Centrum Humanistyki Cyfrowej Instytutu Badań Literackich PAN

pok. 134,  tel. 22 65 72 958

Centrum Humanistyki Cyfrowej Instytutu Badań Literackich PAN zostało powołane 10 października 2013 roku decyzją Dyrektora IBL PAN, prof. dr. hab. Mikołaja Sokołowskiego.
Celem CHC jest koordynacja cyfrowych projektów Instytutu oraz działań związanych z obecnością humanistyki w sieci. Zajmujemy się wykorzystywaniem nowych technologii w badaniach literackich oraz badaniami literackimi nad nowymi technologiami.

CHC IBL PAN zainaugurowało swoją działalność w listopadzie 2013 konferencją "Teksty kultury uczestnictwa" i towarzyszącym jej spotkaniem warsztatowym THATCamp Warszawa.

Sprawozdanie z konferencji >>
Galeria>>

Główne obszary działalności Centrum stanowią:
1) Literaturoznawcze bazy danych (projekty bibliograficzne, biograficzne i leksykograficzne, m.in. Polska Bibliografia Literacka, Słownik Polszczyzny XVI wieku, Bibliografia Bara)
2) Repozytoria cyfrowe (RCiN, Repozytorium IBL PAN, Biblioteka IBL PAN)
3) Informacja naukowa i upowszechnianie wiedzy literaturoznawczej (Biuletyn Polonistyczny, Panorama Literatury Polskiej)
4) Edytorstwo cyfrowe
5) Badania cyfrowej kultury literackiej i nowych form piśmiennictwa

Osoby zainteresowane współpracą z CHC IBL PAN proszone są o kontakt z Martą Błaszczyńską.
Więcej informacji na stronie chc.ibl.waw.pl.

Korpus Dyskursu Literaturoznawczego

Korpus Dyskursu Literaturoznawczego (KDL) to jeden z kluczowych zasobów tekstowych opracowywanych przez Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk w ramach projektu DARIAH-PL. Obejmuje on polski dyskurs literaturoznawczy XIX–XXI wieku (lata 1822–2022). Znajdą się w nim teksty poświęcone literaturze lub ukazujące się w czasopismach czy antologiach o profilu literaturoznawczym. Szeroki zakres czasowy (200 lat) pozwoli zarówno zgromadzić reprezentatywny materiał, jak i uchwycić procesy kształtowania się dyskursu literaturoznawczego w Polsce. 

Korpus zostanie wykorzystany przede wszystkim do utworzenia nowego słownika terminów literackich i trenowania statystycznych modeli językowych. Efektem tych prac będą narzędzia służące do automatycznej ekstrakcji terminologii i bytów (m.in. postaci literackich, nazwisk autorów/ek, badaczy/ek i tłumaczy/ek literatury, tytułów utworów oraz nazw grup literackich i instytucji kultury), określania relacji między rozpoznanymi bytami oraz wskazywania tematyki tekstu. Dodatkowo użytkownicy/czki będą mogli przeszukiwać korpus m.in. za pomocą słów kluczowych, uzyskując dostęp do niewielkich fragmentów tekstów o objętości nieprzekraczającej akapitu. Powstanie również otwarta wersja KDL, zawierająca teksty (głównie starsze), które można udostępnić w całości. 

Prace nad pierwszą wersją korpusu zostaną zakończone jesienią 2023 roku. W kolejnych latach KDL będzie rozszerzany o prace najnowsze, a równocześnie pogłębiany poprzez uzupełnienia w postaci wcześniej niedostępnych tekstów. 

Osoby zainteresowane korpusem proszone są o kontakt z pracownikami Centrum Humanistyki Cyfrowej IBL PAN:

 

28 października 2021, godz.10:00-11:00 (online): Jak podjąć współpracę interdyscyplinarną z naukami humanistycznymi i społecznymi: rekomendacje dla badaczy i instytucji

Link do rejestracji (platforma Zoom):  https://us02web.zoom.us/meeting/register/tZwtde6gpjIuHdybvzzkGcf9xjxP-uZJxkW2

Humanistyka i nauki społeczne stanowią nieodzowny komponent inter- i transdycysplinarnych badań naukowych. Komisja Europejska podkreśla ich szczególną rolę w misjach Unii Europejskiej. W wielu konkursach z programu Horyzont Europa należy uwzględnić i opisać rolę nauk HS w projekcie, nawet jeśli dotyczy on innych dziedzin. W polskiej nauce, w ramach III kryterium ewaluacji próbujemy wykazać wpływ społeczny nauk HS, który często jest mniej bezpośredni i trudniej uchwytny, niż w przypadku nauk ścisłych.
 
