Centrum Humanistyki Cyfrowej Instytutu Badań Literackich PAN

pok. 134,  tel. 22 65 72 958

Centrum Humanistyki Cyfrowej Instytutu Badań Literackich PAN zostało powołane 10 października 2013 roku decyzją Dyrektora IBL PAN, prof. dr. hab. Mikołaja Sokołowskiego.
Celem CHC jest koordynacja cyfrowych projektów Instytutu oraz działań związanych z obecnością humanistyki w sieci. Zajmujemy się wykorzystywaniem nowych technologii w badaniach literackich oraz badaniami literackimi nad nowymi technologiami.

CHC IBL PAN zainaugurowało swoją działalność w listopadzie 2013 konferencją "Teksty kultury uczestnictwa" i towarzyszącym jej spotkaniem warsztatowym THATCamp Warszawa.

Sprawozdanie z konferencji >>
Galeria>>

Główne obszary działalności Centrum stanowią:
1) Literaturoznawcze bazy danych (projekty bibliograficzne, biograficzne i leksykograficzne, m.in. Polska Bibliografia Literacka, Słownik Polszczyzny XVI wieku, Bibliografia Bara)
2) Repozytoria cyfrowe (RCiN, Repozytorium IBL PAN, Biblioteka IBL PAN)
3) Informacja naukowa i upowszechnianie wiedzy literaturoznawczej (Biuletyn Polonistyczny, Panorama Literatury Polskiej)
4) Edytorstwo cyfrowe
5) Badania cyfrowej kultury literackiej i nowych form piśmiennictwa

Osoby zainteresowane współpracą z CHC IBL PAN proszone są o kontakt z Martą Błaszczyńską.
Więcej informacji na stronie chc.ibl.waw.pl.

Korpus Dyskursu Literaturoznawczego

Korpus Dyskursu Literaturoznawczego (KDL) to jeden z kluczowych zasobów tekstowych opracowywanych przez Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk w ramach projektu DARIAH-PL. Obejmuje on polski dyskurs literaturoznawczy XIX–XXI wieku (lata 1822–2022). Znajdą się w nim teksty poświęcone literaturze lub ukazujące się w czasopismach czy antologiach o profilu literaturoznawczym. Szeroki zakres czasowy (200 lat) pozwoli zarówno zgromadzić reprezentatywny materiał, jak i uchwycić procesy kształtowania się dyskursu literaturoznawczego w Polsce. 

Korpus zostanie wykorzystany przede wszystkim do utworzenia nowego słownika terminów literackich i trenowania statystycznych modeli językowych. Efektem tych prac będą narzędzia służące do automatycznej ekstrakcji terminologii i bytów (m.in. postaci literackich, nazwisk autorów/ek, badaczy/ek i tłumaczy/ek literatury, tytułów utworów oraz nazw grup literackich i instytucji kultury), określania relacji między rozpoznanymi bytami oraz wskazywania tematyki tekstu. Dodatkowo użytkownicy/czki będą mogli przeszukiwać korpus m.in. za pomocą słów kluczowych, uzyskując dostęp do niewielkich fragmentów tekstów o objętości nieprzekraczającej akapitu. Powstanie również otwarta wersja KDL, zawierająca teksty (głównie starsze), które można udostępnić w całości. 

Prace nad pierwszą wersją korpusu zostaną zakończone jesienią 2023 roku. W kolejnych latach KDL będzie rozszerzany o prace najnowsze, a równocześnie pogłębiany poprzez uzupełnienia w postaci wcześniej niedostępnych tekstów. 

Osoby zainteresowane korpusem proszone są o kontakt z pracownikami Centrum Humanistyki Cyfrowej IBL PAN:

 

28 października 2021, godz.10:00-11:00 (online): Jak podjąć współpracę interdyscyplinarną z naukami humanistycznymi i społecznymi: rekomendacje dla badaczy i instytucji

Link do rejestracji (platforma Zoom):  https://us02web.zoom.us/meeting/register/tZwtde6gpjIuHdybvzzkGcf9xjxP-uZJxkW2

Humanistyka i nauki społeczne stanowią nieodzowny komponent inter- i transdycysplinarnych badań naukowych. Komisja Europejska podkreśla ich szczególną rolę w misjach Unii Europejskiej. W wielu konkursach z programu Horyzont Europa należy uwzględnić i opisać rolę nauk HS w projekcie, nawet jeśli dotyczy on innych dziedzin. W polskiej nauce, w ramach III kryterium ewaluacji próbujemy wykazać wpływ społeczny nauk HS, który często jest mniej bezpośredni i trudniej uchwytny, niż w przypadku nauk ścisłych.
 
