie okazją do zapoznania się z makietami strony oraz jej głównymi funkcjonalnościami. Uczestnicy będą mogli wnieść swoje uwagi i informacje zwrotne na temat platformy. Bardzo liczymy na pytania i refleksje polskiego środowiska naukowego!
Poza tym będziemy rozmawiać o:
●      wyszukiwaniu projektów badawczych z pokrewnych dziedzin,
●      znajdowaniu i nawiązywaniu kontaktów z naukowcami o podobnych zainteresowaniach,
●      crowdfundingu dla nauki – czy jest etyczny? czy jest potrzebny? jak go realizować?
●      modelach biznesowych wspierających otwartą naukę w humanistyce.
 
Konferencja odbędzie się za pośrednictwem platformy Zoom w dniach 22-24 listopada w trzech popołudniowych sesjach (13.00-17.00). Językiem konferencji jest język angielski.
 
Aby wziąć udział w wydarzeniu prosimy zarejestrować się na stronie: https://us02web.zoom.us/meeting/register/tZIkdOmgqDwoEtUST8PTisW_aBmqpmjGipiL.
Szczegółowy program dostępny na stronie konferencji: https://project.gotriple.eu/triple-international-conference-2021/.
#TRIPLEConference @TripleEU

 

Wiadomości Centrum Humanistyki Cyfrowej

OPERAS Innovation Lab: innowacje w komunikacji naukowej, badania, prototypy

05.08.2021


W trakcie zakończonego w czerwcu projektu OPERAS-P uruchomione zostało laboratorium innowacji, którym w ramach europejskiego konsorcjum OPERAS kieruje Instytut Badań Literackich PAN (IBL PAN).

Główne zadania OPERAS Innovation Lab obejmują badania użytkowników i użytkowniczek – głównie badaczy i badaczek specjalizujących się w humanistyce i naukach społecznych (HS), lecz również innych członków społeczności akademickiej, w tym wydawców, redaktorów i redaktorek naukowych – w celu poznania ich potrzeb w zakresie komunikacji naukowej. Badania pozwalają na projektowanie usług konsorcjum OPERAS w taki sposób, by odpowiadały tym potrzebom i rozwiązywały rzeczywiste problemy. W ramach laboratorium innowacji powstają również prototypy nowych rozwiązań np. dostosowanie koncepcji żywej książki – living book – do potrzeb grup roboczych OPERAS; prace nad innowacyjnymi rozwiązaniami dla edycji cyfrowych w humanistyce.

Chociaż rozmowy o OPERAS Innovation Lab trwały już od jakiegoś czasu, inicjatywa oficjalnie narodziła się w ramach OPERAS-P, dwuletniego projektu, który zakończył się w czerwcu 2021 r. IBL PAN kierował pakietem roboczym nr 6 poświęconym innowacji w komunikacji naukowej dla nauk HS. Badania w OPERAS Innovation Lab dotyczyły różnych jej aspektów: zarządzania otwartą infrastrukturą badawczą, modeli biznesowych dla publikacji w otwartym dostępie, zasad FAIR Data dla HS, wielojęzyczności, pisarstwa naukowego oraz ewaluacji i systemu recenzowania badań i publikacji naukowych.

W sumie zespół przebadał 655 osób (57 z nich udzieliło wywiadów, 134 wypełniło ankiety, a 464 uczestniczyło w warsztatach). W lutym 2021 r. odbyła się trzydniowa konferencja “The Future of Scholarly Communication" współorganizowana przez IBL PAN i konsorcjum OPERAS. Przedstawiono wstępne wyniki badań i zaproszono do dyskusji społeczność akademicką. W seminariach dotyczących najważniejszych problemów związanych z transformacją cyfrową w naukach humanistycznych i społecznych uczestniczyły 342 osoby.

Wyniki prac powstałych w ramach projektu OPERAS-P, w tym raport końcowy “Future of Scholarly Communication. Forging an inclusive and innovative research infrastructure for scholarly communication in Social Sciences and Humanities", który poza podsumowaniem badań przedstawia także rekomendacje dla konkretnych grup zaangażowanych w komunikację naukową – infrastruktur badawczych jak OPERAS, badaczy i badaczek HS, wydawców naukowych, bibliotek, instytucji naukowych, instytucji finansujących badania oraz decydentów politycznych – odnajdą Państwo w repozytorium Zenodo. 

Obecnie OPERAS Innovation Lab pracuje nad kolejnymi pomysłami i prototypami usług, które ułatwią przedstawicielom i przedstawicielkom HS sprawniejszą komunikację naukową, ze szczególnym uwzględnieniem edycji cyfrowych.

