Dr Krzysztof Gajewski, "Dałem się zamknąć za muzykę rockową": Andrzej Stasiuk i literatura peryferii / spotkanie z cyklu webinariów IBL PAN i Fundacji Kościuszkowskiej

26.03.2021

Literatura peryferii opowiada o miejscach, osobach i rzeczach, które nie mieszczą się w głównym nurcie historii, kultury czy polityki. Termin ten powstał ad hoc w odniesieniu do fikcji literackiej Andrzeja Stasiuka, ale można go stosować także do innych pisarzy z historii literatury polskiej, takich jak na przykład Bruno Schulz, Stanisław Vincenz, Marek Nowakowski, Sokrat Janowicz czy mistrz literacki Stasiuka - Zygmunt Haupt. 

Można też przywołać wspaniałe przykłady z historii literatury amerykańskiej, takie jak John Steinbeck czy William Faulkner. W tradycyjnej teorii literatury można spotkać się z terminem "regionalizm" i w pewnym stopniu jest on bliski pojęciu peryferii. To drugie zawiera w sobie wewnętrzny i silny związek z szeroko rozumianymi procesami kolonizacji, którego to pierwsze jest pozbawione.

15 kwietnia 2021 r. w swoim wykładzie dr Krzysztof Gajewski przedstawi kilka form peryferii, jakie można spotkać w prozie Stasiuka, poczynając od peryferii biograficznych bohatera tej prozy, jak i rzeczywistego autora, dorastających w małym miasteczku, na przedmieściach wielkiego miasta. 

Na podstawie dzieła Stasiuka zostaną zrekonstruowane peryferie społeczne w ich kilku kształtach, dotyczące edukacji, wojska, więzienia, pracy fizycznej, statusu materialnego. Kolejny aspekt peryferii dotyczyć będzie polityki. Komunizm wydaje się być znakiem rozpoznawczym peryferii, podobnie jak homogeniczność narodowa Polski, przeciwstawiona tyglowi narodów Europy południowo-środkowej. Wreszcie peryferia kulturowe, które definiuje się jako importer popkultury z USA. Gwiazdy amerykańskiego popu i westernu stają się znakiem uniwersalnej tożsamości dla mieszkańców terenów od Polski po daleką Rosję. Pojęcie peryferii jest w oczywisty sposób względne. Dla pisarza Polska południowa to peryferia z punktu widzenia Polski centralnej, a także Europa Wschodnia/Południowa vs. Północna/Zachodnia, w szczególności Polska dla Niemiec, a wszystkie narody słowiańskie - dla narodów zachodnioeuropejskich. Stasiuk buduje według tych opozycji osie semantyczne i prowadzi wysmakowane gry literackie, polegające przede wszystkim na prowokacyjnej wymianie wartości przeciwstawianych sobie elementów.

Webinaria będą częścią projektu realizowanego przez IBL PAN i Fundację Kościuszkowską, której misją jest wspieranie wymiany intelektualnej między Stanami Zjednoczonym a Polską oraz przybliżanie amerykańskiej publiczności tego, co najlepsze w polskiej kulturze.

Zachęcamy do zapoznania się z nadchodzącymi wydarzeniami i dołączenia do nich na żywo na platformie Zoom!

Webinaria są bezpłatne i otwarte dla publiczności. Wymagana jest rejestracja. W webinarium będzie mogło wziąć udział maksymalnie 100 uczestników, według kolejności zgłoszeń. Nagranie z wykładu zostanie umieszczone na kanale YouTube Fundacji Kościuszkowskiej (https://www.youtube.com/channel/UCf2CPhxjhbR5eKl_azLjKEA).

Szczegółowe informacje o spotkaniach dostępne są na stronie: https://www.thekf.org/kf/events/KF_Online_Programs/.

 

Logo Archiwum Kobiet

 

 

Logo Słownika Polszczyzny XVI wieku