Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk

Trzeba wreszcie powiedzieć rzecz niemal najważniejszą: od kiedy sięgam pamięcią, wrocławski, a potem warszawski zespół oświeceniowy był ośrodkiem ogólnopolskim, zespalającym wszystkich badaczy epoki z różnych instytucji; ośrodkiem, w którym powstawały i urzeczywistniały się wspólne inicjatywy, i w tym sensie dorobek Instytutu jest dorobkiem całego środowiska.

                      T. Kostkiewiczowa, Oświecenie w pracach Instytutu Badań Literackich (Refleksje w związku z czterdziestą piątą rocznicą powstania IBL), „Wiek Oświecenia” 1996, t. 12.

Pracownia powstała w roku 1951 we Wrocławiu, od roku 1972 działa w Warszawie. Jej założycielem i pierwszym kierownikiem był prof. Tadeusz Mikulski. Zespół ma charakter interdyscyplinarny, w jego skład wchodzą badacze różnych specjalności (historia literatury, historia sztuki, historia).

Pracownia prowadzi badania w zakresie piśmiennictwa doby oświecenia i jego związków z innymi dziedzinami kultury. W centrum jej zainteresowań znajdują się: przemiany poezji tego okresu, główne idee wyrażane w piśmiennictwie, kultura literacka epoki, oświecenie polskie w kontekście europejskim, a także prace z zakresu tekstologii i edytorstwa.

Pracownia stanowi ogólnopolski ośrodek, wokół którego skupiają się inicjatywy naukowe i organizacyjne w zakresie badań nad oświeceniem. Tu właśnie powstała inicjatywa powołania Polskiego Towarzystwa Badań nad Wiekiem Osiemnastym (istnieje od 1996). Prowadzone są w niej prace zespołowe, w których uczestniczą badacze z różnych ośrodków akademickich. Obecnie największym zbiorowym projektem badawczym zainicjowanym i prowadzonym w Pracowni jest Antyk oświeconych.

Przynajmniej raz do roku Pracownia organizuje ogólnopolskie konferencje naukowe dotyczące różnych zagadnień kultury i literatury epoki oświecenia. Szczególne znaczenie dla integracji środowiska mają odbywające się regularnie dwudniowe spotkania: „Z warsztatów badaczy oświecenia”, na których prezentowane są wyniki najnowszych prac i dyskutowane propozycje nowych kierunków badań. W otwartych zebraniach naukowych Pracowni uczestniczą koledzy z uczelni warszawskich, a czasem także goście z innych placówek krajowych i zagranicznych.

Oprócz prac zespołowych prowadzone są także prace indywidualne obejmujące m. in następującą tematykę: Dyskurs polityczny Rzeczypospolitej Obojga Narodów (Anna Grześkowiak-Krwawicz), Teoria emblematyki w Polsce (XVI-XVIII w.) (Magdalena Górska), Kontusz i frak jako symbole osiemnastowiecznych Sarmatów (Agata Roćko), Franciszek Karpiński – monografia życia i twórczości, krytyczna edycja tekstów (Tomasz Chachulski), Problemy edycji dzieł powstałych w XVIII i na początku XIX wieku (Tomasz Chachulski).