                  Marta Błaszczyńska (Centrum Humanistyki Cyfrowej IBL PAN)

OPERAS na europejskiej liście infrastruktur badawczych

Z ogromnym entuzjazmem zawiadamiamy, że 30 czerwca europejska inicjatywa dla otwartej komunikacji w naukach humanistycznych i społecznych – OPERAS, której członkiem jest IBL PAN, została wpisana na listę Europejskiej Mapy Drogowej Infrastruktur Badawczych z poparciem kilku państw członkowskich, w tym Polski. OPERAS jest jednym z 11 projektów infrastrukturalnych, uznanych w 2021 r.  za kluczowe dla rozwoju i integracji infrastruktury naukowej w Unii Europejskiej.

Czytaj więcej ›

Nauki humanistyczne i społeczne potrzebują więcej otwartości. (Sprawozdanie ze spotkania "OPERAS-PL – komunikacja w humanistyce i naukach społecznych")

– To, co dzieje się w Centrum Humanistyki Cyfrowej ma olbrzymie znaczenie dla całej humanistyki i nauk społecznych – mówił na spotkaniu “OPERAS-PL – komunikacja w humanistyce i naukach społecznych" prof. Stanisław Filipowicz, wiceprezes Polskiej Akademii Nauk. 

17 czerwca Centrum Humanistyki Cyfrowej (CHC) Instytutu Badań Literackich PAN przedstawiło nową inicjatywę OPERAS-PL, skierowaną do nauk humanistycznych i społecznych (HS), która stawia sobie za cel rozwijanie i umiędzynarodowienie polskich czasopism i wydawnictw w otwartym dostępie (OA) oraz upowszechnianie w polskim środowisku naukowym infrastruktury badawczej, budowanej przez europejskie konsorcjum OPERAS. 


Tematem spotkania był stan otwartej komunikacji w HS w Polsce, potrzeby środowiska naukowego związane z transformacją cyfrową oraz działania, jakie powinien realizować OPERAS-PL, aby na te potrzeby odpowiedzieć. Jak podkreślił dr Maciej Maryl, kierownik CHC, pierwszym celem OPERAS-PL jest zbudowanie społeczności osób, zaangażowanych w rozwój otwartej komunikacji naukowej w tychże naukach w Polsce. W spotkaniu wzięło udział ponad 65 gości, przede wszystkim badaczy i badaczek, nauczycieli i nauczycielek akademickich oraz pracowników i pracowniczek bibliotek.
 

1 kwietnia 2019, godz. 13: Przyszłość wydawnictw akademickich i komunikacji naukowej. Uwagi do raportu Komisji Europejskiej / otwarte seminarium CHC

Centrum Humanistyki Cyfrowej serdecznie zaprasza na kolejne otwarte seminarium CHC, które odbędzie się w poniedziałek 1 kwietnia 2019 o godzinie 13:00 w sali 144 (Pałac Staszica, Nowy Świat 72).

Czytaj więcej ›

2 czerwca (czwartek) 2022, godz. 12.00-13.30, platforma Zoom: Cyfrowa kartografia literatury - trzecie seminarium z cyklu "Nowa Panorama Literaturoznawstwa Cyfrowego"

Wybrane problemy:

  • Mapy w pracy edytorskiej historyka i literaturoznawcy
  • Mapy jako narzędzie narracyjne
  • Mapy w edycji naukowej i mapy jako obiekt w edycji naukowej
  • Czy i jak cytować mapę?
  • Mapy niekartograficzne

Słowo wstępne wygłoszą dr Konrad Niciński i mgr Agnieszka Zalotyńska. Spotkanie poprowadzi dr hab. prof. IBL PAN Bartłomiej Szleszyński.
Osoby zainteresowane udziałem prosimy o wiadomość na adres: eventCHC@ibl.waw.pl. Dzień przed seminarium wyślemy bezpośredni link do spotkania.
Uwaga! Część plenarna (przywitanie, słowo wstępne) zostanie nagrana i umieszczona na kanale YouTube zespołu Nowej Panoramy Literatury Polskiej.
Dyskusja z osobami uczestniczącymi nie będzie nagrywana.

Czytaj więcej ›

Podpisanie umowy ramowej o współpracy między IBL PAN a Międzynarodowym Stowarzyszeniem Studiów Polonistycznych

Celem umowy zawartej 23 lutego 2016 roku między IBL PAN a Międzynarodowym Stowarzyszeniem Studiów Polonistycznych jest ścisła współpraca przy wspólnych projektach dotyczących polonistyki zagranicznej, szczególnie przy rozwoju "Biuletynu Polonistycznego" jako platformy służącej środowisku polonistycznemu w kraju i za granicą.

