Centrum Humanistyki Cyfrowej Instytutu Badań Literackich PAN

pok. 134,  tel. 22 65 72 958

Centrum Humanistyki Cyfrowej Instytutu Badań Literackich PAN zostało powołane 10 października 2013 roku decyzją Dyrektora IBL PAN, prof. dr. hab. Mikołaja Sokołowskiego.
Celem CHC jest koordynacja cyfrowych projektów Instytutu oraz działań związanych z obecnością humanistyki w sieci. Zajmujemy się wykorzystywaniem nowych technologii w badaniach literackich oraz badaniami literackimi nad nowymi technologiami.

CHC IBL PAN zainaugurowało swoją działalność w listopadzie 2013 konferencją "Teksty kultury uczestnictwa" i towarzyszącym jej spotkaniem warsztatowym THATCamp Warszawa.

Sprawozdanie z konferencji >>
Galeria>>

Główne obszary działalności Centrum stanowią:
1) Literaturoznawcze bazy danych (projekty bibliograficzne, biograficzne i leksykograficzne, m.in. Polska Bibliografia Literacka, Słownik Polszczyzny XVI wieku, Bibliografia Bara)
2) Repozytoria cyfrowe (RCiN, Repozytorium IBL PAN, Biblioteka IBL PAN)
3) Informacja naukowa i upowszechnianie wiedzy literaturoznawczej (Biuletyn Polonistyczny, Panorama Literatury Polskiej)
4) Edytorstwo cyfrowe
5) Badania cyfrowej kultury literackiej i nowych form piśmiennictwa

Osoby zainteresowane współpracą z CHC IBL PAN proszone są o kontakt z Martą Błaszczyńską.
Więcej informacji na stronie chc.ibl.waw.pl.

Korpus Dyskursu Literaturoznawczego

Korpus Dyskursu Literaturoznawczego (KDL) to jeden z kluczowych zasobów tekstowych opracowywanych przez Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk w ramach projektu DARIAH-PL. Obejmuje on polski dyskurs literaturoznawczy XIX–XXI wieku (lata 1822–2022). Znajdą się w nim teksty poświęcone literaturze lub ukazujące się w czasopismach czy antologiach o profilu literaturoznawczym. Szeroki zakres czasowy (200 lat) pozwoli zarówno zgromadzić reprezentatywny materiał, jak i uchwycić procesy kształtowania się dyskursu literaturoznawczego w Polsce. 

Korpus zostanie wykorzystany przede wszystkim do utworzenia nowego słownika terminów literackich i trenowania statystycznych modeli językowych. Efektem tych prac będą narzędzia służące do automatycznej ekstrakcji terminologii i bytów (m.in. postaci literackich, nazwisk autorów/ek, badaczy/ek i tłumaczy/ek literatury, tytułów utworów oraz nazw grup literackich i instytucji kultury), określania relacji między rozpoznanymi bytami oraz wskazywania tematyki tekstu. Dodatkowo użytkownicy/czki będą mogli przeszukiwać korpus m.in. za pomocą słów kluczowych, uzyskując dostęp do niewielkich fragmentów tekstów o objętości nieprzekraczającej akapitu. Powstanie również otwarta wersja KDL, zawierająca teksty (głównie starsze), które można udostępnić w całości. 

Prace nad pierwszą wersją korpusu zostaną zakończone jesienią 2023 roku. W kolejnych latach KDL będzie rozszerzany o prace najnowsze, a równocześnie pogłębiany poprzez uzupełnienia w postaci wcześniej niedostępnych tekstów. 

Osoby zainteresowane korpusem proszone są o kontakt z pracownikami Centrum Humanistyki Cyfrowej IBL PAN:

 

28 października 2021, godz.10:00-11:00 (online): Jak podjąć współpracę interdyscyplinarną z naukami humanistycznymi i społecznymi: rekomendacje dla badaczy i instytucji

Link do rejestracji (platforma Zoom):  https://us02web.zoom.us/meeting/register/tZwtde6gpjIuHdybvzzkGcf9xjxP-uZJxkW2

Humanistyka i nauki społeczne stanowią nieodzowny komponent inter- i transdycysplinarnych badań naukowych. Komisja Europejska podkreśla ich szczególną rolę w misjach Unii Europejskiej. W wielu konkursach z programu Horyzont Europa należy uwzględnić i opisać rolę nauk HS w projekcie, nawet jeśli dotyczy on innych dziedzin. W polskiej nauce, w ramach III kryterium ewaluacji próbujemy wykazać wpływ społeczny nauk HS, który często jest mniej bezpośredni i trudniej uchwytny, niż w przypadku nauk ścisłych.
 
