Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk

 

 

 

 

Dnia 24 listopada 2016 r. w Pracowni Literatury Oświecenia dr Magdalena Ślusarska przedstawiła referat pt.: Rozmyślanie na wsi w Turgielach Pawła Ksawerego Brzostowskiego. 

 

 

 

Dnia 28 kwietnia 2016 r. w Pracowni Literatury Oświecenia miało miejsce wystąpienie dr Magdaleny Górskiej pt.: Hostium triumphator, Europae conservator. O tezach graficznych dedykowanych Janowi III i królewiczom Sobieskim.

 

 

Dnia 7 stycznia 2016 r. w Pracowni Literatury Oświecenia miał miejsce pierwsze w Nowym Roku spotkanie, podczas którego prof. dr hab. Anna Grześkowiak-Krwawicz przedstawiła rozdział przygotowywanej książki o dyskursie politycznym Rzeczypospolitej Obojga Narodów poświęcony zagadnieniu cnoty.

W dniach 27-28 listopada 2019 r. w sali im. Adama Mickiewicza w Instytucie Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk odbyła się trzecia konferencja z cyklu "Oświecenie nieoświecone" zatytułowana Poza normą i modą współorganizowana przez Pracownię Literatury Oświecenia IBL PAN, Instytut Literaturoznawstwa Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu oraz Instytut Historyczny Uniwersytetu Wrocławskiego. Patronat nad nią objęły Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie wraz z Polskim Towarzystwem Badań nad Wiekiem Osiemnastym. Zebrali się na niej przedstawiciele różnych dyscyplin z Polski i z zagranicy, by wspólnie przyglądać się rozmaitym zjawiskom istniejącym poza głównym nurtem kultury, sztuki i obyczaju w XVIII i początkach XIX wieku.

 

W dniach 28–29 listopada 2017 r. w siedzibie Wydziału Filologicznego Uniwersytetu Mikołaja Kopernika  w Toruniu odbyła się Pierwsza Ogólnopolska Konferencja Naukowa w ramach cyklu "Oświecenie nieoświecone", zatytułowana Człowiek, natura i magia. Poświęcona zagadnieniu, które nie stało dotąd w centrum uwagi badawczej konferencja zgromadziła prawie czterdziestu uczestników z kilkunastu krajowych ośrodków naukowych i akademickich, przede wszystkim historyków, literaturoznawców i historyków sztuki. W programie przewidziano trzydzieści trzy referaty i trzy postery. Troje referentów z przyczyn niezależnych nie mogło uczestniczyć w obradach. Pierwszego dnia obrady miały charakter plenarny, natomiast w drugim dyskusja toczyła się  w dwóch  sekcjach. Całość zwieńczyła sesja posterowa. Każda część obrad zamknięta była ożywioną dyskusją nad poruszanymi w niej zagadnieniami, co pozwoliło spojrzeć na analizowany problem z różnorodnych punktów widzenia  i częściowo zweryfikować pojawiające się w obiegowych opiniach stereotypy i uproszczenia na temat obecności magii w oświeceniu.

 

W dniach 22-23 lutego 2017 r. odbyła się konferencja z cyklu "Z warsztatów badaczy oświecenia" organizowana przez Pracownię Literatury Oświecenia.

Założeniem Warsztatów jest umożliwienie spotkania młodym i uznanym badaczom XVIII stulecia, znawcom literatury i historii, kultury, sztuki oraz filozofii. Podczas tegorocznej edycji pojawili się referenci z ośrodków naukowych z całej Polski, by przedstawić efekty swoich badań nad rozmaitymi dziedzinami.

 

W dniach 14-15 grudnia 2016 r. odbyła się konferencja naukowa pt.: Spuścizna literacka Stanisława Kostki Potockiego, zorganizowana przez Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie, Towarzystwo Badań nad Wiekiem Osiemnastym, Pracownię Literatury Oświecenia Instytutu Badań Literackich PAN oraz Wydział Nauk Humanistycznych UKSW.

 

W dniach 4-5 lutego 2016 r. odbyła się konferencja naukowa pt.: Z warsztatów badaczy oświecenia, zorganizowana przez Pracownię Literatury Oświecenia Instytutu Badań Literackich PAN, będąca częścią obchodów jubileuszu urodzin Pani Profesor Teresy Kostkiewiczowej.

Warsztaty zgodnie z formułą stworzoną przez Panią Profesor były okazją do zaprezentowania aktualnie prowadzonych poszukiwań badawczych, wymiany informacji, a przede wszystkim do dyskusji zarówno o konkretnych wystąpieniach, jak bardziej ogólnych o kierunkach i potrzebach dalszych badań. Zgodnie z tradycją Warsztaty stały się miejscem spotkania doświadczonych badaczy z młodymi poszukiwaczami wiedzy o oświeceniu i wieku XVIII.

 

W dniach 14-15 października 2015 r. odbyła się konferencja naukowa pt.: Słynne kobiety w Rzeczpospolitej XVIII wieku organizowana przez: Pracownię Literatury Oświecenia Instytutu Badań Literackich PAN, Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie, Polskie Towarzystwo Badań nad Wiekiem Osiemnastym.