Badacze chcący podjąć współpracę z inną dyscypliną często napotykają na szereg problemów: jak nawiązać współpracę i znaleźć wspólny język ponad granicami dyscyplin, skąd pozyskać finansowanie czy w którym czasopiśmie ogłaszać wyniki. Ponadto, instytucje prowadzące badania nie zawsze wiedzą, jak wesprzeć taką współpracę i stworzyć warunki do jej rozwoju. Wreszcie instytucje finansujące naukę i nią zarządzające miewają trudności z dopasowaniem oferty grantowej i zasad ewaluacji wyników badań międzydziedzinowych. Analizą tych trudności i poszukiwaniem i rozwiązań zajmował się dwuletni projekt SHAPE-ID (Shaping interdisciplinary practices in Europe), badając praktyki interdyscyplinarne w Europie i rozmawiając z przedstawicielami grup docelowych z różnych krajów.
 
Celem spotkania będzie prezentacja najważniejszych wniosków z projektu SHAPE-ID czyli zestawu rekomendacji dotyczących zwiększania roli nauk HS w badaniach interdyscyplinarnych. Konkretne wskazówki opracowano dla poszczególnych grup docelowych: badaczy, instytucji naukowych i finansujących naukę, a także nią zarządzających. Mają one ułatwić nawiązanie i prowadzenie współpracy interdyscyplinarnej z naukami HS. W drugiej części spotkania, podczas dyskusji panelowej, omówimy zastosowanie tych wniosków na konkretnym przykładzie współpracy między instytucjami kultury a badaczami z nauk humanistycznych. Części wykładowe spotkania będą nagrywane.
 
Prezentacja głównych wniosków projektu SHAPE-ID i przybornika (toolkit) z konkretnymi wskazówkami dotyczącymi badań interdyscyplinarnych.
Prezentacja: dr Maciej Maryl
 
Część II Współpraca między humanistami a instytucjami kultury
Dyskusja panelowa z członkami zespołu SHAPE-ID z IBL PAN o rozwijaniu interdyscyplinarności w naukach HS na przykładzie współpracy instytucji kultury z badacz(k)ami nauk humanistycznych. 
Uczestnicy: dr Anna Buchner, dr Piotr Wciślik, Marta Błaszczyńska
Moderator: dr Maciej Maryl
 
Prowadzący

22-24 listopada 2021: Pierwsza międzynarodowa konferencja projektu TRIPLE "Empowering discovery in open social sciences and humanities"

22-24 listopada 2021: Pierwsza międzynarodowa konferencja projektu TRIPLE
Serdecznie zapraszamy na pierwszą międzynarodową konferencję projektu TRIPLE, pt. Empowering discovery in open social sciences and humanities, która odbędzie się online 22-24 listopada 2021 r. Organizatorem konferencji jest IBL PAN.
 
Celem konferencji jest omówienie metod i narzędzi prowadzenia kwerend i wyszukiwania informacji w obrębie nauk humanistycznych i społecznych (HS). Tematem przewodnim będzie wielojęzyczna platforma do przeszukiwania informacji naukowych – GoTriple, powstająca w ramach projektu TRIPLE, realizowanego przy udziale konsorcjum OPERAS. Udział w konferencji będzie okazją do zapoznania się z makietami strony oraz jej głównymi funkcjonalnościami. Uczestnicy będą mogli wnieść swoje uwagi i informacje zwrotne na temat platformy. Bardzo liczymy na pytania i refleksje polskiego środowiska naukowego!
Poza tym będziemy rozmawiać o:
●      wyszukiwaniu projektów badawczych z pokrewnych dziedzin,
●      znajdowaniu i nawiązywaniu kontaktów z naukowcami o podobnych zainteresowaniach,
●      crowdfundingu dla nauki – czy jest etyczny? czy jest potrzebny? jak go realizować?
●      modelach biznesowych wspierających otwartą naukę w humanistyce.
 