Badacze chcący podjąć współpracę z inną dyscypliną często napotykają na szereg problemów: jak nawiązać współpracę i znaleźć wspólny język ponad granicami dyscyplin, skąd pozyskać finansowanie czy w którym czasopiśmie ogłaszać wyniki. Ponadto, instytucje prowadzące badania nie zawsze wiedzą, jak wesprzeć taką współpracę i stworzyć warunki do jej rozwoju. Wreszcie instytucje finansujące naukę i nią zarządzające miewają trudności z dopasowaniem oferty grantowej i zasad ewaluacji wyników badań międzydziedzinowych. Analizą tych trudności i poszukiwaniem i rozwiązań zajmował się dwuletni projekt SHAPE-ID (Shaping interdisciplinary practices in Europe), badając praktyki interdyscyplinarne w Europie i rozmawiając z przedstawicielami grup docelowych z różnych krajów.
 
Celem spotkania będzie prezentacja najważniejszych wniosków z projektu SHAPE-ID czyli zestawu rekomendacji dotyczących zwiększania roli nauk HS w badaniach interdyscyplinarnych. Konkretne wskazówki opracowano dla poszczególnych grup docelowych: badaczy, instytucji naukowych i finansujących naukę, a także nią zarządzających. Mają one ułatwić nawiązanie i prowadzenie współpracy interdyscyplinarnej z naukami HS. W drugiej części spotkania, podczas dyskusji panelowej, omówimy zastosowanie tych wniosków na konkretnym przykładzie współpracy między instytucjami kultury a badaczami z nauk humanistycznych. Części wykładowe spotkania będą nagrywane.
 
Prezentacja głównych wniosków projektu SHAPE-ID i przybornika (toolkit) z konkretnymi wskazówkami dotyczącymi badań interdyscyplinarnych.
Prezentacja: dr Maciej Maryl
 
Część II Współpraca między humanistami a instytucjami kultury
Dyskusja panelowa z członkami zespołu SHAPE-ID z IBL PAN o rozwijaniu interdyscyplinarności w naukach HS na przykładzie współpracy instytucji kultury z badacz(k)ami nauk humanistycznych. 
Uczestnicy: dr Anna Buchner, dr Piotr Wciślik, Marta Błaszczyńska
Moderator: dr Maciej Maryl
 
Prowadzący

22-24 listopada 2021: Pierwsza międzynarodowa konferencja projektu TRIPLE "Empowering discovery in open social sciences and humanities"

22-24 listopada 2021: Pierwsza międzynarodowa konferencja projektu TRIPLE
Serdecznie zapraszamy na pierwszą międzynarodową konferencję projektu TRIPLE, pt. Empowering discovery in open social sciences and humanities, która odbędzie się online 22-24 listopada 2021 r. Organizatorem konferencji jest IBL PAN.
 
Celem konferencji jest omówienie metod i narzędzi prowadzenia kwerend i wyszukiwania informacji w obrębie nauk humanistycznych i społecznych (HS). Tematem przewodnim będzie wielojęzyczna platforma do przeszukiwania informacji naukowych – GoTriple, powstająca w ramach projektu TRIPLE, realizowanego przy udziale konsorcjum OPERAS. Udział w konferencji będzie okazją do zapoznania się z makietami strony oraz jej głównymi funkcjonalnościami. Uczestnicy będą mogli wnieść swoje uwagi i informacje zwrotne na temat platformy. Bardzo liczymy na pytania i refleksje polskiego środowiska naukowego!
Poza tym będziemy rozmawiać o:
●      wyszukiwaniu projektów badawczych z pokrewnych dziedzin,
●      znajdowaniu i nawiązywaniu kontaktów z naukowcami o podobnych zainteresowaniach,
●      crowdfundingu dla nauki – czy jest etyczny? czy jest potrzebny? jak go realizować?
●      modelach biznesowych wspierających otwartą naukę w humanistyce.
 