Badacze chcący podjąć współpracę z inną dyscypliną często napotykają na szereg problemów: jak nawiązać współpracę i znaleźć wspólny język ponad granicami dyscyplin, skąd pozyskać finansowanie czy w którym czasopiśmie ogłaszać wyniki. Ponadto, instytucje prowadzące badania nie zawsze wiedzą, jak wesprzeć taką współpracę i stworzyć warunki do jej rozwoju. Wreszcie instytucje finansujące naukę i nią zarządzające miewają trudności z dopasowaniem oferty grantowej i zasad ewaluacji wyników badań międzydziedzinowych. Analizą tych trudności i poszukiwaniem i rozwiązań zajmował się dwuletni projekt SHAPE-ID (Shaping interdisciplinary practices in Europe), badając praktyki interdyscyplinarne w Europie i rozmawiając z przedstawicielami grup docelowych z różnych krajów.
 
Celem spotkania będzie prezentacja najważniejszych wniosków z projektu SHAPE-ID czyli zestawu rekomendacji dotyczących zwiększania roli nauk HS w badaniach interdyscyplinarnych. Konkretne wskazówki opracowano dla poszczególnych grup docelowych: badaczy, instytucji naukowych i finansujących naukę, a także nią zarządzających. Mają one ułatwić nawiązanie i prowadzenie współpracy interdyscyplinarnej z naukami HS. W drugiej części spotkania, podczas dyskusji panelowej, omówimy zastosowanie tych wniosków na konkretnym przykładzie współpracy między instytucjami kultury a badaczami z nauk humanistycznych. Części wykładowe spotkania będą nagrywane.
 
Prezentacja głównych wniosków projektu SHAPE-ID i przybornika (toolkit) z konkretnymi wskazówkami dotyczącymi badań interdyscyplinarnych.
Prezentacja: dr Maciej Maryl
 
Część II Współpraca między humanistami a instytucjami kultury
Dyskusja panelowa z członkami zespołu SHAPE-ID z IBL PAN o rozwijaniu interdyscyplinarności w naukach HS na przykładzie współpracy instytucji kultury z badacz(k)ami nauk humanistycznych. 
Uczestnicy: dr Anna Buchner, dr Piotr Wciślik, Marta Błaszczyńska
Moderator: dr Maciej Maryl
 
Prowadzący

22-24 listopada 2021: Pierwsza międzynarodowa konferencja projektu TRIPLE "Empowering discovery in open social sciences and humanities"

22-24 listopada 2021: Pierwsza międzynarodowa konferencja projektu TRIPLE
Serdecznie zapraszamy na pierwszą międzynarodową konferencję projektu TRIPLE, pt. Empowering discovery in open social sciences and humanities, która odbędzie się online 22-24 listopada 2021 r. Organizatorem konferencji jest IBL PAN.
 
Celem konferencji jest omówienie metod i narzędzi prowadzenia kwerend i wyszukiwania informacji w obrębie nauk humanistycznych i społecznych (HS). Tematem przewodnim będzie wielojęzyczna platforma do przeszukiwania informacji naukowych – GoTriple, powstająca w ramach projektu TRIPLE, realizowanego przy udziale konsorcjum OPERAS. Udział w konferencji będzie okazją do zapoznania się z makietami strony oraz jej głównymi funkcjonalnościami. Uczestnicy będą mogli wnieść swoje uwagi i informacje zwrotne na temat platformy. Bardzo liczymy na pytania i refleksje polskiego środowiska naukowego!
Poza tym będziemy rozmawiać o:
●      wyszukiwaniu projektów badawczych z pokrewnych dziedzin,
●      znajdowaniu i nawiązywaniu kontaktów z naukowcami o podobnych zainteresowaniach,
●      crowdfundingu dla nauki – czy jest etyczny? czy jest potrzebny? jak go realizować?
●      modelach biznesowych wspierających otwartą naukę w humanistyce.
 