Konferencja odbędzie się za pośrednictwem platformy Zoom w dniach 22-24 listopada w trzech popołudniowych sesjach (13.00-17.00). Językiem konferencji jest język angielski.
 
Aby wziąć udział w wydarzeniu prosimy zarejestrować się na stronie: https://us02web.zoom.us/meeting/register/tZIkdOmgqDwoEtUST8PTisW_aBmqpmjGipiL.
Szczegółowy program dostępny na stronie konferencji: https://project.gotriple.eu/triple-international-conference-2021/.
#TRIPLEConference @TripleEU

 

Wiadomości Centrum Humanistyki Cyfrowej

11 marca 2014, Warszawa: Konferencja "Opening Science to Meet Future Challenges"

Oferta pracy dla specjalisty/specjalistki ds. naukowej komunikacji wizualnej

Instytut Badań Literackich PAN nawiąże współpracę ze specjalist(k)ą ds. naukowej komunikacji wizualnej polegającą na wykonaniu dzieła w ramach projektu “Preparing open access in the european research area through scholarly communication (OPERAS-P), H2020 #871069.
Treść ogłoszenia znajduje się w załączonym pliku (w formacie .pdf).

17 czerwca 2021, godz. 10-13: OPERAS-PL - komunikacja w humanistyce i naukach społecznych

Serdecznie zapraszamy na spotkanie online “OPERAS-PL - komunikacja w humanistyce i naukach społecznych", które odbędzie się online w czwartek 17 czerwca w godzinach 10.00-13.00. 
Razem z naszymi gośćmi i uczestnikami spotkania omówimy wyzwania, jakie stoją przed naukami HS w obszarze transformacji cyfrowej oraz zaprezentujemy cele, jakie w związku z sytuacją humanistyki i nauk społecznych w tym obszarze stawia sobie OPERAS-PL. 
W pierwszej części spotkania dr Anna Wałek (PG) i prof. Stanisław Filipowicz (Wiceprezes PAN) omówią wyzwania i potrzeby polskiej społeczności SSH w zakresie mandatów i polityk otwartego dostępu, publikowania w otwartym dostępie oraz innych aspektów komunikacji cyfrowej. Po tych wystąpieniach przedstawiciel OPERAS zaprezentuje cele i działania sieci. W formie komentarza do tych prezentacji członek naszego zespołu, dr Magdalena Wnuk, podsumuje wyniki ostatniego badania OPERAS Landscape Study na temat stosunku europejskich naukowców do publikowania w wolnym dostępie, przyglądając się bliżej polskim respondentom. Na koniec zespół OPERAS-PL: dr Maciej Maryl, Marta Błaszczyńska i Mateusz Franczak przedstawią cele OPERAS-PL na najbliższe trzy lata. 
Celem drugiej części spotkania jest zaangażowanie uczestników w dyskusję o potrzebach środowiska nauk HS w Polsce. Chcemy zebrać od uczestników jak najwięcej inspiracji, pomysłów i uwag. Warsztaty będą miały formę ustrukturyzowanej dyskusji (lub grupy fokusowej), podczas której poruszone zostaną główne problemy komunikacji naukowej, takie jak: publikowanie monografii w otwartym dostępie, udostępnianie danych badawczych oraz bibliometria i ewaluacja.
Szczegółowa agenda spotkania już wkrótce na stronie wydarzenia.
Link do Zoom wydarzenia wyślemy drogą mailową na adres podany w formularzu rejestracyjnym.
Nasza inicjatywa jest częścią europejskiego konsorcjum OPERAS, zrzeszającego 58 instytucji z 17 krajów. Celem OPERAS jest rozwój e-infrastruktury i wspieranie transformacji cyfrowej w naukach HS. W odpowiedzi na potrzeby badaczy, uczelni, bibliotek, wydawców i grantodawców Konsorcjum rozwija własne cyfrowe usługi i narzędzia, takie jak platforma GOTRIPLE łącząca istniejące zasoby informacji naukowej z całej Europy czy Certification, służąca kontroli jakości publikacji w open access

Ankieta OPERAS dla wydawnictw na temat książek w otwartym dostępie (open access)

Serdecznie zapraszamy wydawców do wypełnienia ankiety OPERAS (w języku angielskim): https://jisc.onlinesurveys.ac.uk/operas-business-models-survey-on-open-access-books.