Konferencja odbędzie się za pośrednictwem platformy Zoom w dniach 22-24 listopada w trzech popołudniowych sesjach (13.00-17.00). Językiem konferencji jest język angielski.
 
Aby wziąć udział w wydarzeniu prosimy zarejestrować się na stronie: https://us02web.zoom.us/meeting/register/tZIkdOmgqDwoEtUST8PTisW_aBmqpmjGipiL.
Szczegółowy program dostępny na stronie konferencji: https://project.gotriple.eu/triple-international-conference-2021/.
#TRIPLEConference @TripleEU

 

Wiadomości Centrum Humanistyki Cyfrowej

Otwarte konsultacje rekomendacji dotyczących danych badawczych w humanistyce

Grupa robocza e-Humanities działająca w ramach ALLEA (ALL European Academies) opracowała rekomendacje dotyczące nowych wyzwań związanych z zarządzaniem danymi badawczymi i zastosowaniem zasad FAIR w szerszym kontekście otwartej nauki.
Publiczne konsultacje tych rekomendacji rozpoczęły się 8 maja 2019 i mają na celu zebranie uwag od badaczy, praktyków i instytucji badawczych z obszaru humanistyki.
Wersja robocza rekomendacji (w języku angielskim) dostępna jest w trybie sugerowania zmian pod tym linkiem: http://bit.ly/ALLEADH
Prosimy zapoznać się z instrukcjami i dodać swoje pytania i komentarze. Będziemy zbierać i uwzględniać uwagi zgłoszone do 15 czerwca 2019.
Zapraszamy także na sesję konsultacji na żywo, która odbędzie się podczas DARIAH Annual Event w Warszawie, w środę 15 maja o 16:00 w Bibliotece Uniwersytetu Warszawskiego (sala 097). Warsztaty  Let's Be FAIR: Forging Organisational Recommendations on Research Data in the Humanities poprowadzą Natalie Harrower, Maciej Maryl i Eveline Wandl-Vogt. Więcej informacji o tym wydarzeniu tutaj: https://dariah-ae-2019.sciencesconf.org/261666.

20 maja 2019 r., godz. 13: Mapa - narzędzie badawcze. Otwarte seminarium Centrum Humanistyki Cyfrowej

mapa z 190920 maja 2019 roku, o godzinie 13:00 w Sali 144 (Pałac Staszica, ul. Nowy Świat 72 w Warszawie) odbędzie się kolejne otwarte seminarium Centrum Humanistyki Cyfrowej Instytutu Badań Literackich PAN. Podczas spotkania zostaną zaprezentowane trzy sposoby wykorzystania mapy – zarówno w pracy badawczej, jak i w działaniach skupionych na cyfrowej prezentacji wyników badań i analizie zjawisk kulturowych.

  • dr Bartłomiej Szleszyński zaprezentuje temat: "Mapa jako opowieść w NPLP";
  • mgr Mariola Wilczak przedstawi działania prowadzone pod hasłem: "Geopolonistyka –  interaktywna mapa polonistyki światowej";
  • dr Aleksandra Wójtowicz wygłosi referat na temat: "Mapa jako narzędzie w badaniach geokrytycznych i interdyscyplinarnych".

17 maja 2019, godz. 14: Plac Defilad w Warszawie - przestrzeń konfliktu. Panel dyskusyjny z cyklu "Literaturoznawstwo architektoniczne. Podsumowania"

17 maja 2019, o godzinie 14.00, w Sali Canaletta (dawna sala PAN Clubu, III piętro) w Pałacu Staszica w Warszawie, odbędzie się panel dyskusyjny poświęcony zagadnieniu placu Defilad w Warszawie, traktowanemu jako przestrzeń konfliktu - politycznego, ekonomicznego, o tereny zielone.
Plac Defilad w Warszawie - przestrzeń konfliktu
   W rozmowie udział wezmą:

   prof. ASP dr hab. Waldemar Baraniewski
   mgr inż. arch. Krystyna Ilmurzyńska (PW)
   dr Anna Kronenberg
   dr hab. Andrzej Leśniak, prof. IBL PAN

   Moderator dyskusji: dr Łukasz Bukowiecki (IS UW)

Spotkanie będzie kolejnym z cyklu "Literaturoznawstwo architektoniczne. Podsumowania".
 