Konferencja odbędzie się za pośrednictwem platformy Zoom w dniach 22-24 listopada w trzech popołudniowych sesjach (13.00-17.00). Językiem konferencji jest język angielski.
 
Aby wziąć udział w wydarzeniu prosimy zarejestrować się na stronie: https://us02web.zoom.us/meeting/register/tZIkdOmgqDwoEtUST8PTisW_aBmqpmjGipiL.
Szczegółowy program dostępny na stronie konferencji: https://project.gotriple.eu/triple-international-conference-2021/.
#TRIPLEConference @TripleEU

 

Wiadomości Centrum Humanistyki Cyfrowej

DARIAH Working Group on Research Data Management

W kwietniu 2020 r. oficjalnie ruszyły prace nowej grupy roboczej DARIAH: DARIAH Working Group on Research Data Management.Jej członkowie skupiają się na kwestiach związanym z szeroko pojętym zarządzaniem danymi w humanistyce i naukach społecznych (SSH). Grupie roboczej przewodniczą Erzsébeta Tóth-Czifry (Biuro Koordynacji DARIAH) i Marta Błaszczyńska (Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk).

26 listopada 2019 godz. 10.00, IBL PAN: prezentacja i dyskusja o dwóch projektach atlasów cyfrowych: The Danish Jews in Theresienstadt: Topography and Memory oraz Warszawa - Atlas Literatury Zagłady

Zespół Badań nad Literaturą Zagłady IBL PAN i Zespół Nowej Panoramy Literatury Polskiej zapraszają na prezentację i dyskusję o dwóch projektach atlasów cyfrowych: The Danish Jews in Theresienstadt: Topography and Memory, który zaprezentują prof. Therkel Straede i mgr Pelle Mose Hansen z Contemporary History at the University of Southern Denmark, Odense (https://www.ehri-project.eu/pelle-hansen-therkel-straede) oraz Warszawa - Atlas Literatury Zagłady, który zaprezentują prof. Jacek Leociak oraz dr Konrad Niciński i dr Kajetan Mojsak.
Spotkanie poprowadzi dr Bartłomiej Szleszyński.
Prezentacja odbędzie się we wtorek 26 listopada o godz. 10.00 w Instytucie Badań Literackich, sala nr 132.
Zarówno prezentacje, jak i dyskusja prowadzone będą w języku angielskim.

27 listopada 2019 r., PAN Pałac Staszica, Warszawa: PoliSSH perspective on Horizon Europe. (Rejestracja przedłużona do 21 listopada!)

Biuro Promocji Nauki PolSCA PAN w Brukseli (Polish Science Contact Agency - PolSCA) zaprasza na wydarzenie PoliSSH Perspective on Horizon Europe, organizowane wspólnie z Krajowym Punktem Kontaktowym.
Jest ono skierowane przede wszystkim do Dyrekcji instytutów, samodzielnych pracowników naukowych oraz pracowników wsparcia projektowego, którzy są bezpośrednio zaangażowani w budowanie konsorcjów, udział w konkursach i realizację projektów.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Głównym celem wydarzenia jest wsparcie uczestnictwa polskich naukowców z obszaru nauk społecznych i humanistycznych (SSH) w programach ramowych UE m.in. poprzez poinformowanie o możliwościach i zasadach udziału przedstawicieli SSH w programach ramowych UE, przede wszystkim w kolejnym programie ramowym Horyzont Europa, gdzie SSH ma stanowić tzw. zagadnienie przekrojowe. Wydarzenie ma na celu również przybliżenie europejskiego kontekstu polskim naukowcom dzięki zaproszeniu osób z instytucji europejskich (zwłaszcza Komisji Europejskiej), a także z europejskich sieci działających na rzecz badaczy z zakresu nauk społecznych i humanistycznych oraz zachęcenie polskich reprezentantów SSH do sieciowania z zagranicznymi partnerami.
Udział w wydarzeniu jest bezpłatny, ale należy się zarejestrować do 21 listopada.
Wszystkie informacje można znaleźć na stronie internetowej wydarzenia: https://polisshpolsca.pan.pl/ oraz na FB: https://www.facebook.com/events/547124342500015/.

