Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk

Efektem realizacji projektu jest autorska monografia naukowa Modernist Translation. An Eastern European Perspective. Models, Semantics, Functions. („Studien zur Germanistik, Skandinavistik und Übersetzungskultur”. Herausgegeben von Stefan H. Kaszyński, Andrzej Kątny und Maria Krysztofiak-Kaszyńska. Band 13), Peter Lang GmbH Internationaler Verlag der Wissenschaften, Frankfurt/M. – Berlin – Bern – Bruxelles – New York-Oxford – Wien 2016 oraz cykl rozpraw w jezyku angielskim i polskim w recenzowanych czasopismach naukowych i monografiach zbiorowych.

Badaniom prowadzonym na styku kilku dyscyplin naukowych: „nowych studiów nad modernizmem”, kulturowo zorientowanych badań przekładoznawczych, „nowej”, tj. przekładocentrycznej komparatystyki literackiej i poetyki historycznej przekładu przyświecały dwa nadrzędne cele: 1) rewizja ustaleń i zrównoważenie zachodnich, eurocentrycznych badań nad modernistycznym przekładem literackim z perspektywy środkowo- i wschodnioeuropejskiej oraz 2) rekonstrukcja modeli przekładu literackiego w trzech wariantach narodowych modernizmu: angloamerykańskim, rosyjskim i polskim. Realizacja tych celów wymagała stworzenia nowego języka teoretycznego oraz wypracowania nowych ram konceptualnych i metodologicznych do opisu kultur przekładu, które są nie tylko odmienne i zróżnicowane, ale także wzajemnie opozycyjne. Do najważniejszych osiągnięć projektu należy: 1) diagnoza „zwrotu translacyjnego” w zachodnioeuropejskich i amerykańskich kulturowych badaniach nad modernizmem; 2) redefinicja modernistycznego przekładu literackiego  jako dyskursu modernizmu, poprzez który modernizm rozpoznaje i prezentuje własną tożsamość;
3) rewizja pojęcia „przekładu modernistycznego” jako plurale tantum – zbioru przeciwstawnych, a nawet wzajemnie wykluczających się odpowiedzi na pytanie: „czym jest nowoczesność w przekładzie?”; 4) rekonstrukcja modernistycznych modeli przekładu literackiego, obejmująca zjawiska awangardowe, nieawangardowe i antyawangardowe, rozpoznanie, że cechy poszczególnych modeli modernistycznego przekładu uwidaczniają się najpełniej we wzajemnych kolizjach oraz wyodrębnienie i charakterystyka modeli: iluzjonistycznych (parnasistowskiego, symbolistycznego, konstruktywistycznego, neoklasycystycznego) i antyiluzjonistycznych (ekspresjonistycznego, kubistycznego, konceptualnego i manierystycznego); 5) rozpoznanie, że poszczególne modele przekładu zderzały się ze sobą w trybie wzajemnego parodiowania i tworzyły własne „przeciw-modele”;  4) zbadanie reprezentatywności zrekonstruowanych modeli przekładu dla literackiego modernizmu oraz sprawdzenie identyczności ich wyznaczników w różnych artystyczno-ideowych wariantach narodowych modernizmu; 5) propozycja tropologii modernistycznego przekładu literackiego: charakterystyka  poszczególnych stylów modernistycznego przekładu według określających je metatropów rozumianych jako figury ekwiwalencji translatorskiej (metaplazm, eufonia, metalepsis, chiazm, synekdocha, metabole, hiperbola, epifonema, zeugma i ironia); 6) odtworzenie ewolucji zakresu pojęcia przekładu literackiego w miarę przemian literatury nowoczesnej w różnych narodowych wariantach modernizmu; wreszcie – 7) potwierdzenie ciągłości  paradygmatu modernistycznego w dwudziestowiecznej twórczości translatorskiej.