W sobotę 18 maja, o godzinie 11.00 w Ogrodzie Saskim odbędą się warsztaty geopoetyczne, poświęcone związkom literatury i środowiska. Poprowadzi je dr Anna Kronenberg, autorka monografii o geopoetyce, warsztatów pisarskich i zajęć z twórczego pisania.
Badaczka, posługując się założeniami humanistyki ekologicznej i zaangażowanej, proponuje spojrzenie na historię Ogrodu Saskiego jak na historię ludzi i środowiska przyrodniczego. Odwołując się m.in. do ujęcia Petera Wohllebena inspiruje się koncepcją "drzewa bio-świadka dziejów" i akcentuje kategorię biologiczną na rzecz odejścia od odczytań na poziomie symbolicznym. Osoby zainteresowane udziałem w tym wydarzeniu zapraszamy na spotkanie przy fontannie Marconiego.
Badania finansowane są w ramach projektu "Literaturoznawstwo architektoniczne (The Architectural Literary Studies)", Narodowy Program Rozwoju Humanistyki MNiSW, nr 0176/NPRH4/H2a/83/2016, Instytut Badań Literackich PAN, kierownik: dr Aleksandra Wójtowicz.

15 kwietnia 2019: UX (doświadczenie użytkowania) - NPLP. Otwarte seminarium Centrum Humanistyki Cyfrowej

Pracownicy Centrum Humanistyki Cyfrowej serdecznie zapraszają na kolejne otwarte seminarium CHC, które odbędzie się w poniedziałek 15 kwietnia 2019, o godzinie 13:00 w sali 132 (Pałac Staszica, Nowy Świat 72).
Tytuł wystąpienia mgr Agnieszki Kochańskiej: Lato, Sienkiewicz na rydwanie i okruszki chleba. Projektowanie doświadczeń użytkownika w humanistyczno-cyfrowych projektach.
Celem wystąpienia jest zaprezentowanie rozwiązań front-endowych ułatwiających użytkownikom korzystanie z gotowych webowych projektów humanistycznych (głównie filologicznych). Na przykładach, pochodzących ze stron Nowej Panoramy Literatury Polskiej ukazane zostaną następujące komponenty, projektowane z myślą o odbiorcy: strona główna, kolorystyka strony, obszary "klikalne", nawigacja. Prezentacja jest zaktualizowaną wersją referatu wygłoszonego 7 września 2018 r. podczas Digital Humanities Congress w Sheffield (por. https://www.dhi.ac.uk/dhc/2018/).
Agnieszka Kochańska – mgr filologii polskiej (specjalizacja edytorska), absolwentka Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego. Doktorantka w Instytucie Języka Polskiego PAN. Członek zespołu Nowej Panoramy Literatury Polskiej od 2014 roku. Zainteresowania badawcze: język gier wideo, socjolingwistyka, leksykografia elektroniczna.
 

2 June, Marseille: HIRMEOS workshop announcement

The HIRMEOS project (High Integration of Research Monographs in the European Open Science infrastructure), a project of the OPERAS research infrastructure (operas-eu.org) is organizing a workshop at the ELPUB conference in Marseille on 2 June on the topic of "shaping new ways to open the book".
We would like to invite early-career researchers to discuss their experiences and needs concerning Open Access monographs and to submit an abstract (500 words) before 15 April 2019 on one of the following topics:

Warszawa, 15-17 maja 2019 r.: DARIAH ANNUAL EVENT 2019. Dane w humanistyce

DARIAH Annual Event 2019 poświęcone będzie całemu spektrum problemów badawczych, które pojawiają się, kiedy mówimy o danych w humanistyce. Kluczowe w tym zakresie są kwestie typu i ilości danych gromadzonych przez humanistów: DARIAH Annual Event 2019z jakim rodzajem danych mamy do czynienia? Gdzie się one znajdują? Do kogo należą? Czy nasze dane są rzeczywiście tak bardzo skomplikowane? Jeżeli tak, to z czego to wynika? W jaki sposób definicje i konceptualizacje terminu "dane" odpowiadają naszemu dotychczasowemu rozumieniu źródeł w humanistyce i naukach o sztuce - a może raczej oddalają nas od niego? W jaki sposób europejska inicjatywa stworzenia infrastruktury dla danych badawczych Open Science Cloud wpłynie na nasze praktyki i możliwości?
Przyjrzenie się naturze danych w humanistyce może pomóc w projektowaniu nowych rozwiązań infrastrukturalnych służących do ich przetwarzania. Możemy pytać o istniejące zasoby big data oraz wykorzystywać osiągnięcia nauki o danych, aby poprawić organizację naszej pracy. Jednak największym wyzwaniem pozostaje nieustanne prowadzenie otwartej dyskusji na temat roli danych w kontekście konkretnych problemów badawczych oraz rozwój kultury uwzględniającej całe spektrum potrzeb związanych z danymi we wszystkich dyscyplinach humanistycznych, w odniesieniu do różnorodnych form współpracy w ich ramach, a także wszelkie kwestie społeczne z tym związane. Zapraszamy do udziału i do zapoznania się z Księgą abstraktów!