Jak ułatwić współpracę między badaczami w dziedzinie nauk humanistycznych a instytucjami dziedzictwa kulturowego. Poradnik, pod red. Macieja Maryla i Klaudii Grabowskiej

Dzięki współpracy z MKiDN i FINA w ramach projektu TuEuropeana 2019 ukazała się polska wersja raportu DARIAH Theme 2017: Jak ułatwić współpracę między badaczami w dziedzinie nauk humanistycznych a instytucjami dziedzictwa kulturowego. Poradnik.

Jest to zestaw bardzo praktycznych wskazówek dla humanistów cyfrowych i instytucji dziedzictwa, który może pomóc im w znalezieniu wspólnego języka. O potrzebie powstania tego dokumentu świadczy duża popularność wersji angielskiej (1,8 tys. odsłon i prawie tysiąc pobrań).
 
Jak ułatwić współpracę między badaczami w dziedzinie nauk humanistycznych a instytucjami dziedzictwa kulturowego. Poradnik, pod red. Macieja Maryla i Klaudii Grabowskiej. Warszawa: Centrum Humanistyki Cyfrowej IBL PAN, October 10, 2019. doi:10.5281/zenodo.3472985.

X Międzynarodowy Tydzień Otwartej Nauki w IBL PAN

Centrum Humanistyki Cyfrowej IBL PAN serdecznie zaprasza na spotkanie w ramach
X Międzynarodowego Tygodnia Otwartej Nauki, które odbędzie się w czwartek 24 października o godzinie 11:00 w sali 144 (Pałac Staszica, Nowy Świat 72).


Program spotkania

  • 11:00 – 11:15 Otwarcie spotkania (dr Maciej Maryl, kierownik CHC IBL PAN)
  • 11:15 – 11:45 O nowych sposobach publikacji treści naukowych na przykładzie kolekcji cyfrowej "Sienkiewicz ponowoczesny" na platformie Nowa Panorama Literatury Polskiej, NPLP.PL (dr Bartłomiej Szleszyński)
  • 11:45 – 12:15 Czym jest polityka otwartości? (mgr Marta Błaszczyńska)
  • 12:15 – 12:45 Narzędzia promocji działalności naukowo-dydaktycznej w kontekście otwartej nauki (mgr Mariola Wilczak)
    W tej części spotkania swój udział zapowiedzieli m.in. prof. Tomasz Chachulski (IBL PAN, WNH UKSW, wiceprzewodniczący Międzynarodowego Stowarzyszenia Studiów Polonistycznych),  dr Michał Kozak (Poznańskie Centrum Superkomputerowo-Sieciowe PCSS) oraz dr Justyna Gorzkowicz (wicedyrektor Instytutu Kultury Europejskiej, zastępca kierownika Zakładu Współczesnej Kultury Literackiej i Artystycznej oraz twórczyni Laboratorium Lingua-Brandingu na Puno Londyn), która opowie o możliwościach wykorzystania antropologii lingua-brandingu w promocji nauk humanistycznych.

  • 12:45 – Dyskusja

Spotkanie będzie miało charakter otwarty.

Osoby, które nie mogą osobiście uczestniczyć w wydarzeniu zachęcamy do obejrzenia relacji na żywo: https://zoom.us/j/577802362 .

Serdecznie zapraszamy!

1 października 2019, IBL PAN (Nowy Świat 72, s. 144), godz. 13: inauguracja europejskiego projektu dla otwartej nauki

Konsorcjum OPERAS otrzymało 2 miliony euro od Komisji Europejskiej z programu Horyzont 2020 na realizację nowego dwuletniego projektu OPERAS-P (Open Scholarly Communication in the European Research Area for Social Sciences and Humanities – Preparation). Celem projektu jest rozwój OPERAS, europejskiej infrastruktury badawczej dla otwartej komunikacji naukowej w naukach humanistycznych i społecznych. Serdecznie zapraszamy na publiczną inaugurację projektu, która odbędzie się 1 października o 13:00 w Instytucie Badań Literackich PAN w Warszawie (Nowy Świat 72, s. 144). Szczegóły wydarzenia poniżej.