Przedmiotem badań i refleksji były nie tylko osiągnięcia i rola wybitnych kobiet (Polek i związanych z Polską cudzoziemek) w zmieniającej się rzeczywistości politycznej, ekonomicznej, obyczajowej czy kulturalnej XVIII-wiecznej Polski, lecz także i ewolucja staropolskiego modelu szlachcianki czy etosu mieszczki w związku z generalnymi przeobrażeniami wzorców w arystokratycznej kulturze dworskiej i epoce oświecenia. W XVIII w. zmieniła się zasadniczo pozycja kobiet, które bądź to z własnej potrzeby lub pod wpływem mody, uzupełniały wykształcenie domowe, zainteresowały się zarządem dóbr i dworu, manifestacyjnie lub skrycie włączały się w życie polityczne, ale miały i ambicje mecenasowskie, otwierając salony lub sponsorując działalność artystyczną, naukową czy literacką. Słynne Polki podróżowały, kolekcjonowały, fundowały, zakładały ogrody, biblioteki i gabinety naturalne, otaczały się cudzoziemcami i nie oszczędzały środków na przyjemności ciała ani ducha. Malowały, pisały utwory literackie i instrukcje ekonomiczne, prowadziły korespondencję dyplomatyczną lub handlową, przekraczając nierzadko wpływami swymi granice Rzeczpospolitej lub stanu. Ich dzieła i zamierzenia sławiono piórem i pędzlem. Zdarzało się również, że wplątane w wielką historię stawały się bohaterkami utworów literackich, także satyr i niewybrednych paszkwili. Niektóre weszły do kanonu polskich metres lub postaci symbolicznych spopularyzowanych przez beletrystykę. Zamiarem było za sprawą interdyscyplinarnych badań i nowo odkrytych źródeł zarysować sylwetki wybitnych kobiet XVIII stulecia, ich dzieła i zamierzenia, ideały oraz zachodnioeuropejskie wzorce.

 

W dniach 4-5 grudnia 2014 r. odbyła się organizowana przez Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk oraz Warszawski Oddział Stowarzyszenia Historyków Sztuki przy wsparciu Narodowego Instytutu Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów konferencja pt.: Przedmioty, obrazy, idee... Źródła i konteksty muzealnictwa w kulturze Oświecenia.

 

W dniach 5-6 listopada 2014 r. odbyła się zorganizowana przez Pracownię Literatury Oświecenia IBL PAN i Polskie Towarzystwo Badań nad Wiekiem Osiemnastym ogólnopolska konferencja naukowa pt.: Stanisław Konarski i jego epoka.

Stanisław Konarski (1700-1773) to jedna z najciekawszych postaci polskiego wieku świateł. Kto wie, czy nie najbardziej samodzielny, a na pewno najodważniejszy myśliciel tej epoki. Człowiek niesłychanie wszechstronny – jeden z najwybitniejszych, o ile nie najwybitniejszy pisarz polityczny XVIII wieku, zasłużony pijar, poeta, tłumacz, dramatopisarz, publicysta,  historyk prawa, edytor, pedagog i reformator szkolnictwa. Jeśli mierzyć jego dokonania różnorodnością pól, na których działał, wydaje się bardziej człowiekiem renesansu niż oświecenia. Życie i działania Konarskiego stanowią swego rodzaju soczewkę, w której skupiają się najważniejsze problemy epoki. 

 

W dniach 12-13 listopada 2013 r. w Warszawie w Instytucie Badań Literackich PAN odbyła się interdyscyplinarna konferencja naukowa pt.: Polski Grand Tour w XVIII wieku, zorganizowana przez Pracownię Literatury Oświecenia oraz Polskie Towarzystwo Badań nad Wiekiem Osiemnastym, pod patronatem honorowym Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie.

Celem spotkania było rozpoznanie tak szerokiego zjawiska jak polskie realizacje ogólnoeuropejskiego modelu Grand Tour, rozwinięcie i uzupełnienie dotychczasowych badań, odkrycie nowych podróży, których ślady wciąż kryją polskie archiwa w postaci różnorodnych zapisów, listów, diariuszy, wspomnień, notat, oraz spojrzenie na związki kulturalne Rzeczpospolitej z Europą i odkrycie przyjemności, korzyści oraz niebezpieczeństw osiemnastowiecznych wojaży.

 

 

W dniach 22-23 października 2012 r. w Warszawie, w Instytucie Badań Literackich odbyła się PAN interdyscyplinarna konferencja Publiczne, prywatne, intymne w kulturze XVIII wieku. Celem spotkania było bliższe przyjrzenie się tytułowym problemom pozostającym dotychczas na marginesie badań nad kulturą oświecenia.

 

27-28 października 2010 r. odbyła się konferencja pt.: Pamięci Profesora Zbigniewa Golińskiego – z warsztatu edytorów literatury XVIII wieku. Pierwsza część konferencji poświęcona była śp. Profesorowi Zbigniewowi Golińskiemu – jego dokonaniom historycznoliterackim, edytorskim, redaktorskiej opiece nad ważnymi pracami naukowymi i wszelkim działaniom na rzecz rozwoju dyscypliny, próba precyzyjnego określenia rzeczywistego i znaczącego wkładu Profesora w rozwój polskiego literaturoznawstwa.

Część druga poświęcona była aktualnym problemom edytorskim, na jakie natrafiają badacze podejmujący próbę wydania dzieł literackich i innych przejawów piśmiennictwa powstałych w drugiej połowie XVIII i na początku XIX wieku – wielości i wiarygodności przekazów, wyborowi podstawy tekstowej, transkrypcji i komentarzowi filologicznemu, problemom atrybucji, datowania itp.