Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk

dr hab., profesor instytutu
identyfikator ORCID: 0000-0001-9033-5899

Pracownia Literatury II Połowy XIX Wieku

Główne kierunki zainteresowań naukowych:
Historia literatury XIX i początku XX wieku, związki pomiędzy literaturą a filozofią, antropologiczne i kognitywistyczne ujęcie zjawisk kultury nowoczesnej w Polsce i Europie, relacje polsko-rosyjskie w sferze kultury, teologia polityczna w myśli polskich konserwatystów, twórczość Stanisława Lema

marek.pakcinski@ibl.waw.pl
zbotl@ibl.waw.pl (22) 657 28 76 (środy, godz. 10.00 – 14.00)

PUBLIKACJE:
Książki:
● Maski Zaratustry: motywy i wątki filozofii Nietzschego a kryzys nowoczesności, Warszawa 2004;
● Konserwatyzm na rozdrożu: "młodzi konserwatyści" warszawscy wobec ideowych dylematów schyłku XIX wieku, Warszawa 1994;

Wybrane rozprawy i artykuły:
1. Hipostazy ciągłości. Nowoczesne historie literatury a ekskluzywna tożsamość narodowa (w.: Historie literatury polskiej 1864 – 1914, pod red. Urszuli Kowalczuk i Łukasza Książyka, Warszawa 2015, s. 33-50)
2. Zmiana czy ewolucja? Idee warszawskiego "młodego konserwatyzmu" w okresie Młodej Polski (w.: W kręgu młodokonserwatyzmu warszawskiego 1876-1918, red. Maciej Gloger, Wiesław Ratajczak, Bydgoszcz 2015)
3. Brakująca granica. Wizualność a estetyczna wzniosłość w tekstach popularnonaukowych przełomu XIX i XX wieku ("Napis" 2014 ser. XX: W soczewce. Wybrane aspekty wizualności w kulturze XIX wieku, s. 197-218)
4. Nowoczesność: opowieść o rodzinie bezimiennej ("Napis" seria XIX 2013: Album rodzinny z traumą w tle, s. 186-207)
5.  Warstwy zwierciadła. Poszerzanie wzorca realistycznego w literaturze schyłku XIX wieku, (w.: Realiści, realizm, realność. W stulecie śmierci Bolesława Prusa, pod red. Ewy Paczoskiej, Bartłomieja Szleszyńskiego
i Dawida Marii Osińskiego, Warszawa 2013, s. 311-330)
6. Ciało, płeć i wstyd komunisty. Na marginesie utopijnych powieści fantastycznonaukowych Stanisława Lema z lat pięćdziesiątych XX w. ("Napis" seria XVIII 2012: Tabu i wstyd, s. 245-270)
7. Tajemnica późnej twórczości Elizy Orzeszkowej – próba diagnozy (w.: Sekrety Orzeszkowej, pod red. Grażyny Borkowskiej, Magdaleny Rudkowskiej, Iwony Wiśniewskiej, Warszawa 2012, s. 293– 307)
8. Dylematy modernistycznego indywidualizmu: Brzozowski i Nałkowski (w.: Konstelacje Stanisława Brzozowskiego pod red. Urszuli Kowalczuk, Andrzeja Mencwela, Ewy Paczoskiej i Pawła Rodaka, Warszawa 2012, s. 279 – 290)
9. Literatura a strategia: relacje o wojnie 1920 roku Stanisława Rembeka, Eugeniusza Małaczewskiego oraz Izaaka Babla ("Napis" seria XVII 2011: Jawne i ukryte w literaturze i kulturze, str. 123-138)
10. Narracja i aksjologia w tekstach polskiego hiphopu niekomercyjnego, (w.: "Studia pragmalingwistyczne", czasopismo Wydziału Polonistyki UW, tom III 2011, s. 350-370)
11. Wolnomularska symbolika piramidy a filozofia Nietzschego ("Napis", seria XVI  2010: Literatura a rytuały, str. 200 – 215)
12. Inspiracje filozoficzne w młodopolskiej krytyce literackiej, (w.: Polska krytyka literacka 1764 – 1918. Osoby – programy – dyskursy, pod red. Grażyny Borkowskiej i Magdaleny Rudkowskiej, Warszawa 2010, s. 145-165)
13. Ugięcie fabuły. Twórczość Stanisława Lema pod presją uwarunkowań ("Napis", seria XV 2009: Umysły zniewolone – literatura pod presją, str. 89-104)
14. Tradycja europejska w oczach pozytywistów (Orzeszkowa – Prus – Ochorowicz) (w.: Dziedzictwo i teraźniejszość. Polsko-europejski dialog kultur, pod red. Marzeny Marczewskiej i Zbigniewa Trzaskowskiego, Kielce 2009, str. 124 – 141)
15.  Ironiczny "skok" stylu. Miciński i Witkacy pomiędzy wzniosłością a groteską ("Napis" seria XIV 2008: Ironia i groteska, str. 56-70)
16. Sienkiewicz a środowisko warszawskie – pomiędzy asymilacją a konfliktami ("Rocznik Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza" 2006 s. 89-100)
17. Judeofobia, antysemityzm, ariocentryzm: kryzys kultury chrześcijańskiej a retoryka tekstu (w: Kwestia żydowska w XIX wieku. Spory o tożsamość Polaków. Red. G. Borkowska i M. Rudkowska, Warszawa 2004 s. 405-422)
18. Konserwatyści a koncepcja czasu kolistego (w: Pogranicza literatury: księga ofiarowana Januszowi Maciejewskiemu na Jego siedemdziesięciolecie, red. G. Borkowska, J. Wójcicki Warszawa 2001 s. 229-237)
19. Język konserwatystów (w: Pozytywizm. Języki epoki pod red. Grażyny Borkowskiej i Janusza Maciejewskiego, Warszawa 2001 s. 92-103)
20.   Masoni w oczach polskich konserwatystów ("Ars Regia" 1993 nr 2 s. 56-66)

Wybrane recenzje:
1. Ku zbliżeniu z kulturą rosyjską (rec. książki dr hab. Anny Sobieskiej Wokół Aleksandra Błoka. Z dziejów polskich fascynacji literaturą i kulturą rosyjską, Warszawa 2015, "Napis" seria XXIII 2017, List jako szczególny gatunek literacki, str. 412-419)

Udział w życiu naukowo-organizacyjnym:
● 2007-2015: kierownik Zakładu Literatury Pozytywizmu i Młodej Polski na Uniwersytecie Jana Kochanowskiego w Kielcach (na stanowisku profesora nadzwyczajnego UJK w Kielcach)
● 2010-2016: zastępca redaktora naczelnego rocznika IBL PAN i Uniwersytetu Warszawskiego "Napis. Pismo poświęcone literaturze okolicznościowej i użytkowej"; po 2016 roku do chwili obecnej – członek Redakcji tegoż czasopisma
● wypromowanie około 80 magistrów (literaturoznawców) w Instytucie Filologii Polskiej Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach (w latach 2007-2015)
● 2010-2015: uczestnik prac Głównego Komitetu Olimpiady Literatury i Języka Polskiego
● 2015-2018: dyrektor Stacji Naukowej Polskiej Akademii Nauk w Moskwie (na tym stanowisku zorganizował ok. 20 konferencji naukowych i wykładów polskich badaczy na terenie Federacji Rosyjskiej – w Moskwie i w Petersburgu; współredaktor 2 książek zbiorowych z konferencji zorganizowanych w tym czasie przez Stację PAN w Moskwie)