Konsorcjum OPERAS przeprowadza ankietę wśród wydawnictw w całej Europie. Naszym celem jest zidentyfikowanie i analiza modeli biznesowych (związanych z zarządzaniem procesami wydawniczymi oraz finansowaniem działalności wydawniczej), które umożliwiają publikację monografii naukowych w otwartym dostępie.

Wyniki ankiety pomogą sformułować rekomendacje dla stworzenia zrównoważonego ekosystemu wydawniczego, który ułatwi rozwój otwartego dostępu do książek w Europie. Ponadto, dadzą wgląd w sytuację europejskich publikacji w otwartym dostępie w naukach humanistycznych i społecznych, a także pomogą uzyskać bardziej kompleksową wizję, jak OPERAS może wspierać społeczność wydawniczą w przejściu do modeli open access opartych na współpracy, na które nasza ankieta kładzie szczególny nacisk. Wzrost popularności modeli opartych na współpracy, polegających na współdzieleniu informacji, funduszy i infrastruktury, odnotowano w różnych krajach, szczególnie w Wielkiej Brytanii.

OPERAS to Europejska Infrastruktura Badawcza na rzecz rozwoju otwartej komunikacji naukowej w naukach społecznych i humanistycznych. W 2018 roku grupa robocza OPERAS Business Models Special Interest Group opublikowała raport (white paper) na temat modeli biznesowych dla otwartego dostępu. Raport opisuje obecną sytuację, w której istnieje wiele odmiennych możliwości publikowania w otwartym dostępie. Autorki i autorzy przyjrzeli się modelom biznesowym przyjętym przez członków OPERAS, a także modelom powstającym w USA i w niektórych krajach europejskich. Ostatni raport z projektu COPI zidentyfikował różnorodne modele pozyskiwania środków dla wydawania książek w otwartym dostępie. Ponieważ monografie pozostają kluczową formą publikacji w naukach humanistycznych i społecznych (HSS), OPERAS Business Models Special Interest Group opracowuje obecnie drugi raport (white paper), w którym zamierza rzucić światło na praktyki wydawnicze związane z otwartym dostępem do książek.

Konsorcjum OPERAS chciałoby dowiedzieć się, w jaki sposób społeczność wydawnicza HSS stosuje lub mogłaby stosować modele współpracy, publikując książki w otwartym dostępie i jakie wyzwania mogą pojawić się w tym kontekście. Bardzo liczymy na głos polskich wydawców i z góry dziękujemy za poświęcony czas!

Wypełnienie ankiety powinno zająć maksymalnie 50 minut.
Prosimy o wypełnienie ankiety do 25 marca 2021 roku.
Cała ankieta w formie dokumentu PDF znajduje się tutaj.
Na pytania związane z ankietą odpowiada dr Graham Stone (Graham.Stone[@]jisc.ac.uk).
Kontakt w języku polskim: Marta Błaszczyńska (marta.blaszczynska[@]ibl.waw.pl), dr Agata Morka (agata[@]openbookpublishers.com).

Sprawozdanie z konferencji OPERAS “The Future of Scholarly Communication"

W dniach 24-26 lutego odbyła się konferencja The Future of Scholarly Communication współorganizowana przez Instytut Badań Literackich PAN oraz konsorcjum OPERAS, którego IBL jest członkiem. Przez trzy dni na sześciu seminariach online 341 uczestników wspólnie z ekspertami dyskutowało o przyszłości komunikacji naukowej dla nauk humanistycznych i społecznych.
Sprawozdanie z konferencji jest dostępne w "Biuletynie Polonistycznym" >>

Cyfrowa Infrastruktura Badawcza dla Humanistyki i Nauk o Sztuce DARIAH- PL

DARIAH-PL (Digital Research Infrastructure for the Arts and Humanities) - największe konsorcjum humanistyczne w Polsce, uzyskało dofinansowanie projektu "Cyfrowa infrastruktura badawcza dla humanistyki i nauk o sztuce DARIAH-PL".
Projekt finansowany jest w ramach Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój (POIR) 2014-2020 (Działanie 4.2 4/4.2/2020). Celem Działania 4.2 jest wsparcie wybranych projektów dużej, strategicznej infrastruktury badawczej, o charakterze ogólnokrajowym lub międzynarodowym, znajdujących się na Polskiej Mapie Infrastruktury Badawczej oraz zapewnienie skutecznego dostępu do tej infrastruktury dla przedsiębiorców i innych zainteresowanych podmiotów.
Celem projektu jest utworzenie krajowej infrastruktury badawczej dla humanistyki i nauk o sztuce – zaawansowanej platformy służącej pozyskiwaniu, przechowywaniu, integracji różnych kategorii i jakości danych, przetwarzaniu oraz udostępnianiu zasobów cyfrowych 2D i 3D na potrzeby prowadzenia szeroko zakrojonych badań, a także zastosowań w gospodarce. Projekt zakłada stworzenie sieci innowacyjnych, interdyscyplinarnych i mobilnych laboratoriów badawczych.

