Niewydana korespondencja Dąbrowskiej z bliską przyjaciółką, Anną Kowalską, prowadzona w latach 1940–1965 i będąca jednym z najobszerniejszych pod względem ilościowym i objętościowym zespołem korespondencyjnym w literaturze polskiej XX wieku, jest zjawiskiem szczególnym. Liczy 2353 obszernych, wielostronicowych listów i do niedawna była zastrzeżona zapisem testamentowym autorki Nocy i dni.
Zmienny charakter kontaktów przyjaciółek i stopień skomplikowania ich losów powodują, że w ich korespondencji wyodrębniają się wyraziste, niemal odrębne bloki: listy okupacyjne, listy z okresu pobytu Kowalskiej we Wrocławiu i listy z lat, kiedy Kowalska przeniosła się do Warszawy. Listy okupacyjne są szczególnie interesujące dla badaczy lat wojny i okupacji – dają wiedzę o tym okresie życia pisarek, w którym zapisy w ich dziennikach są bardzo powściągliwe lub często w ogóle ich brak. Wyjaśniają wiele ich decyzji życiowych, pokazują wreszcie nieznane szczegóły wojennego życia w Warszawie i we Lwowie oraz tragiczne losy członków rodziny i przyjaciół. Od jesieni 1943 do 1948 roku dodatkowym wątkiem w korespondencji Dąbrowskiej z Kowalską jest ich bliska relacja uczuciowa, wnosząca do listów ton intymnych zwierzeń i deklaracji, przeplatających się z doniesieniami z codziennego życia wojennego i tuż-powojennego. Od połowy 1946 roku dynamikę wymiany listów wyznaczał rytm bardzo częstych wyjazdów Dąbrowskiej do Wrocławia, co trwało do 1954 roku, gdy to Kowalska po śmierci męża w 1947, a potem Stanisława Stempowskiego w 1952 na stałe przeniosła się wraz z córką do Warszawy.
Zmienny charakter kontaktów przyjaciółek i stopień skomplikowania ich losów powodują, że w ich korespondencji wyodrębniają się wyraziste, niemal odrębne bloki: listy okupacyjne, listy z okresu pobytu Kowalskiej we Wrocławiu i listy z lat, kiedy Kowalska przeniosła się do Warszawy. Listy okupacyjne są szczególnie interesujące dla badaczy lat wojny i okupacji – dają wiedzę o tym okresie życia pisarek, w którym zapisy w ich dziennikach są bardzo powściągliwe lub często w ogóle ich brak. Wyjaśniają wiele ich decyzji życiowych, pokazują wreszcie nieznane szczegóły wojennego życia w Warszawie i we Lwowie oraz tragiczne losy członków rodziny i przyjaciół. Od jesieni 1943 do 1948 roku dodatkowym wątkiem w korespondencji Dąbrowskiej z Kowalską jest ich bliska relacja uczuciowa, wnosząca do listów ton intymnych zwierzeń i deklaracji, przeplatających się z doniesieniami z codziennego życia wojennego i tuż-powojennego. Od połowy 1946 roku dynamikę wymiany listów wyznaczał rytm bardzo częstych wyjazdów Dąbrowskiej do Wrocławia, co trwało do 1954 roku, gdy to Kowalska po śmierci męża w 1947, a potem Stanisława Stempowskiego w 1952 na stałe przeniosła się wraz z córką do Warszawy.
Uzyskawszy zgodę Spadkobierców na edycję całości korespondencji, podjęto decyzję o opracowaniu i publikacji w 12 tomach (dwa kolejne granty), z czego niniejszy grant obejmuje lata 1940–1949 w 6 tomach (1304 listy).
Tomy VII-XII za lata 1950-1965, obejmujące 1049 listów, zostaną opracowane i wydane w ramach kolejnego projektu jako kontynuacja niniejszego.
Uczestnicy projektu:
dr hab. Ewa Głębicka (kierownictwo grantu, redakcja naukowa całości oraz opracowanie tomów II-III),
dr Sylwia Chwedorczuk (wykonawca; przygotowanie do druku t. I i części t. II),
dr Katarzyna Nadana-Sokołowska (opracowanie t. IV),
dr Barbara Tyszkiewicz (opracowanie t. V),
mgr Zofia Leśnik (opracowanie t. VI),
kustosz Małgorzata Wichowska z Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie (przepisanie z rękopisu całości korespondencji i prac związanych z ich kolacjonowaniem),
kustosz Anna Trznadel-Szczepanek z Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie (listy pisane w języku francuskim).
Kolejne tomy ukazywać się będą w tradycyjnej formule drukowanej oraz w wersji cyfrowej na stronie Nowej Panoramy Literatury Polskiej IBL PAN. Cyfrowa forma publikacji, wykorzystująca znaczniki TEI (Text Encoding Initiative) jest najbardziej rozpowszechnionym w Europie standardem znaczników, wykorzystywanych w naukowych edycjach tekstu. Uwzględni liczne funkcjonalności związane z przeszukiwaniem korpusu tekstów oraz wielorakimi sposobami sortowania listów, wzajemne powiązania elementów komentarza naukowego z tekstem dowolnej liczby listów.
Do zespołu edytorów cyfrowych należą:
dr hab. Bartłomiej Szleszyński (kierujący pracami),
dr Kajetan Mojsak,
dr Konrad Niciński,
dr Paweł Rams,
mgr Agnieszka Szulińska,
mgr Agnieszka Zalotyńska.