Raport z badania potrzeb ukraińskich naukowców na emigracji

Maciej Maryl i Magdalena Wnuk z IBL PAN brali udział w pracach zespołu, który przeprowadził ankietę wśród ukraińskich naukowców i opublikował właśnie wnioski w raporcie Beyond Resilience: Professional Challenges, Preferences, and Plans of Ukrainian Researchers Abroad. Raport dostarcza informacji na temat wyzwań zawodowych i preferencji dotyczących wsparcia ukraińskich naukowców, którzy opuścili Ukrainę w następstwie rosyjskiej inwazji z 24 lutego 2022 roku. Wyniki badania mają służyć jako wskazówki do planowania programów wsparcia przez instytucje akademickie i finansujące. Przybliżają wiedzę o sytuacji ukraińskich naukowców, dostarczając informacji o ich profilu demograficznym, dyscyplinie i etapie kariery, a także o szczególnych wyzwaniach zawodowych i życiowych, z którymi się zmagają. W obliczu bardzo niepewnej sytuacji ukraińscy uczeni wykazują się dużą zaradnością i siłą tak w życiu osobistym, jak i zawodowym, jednocześnie troszcząc się o przyszłość swoich macierzystych instytucji i powojenną odbudowę ukraińskiego systemu nauki.

Badanie ma charakter eksploracyjny i opiera się na 619 odpowiedziach udzielonych przez przedstawicieli i przedstawicielki ukraińskiego środowiska naukowego na emigracji od końca czerwca do początku września 2022 roku.

Czytaj więcej ›

Oferta pracy: PHP Full Stack Developer – specjalist(k)a ds. systemów discovery

Instytut Badań Literackich PAN poszukuje PHP Full Stack Developera w ramach projektu "Cyfrowa Infrastruktura Badawcza dla Humanistyki i Nauk o Sztuce DARIAH-PL" (Program Operacyjny Innowacyjny Rozwój).
Treść ogłoszenia (w formacie .pdf) >>

Zaproszenie na konferencję OPERAS “The Future of Scholarly Communication", 24-26 lutego 2021

Zapraszamy na konferencję “The Future of Scholarly Communication" organizowaną przez międzynarodowe konsorcjum OPERAS, która odbędzie się online w dniach 24-26.02.2021 i będzie poświęcona omówieniu wyników badań podjętych w ramach grupy roboczej WP6 (Innovation) projektu OPERAS-P. 

W ciągu trzech dni (24-26 lutego 2021 r.) odbywać się będą dziennie dwa panele, podczas których zespół badawczy będzie prezentował wyniki swoich badań i zbierał informacje zwrotne od zaproszonych ekspertów i publiczności.

Szczegółowe informacje w "Biuletynie Polonistycznym" >>

OPERAS Scientific Advisory Committee – zaproszenie do udziału w naborze

OPERAS tworzy naukowy komitet doradczy i zaprasza do niego badaczy, wydawców, bibliotekarzy, inżynierów, którzy są ekspertami w jednym lub kilku z poniższych tematów: nauki społeczne i humanistyczne, komunikacja naukowa, otwarta nauka, infrastruktura cyfrowa.
Scientific Advisory Committee będzie niezależnym organem, w skład którego wejdzie od 5 do 10 ekspertów, udzielającym rad i zaleceń zgromadzeniu wykonawczemu OPERAS w zakresie obecnych i przyszłych projektów etycznych, naukowych i technicznych, jak również działań w ramach systemu OPERAS.
OPERAS oferuje:
- różnorodne, ambitne i interesujące zadania realizowane wspólnie z europejskimi i międzynarodowymi ekspertami;
- ciekawe dyskusje i podejmowanie decyzji w atmosferze współpracy;
- możliwość kształtowania przyszłości otwartej nauki dla nauk humanistycznych i społecznych w Europie.
Rekrutacja jest otwarta zarówno dla osób na wczesnym etapie kariery zawodowej, jak i dla doświadczonych specjalistów i naukowców. Przy wyborze kandydatów dąży się do zapewnienia równowagi płci.
Ostateczny termin składania zgłoszeń: 25 czerwca 2020 r.
Szczegółowe informacje: https://operas.hypotheses.org/4129

 

Logo Archiwum Kobiet

 

 

     

 

 

 

 

  

 

 

 

Logo Słownika Polszczyzny XVI wieku