3-4 października 2019, Bruksela: East European Dissent between Agenda & Legacy

Organizatorzy sieci badawczej "New Exploratory Phase in Research on East European Cultures of Dissent" (NEP4DISSENT) zapraszają do udziału w konferencji naukowej.
Szczegółowe informacje znajdą Państwo na stronie www: http://nep4dissent.eu/events/conference-east-european-dissent-between-agenda-and-legacy/ .
 

Piąte urodziny Centrum Humanistyki Cyfrowej IBL PAN w ramach obchodów 70-lecia IBL PAN

19 listopada 2018 w Warszawie, w Instytucie Badań Literackich PAN, odbyło się wydarzenie pod hasłem piątych "urodzin" Centrum Humanistyki Cyfrowej, w ramach obchodów 70-lecia IBL PAN.
Zachęcamy do zapoznania się ze sprawozdaniem z wydarzenia na łamach "Biuletynu Polonistycznego" >>

12-13 kwietnia 2018, Pałac Staszica: Promocja humanistyki - pojęcia, problemy, metody. Pierwsze spotkanie z cyklu "Polonistyka pod lupą"

Serdecznie zapraszamy na uroczystą premierę nowej odsłony "Biuletynu Polonistycznego", która odbędzie się podczas spotkania polonistów 12 i 13 kwietnia w Pałacu Staszica w Warszawie w ramach obchodów 70-lecia Instytutu Badań Literackich PAN. Spotkanie - pierwsze z cyklu "Polonistyka pod lupą" - będzie okazją nie tylko do zaprezentowania nowego "Biuletynu", ale także do szerszej dyskusji na temat promocji humanistyki oraz wykorzystywania zasobów internetowych w pracy humanisty.

Na wydarzenie zapraszamy wszystkich zainteresowanych.

W przypadku warsztatów ze względów organizacyjnych prosimy o zgłoszenie udziału w formie mailowej na adres: redakcja@biuletynpolonistyczny.pl.

Szczegółowe informacje na stronie "Biuletynu Polonistycznego" >>

PROGRAM SPOTKANIA:

7 listopada 2016: Pierwsze spotkanie z cyklu "Literaturoznawstwo architektoniczne – kontaminacje"

W poniedziałek 7 listopada 2016 r. (godz. 16.00) w Pałacu Staszica (ul. Nowy Świat 72, Warszawa, sala 144) odbędzie się panel dyskusyjny pt. Dworce kolejowe jako przestrzeń refleksji literackiej, architektonicznej i historii techniki. Wezmą w nim udział:
prof. dr hab. Wojciech Tomasik (UKW) – historyk literatury, autor takich książek jak Pociąg do nowoczesności. Szkice; Szalony bieg. Kolej i ciemna nowoczesność;
dr hab. Zbigniew Tucholski (IHNPAN) – historyk techniki i komunikacji, specjalizujący
się m.in. w historii kolejnictwa;
dr hab. Jacek Wesołowski (PŁ) – architekt, specjalizujący się m.in. w obszarach transportu
i planowania przestrzennego, autor dwutomowej monografii o halach peronowych.
Po panelu przewidujemy dyskusję z udziałem słuchaczy.
Cykl dyskusji jest częścią projektu "Literaturoznawstwo architektoniczne", finansowanego ramach programu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego pod nazwą "Narodowy Program Rozwoju Humanistyki" w latach 2016 – 2019, nr projektu  0176/NPRH4/H2a/83/2016, kierownik: Aleksandra Wójtowicz.

Logo Archiwum Kobiet

 

 

     

 

 

 

 

 

 

 

 

Logo Słownika Polszczyzny XVI wieku