IBL PAN zbada praktyki interdyscyplinarne w humanistyce w ramach projektu z Horyzontu 2020

Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk jest jednym z wykonawców projektu "Shaping Interdisciplinary Practices in Europe" (SHAPE-ID), który otrzymał 1,5 mln euro finansowania od Komisji Europejskiej w ramach programu Horyzont 2020. SHAPE-ID jest odpowiedzią na stawiane przez współczesny świat wyzwania, którym najlepiej sprostać poprzez rozwój badań interdyscyplinarnych i międzydziedzinowych. W ramach projektu powstanie lista dobrych praktyk i rekomendacji dla Komisji Europejskiej, dotyczących trans- oraz interdyscyplinarności w nauce, ze szczególnym naciskiem na nauki humanistyczne i społeczne. Koordynatorem projektu jest Trinity College Dublin z Irlandii. Ponadto w ramach konsorcjum współpracują partnerzy z Holandii, Szkocji, Szwajcarii oraz Włoch.

26 czerwca 2019, Warszawa: panel dyskusyjny "A inaczej ze zwalisk rośnie, by wróść w socjalizm"

panel dyskusyjny Instytut Badań Literackich PAN zaprasza na kolejne spotkanie z cyklu "Literaturoznawstwo architektoniczne. Podsumowania". Panel dyskusyjny pod hasłem: "A inaczej ze zwalisk rośnie, by wróść w socjalizm" odbędzie się w środę 26 czerwca 2019, o godz. 13.00, w sali 144 w Pałacu Staszica.

Poemat Adama Ważyka będzie stanowił punkt wyjścia do rozmowy o architekturze socrealizmu i jej związku z literaturą i polityką.
W spotkaniu wezmą udział:
dr hab. Monika Brzóstowicz-Klajn, prof. UAM
mgr Krzysztof Mordyński, IS PAN/ Muzeum UW
mgr inż. arch. Michał Owadowicz
dr Andrzej Skalimowski IHN PAN/ NIAiU
Moderator dyskusji: dr Igor Piotrowski IKP UW

17 czerwca 2019: Język wieszczów na przykładzie list frekwencyjnych Słowackiego i Norwida. (Otwarte seminarium CHC)

Pracownicy Centrum Humanistyki Cyfrowej serdecznie zapraszają na kolejne, otwarte seminarium CHC, które odbędzie się w poniedziałek 17 czerwca 2019, o godzinie 13:00 w sali 132 (Pałac Staszica, Nowy Świat 72). 
Spotkanie poświęcone będzie językowi wieszczów na przykładzie list frekwencyjnych Juliusza Słowackiego i Cypriana Norwida. Zostanie zaprezentowana praca nad korpusem i listą frekwencyjną Juliusza Słowackiego oraz praca nad słownikiem języka Norwida i lista frekwencyjna, sporządzona na podstawie obecnej jego wersji. Omówione będą następujące zagadnienia:
1) Problematyka korpusu tekstów, przygotowanie korpusu do prac nad listą frekwencyjną (M. Troszyński, A. Mędrzecka)
2) Twórca elektronicznie przetworzony – Lista frekwencyjna Słowackiego  (M. Oleksy; M. Troszyński, A. Mędrzecka)
3) Internetowy słownik i lista frekwencyjna języka Cypriana Norwida. (T. Korpysz).

IBL PAN i konsorcjum OPERAS w europejskim projekcie TRIPLE

Konsorcjum OPERAS otrzymało 5,6 miliona EUR ze środków programu Horyzont 2020 na realizację projektu TRIPLE (Targeting Researchers through Innovative Practices and multiLingual Exploration). Platforma TRIPLE będzie elementem infrastruktury badawczej OPERAS, powiązanej z EOSC (European Open Science Cloud). Centrum Humanistyki Cyfrowej Instytutu Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk (CHC IBL PAN) jako członek grupy zarządzającej konsorcjum będzie jednym z wykonawców projektu.

Logo Archiwum Kobiet

 

 

     

 

 

 

 

 

 

 

 

Logo Słownika Polszczyzny XVI wieku