 

 

Projekty cyfrowe z zakresu nauk humanistycznych i społecznych w Polsce - zaproszenie do wypełnienia ankiety

21.05.2020

Zapraszamy do udziału w drugiej edycji badania, dotyczącego projektów cyfrowych z zakresu nauk humanistycznych, społecznych i nauk o sztuce realizowanych przez polskie instytucje naukowe. Badanie prowadzi Instytut Badań Literackich PAN w ramach prac konsorcjum DARIAH-PL. Zebrane dane pozwolą ukazać stan humanistyki cyfrowej w Polsce i upowszechnić wiedzę o inicjatywach realizowanych w różnych krajowych ośrodkach. 
http://www.ankietahc.ibl.waw.pl/index.php/532132

"«Biuletyn Polonistyczny» to jest to" - artykuł w "Monitorze Wołyńskim" o otwartym spotkaniu z cyklu "Tour de Polonistyka" w Instytucie Polskim na Wydziale Stosunków Międzynarodowych Wschodnioeuropejskiego Uniwersytetu Narodowego im. Łesi Ukrainki

14.10.2017

Było to pierwsze spotkanie Zespołu "Biuletynu Polonistycznego" z polonistami poza granicami kraju.
O powstaniu, celach, roli, sposobach działania, możliwościach i perspektywach rozwoju "Biuletynu Polonistycznego" opowiedzieli: Olga Zakolska, Przemysław Górecki i Piotr Bordzoł.
Treść artykułu w "Monitorze Wołyńskim" dostępna jest pod adresem:
http://monitor-press.com/pl/2-pol/wiadomo-ci/5960-19447.html.
Więcej o spotkaniu - pod adresem:
https://biuletynpolonistyczny.pl/events/otwarte-spotkanie-z-cyklu-tour-de-polonistyka-w-lucku,1174/details
.

"Pamiętnik Literacki" i "Napis" rozpoczynają współpracę z OpenEdition Journals

10.05.2021

Czasopisma IBL PAN "Pamiętnik Literacki" oraz "Napis. Pismo poświęcone literaturze okolicznościowej i użytkowej" rozpoczęły współpracę z OpenEdition Journals, międzynarodową platformą internetową open access, udostępniającą publikacje z dziedziny humanistyki i nauk społecznych. Przebieg współpracy koordynuje zespół Centrum Humanistyki Cyfrowej IBL PAN.

Po wprowadzeniu do OpenEdition Journals, zawartość “Napisu" oraz “Pamiętnika Literackiego" będzie dostępna bezpłatnie on-line w formule open access. Kolejne numery czasopism będą sukcesywnie wprowadzane na platformę.

10 czerwca 2021, godz. 14-17: Prezentacja "narzędziownika" SHAPE-ID /SHAPE-ID Toolkit Launch Event and Policy Panel

14.05.2021

Centrum Humanistyki Cyfrowej zaprasza na spotkanie prezentujące efekty ponad dwuletniego projektu europejskiego SHAPE-ID, w którym uczestniczy zespół IBL PAN.
Podczas spotkania zaprezentowany zostanie "narzędziownik" (toolkit) poświęcony badaniom inter- i transdycysplinarnym uwzględniającym humanistykę - zestaw praktycznych wskazówek, dobrych praktyk i lektur, z których mogą korzystać badacze i badaczki oraz instytucje prowadzące lub finansujące badania.
Więcej informacji o spotkaniu znajduje się w "Biuletynie Polonistycznym" oraz na stronie internetowej: https://www.shapeid.eu/toolkit-launch/.

Logo Archiwum Kobiet

 

 

     

 

 

 

 

 

 

 

 

Logo Słownika Polszczyzny XVI wieku