Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk

dr hab. profesor instytutu

beata.dorosz@ibl.waw.pl, piast.dorosz@poczta.fm
tel. służbowy: (22) 657 28 38 (dyżur: wtorek, godz. 11-13). 
Pracownia Dokumentacji Literatury Współczesnej

Główne kierunki zainteresowań naukowych oraz w charakterze eksperta:

• literatura polska i życie kulturalne na emigracji po 1939 roku,
• dokumentacja literacka (biografistyka i bibliografia),
• edytorstwo naukowe.

PUBLIKACJE:

Książki:

• Nowojorski pasjans. Polski Instytut Naukowy w Ameryce. Jan Lechoń. Kazimierz Wierzyński, Warszawa 2013.
• Lechoń i Tuwim – dzieje trudnej przyjaźni, Warszawa 2004.
• Literatura i krytyka poza cenzurą 1977–1989. Bibliografia druków zwartych. Współautorka: J. Czachowska, Wrocław 1991.
  Jarosław Iwaszkiewicz. Poradnik bibliograficzny. Współautor: K. Nowak, Warszawa 1982.
  

Prace edytorskie:

• M. Grydzewski, K. i H. Wierzyńscy, Listy [1929-1969]. T. 1-4. Oprac. B. Dorosz przy współpracy P. Kądzieli. Warszawa 2022.
• K. Wierzyński, Wiersze wybrane. Oprac. B. Dorosz. Londyn 2017.
• J. Lechoń, K. Wierzyński, Listy 1941‒1956. Oprac. B. Dorosz przy współpracy P. Kądzieli. Warszawa 2016.
• J. Lechoń, Z. i R. Malczewscy, „Coraz trudniej żyć a umrzeć strach”. Listy 1952‒1955. Oprac. B. Dorosz, Warszawa 2008.
• M. Grydzewski, J. Lechoń, Listy 1923‒1956. Oprac. B. Dorosz, T. 1‒2. Warszawa 2006.
• Evening on the Hudson. An Anthology of Jan Lechoń’s American Writings. Ed. by B. Dorosz. New York 2005.
• J. Lechoń: W mym sercu jak w bursztynie. Wybór i wstęp B. Dorosz. Warszawa 2003.
• Lechoń nowojorski. Oprac. B. Dorosz. New York. Warszawa 1999.
• Księga gości Jana Lechonia. Oprac. B. Dorosz. Toruń 1999.
  

Prace redakcyjne:

• „Chcę wrócić, jak emigrant, z podróży dalekiej, Z podróż, z martwych liter, żywy, do twych rąk...” Życie i twórczość Kazimierza Wierzyńskiego (1894‒1969). pod red. B. Dorosz. Warszawa 2019.
• Od New Orleans do Missisauga. Polscy pisarze w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie po II wojnie światowej (najnowsze badania). Pod red. B. Dorosz. Warszawa 2015.
• „Jak się z wami zrosło moje życie”. Prace dedykowane Profesorowi Romanowi Lothowi. Pod red. B. Dorosz i P. Kądzieli. Warszawa 2011.

 Artykuły, m.in.:

• Archiwa Jana Lechonia w Nowym Jorku i Kazimierza Wierzyńskiego w Londynie - nieco o historii i niektórych ineditach. „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica” 2023, z. 2 (67).
• „Pan Tadeusz” według ucznia Leszka Serafinowicza. „Sztuka Edycji” 2021 z. 2.
• Poeta i mecenas, czyli o przyjaźni „Leszka z Adasiem” (ze Stefanem Żeromskim w tle). W: „Odcisk palca – rozległy labirynt”. Prace ofiarowane profesorowi Wojciechowi Ligęzie na jubileusz siedemdziesięciolecia. Kraków 2021.
• „Święta Halina II”. Szkic do portretu żony poety ze strzępków listów uczyniony (rzecz o Halinie Wierzyńskiej. W: Paryż, Londyn, Monachium. Nowy Jork. Powrześniowa emigracja na mapie kultury nie tylko polskiej. Tom 3: Wybitne postaci kobiece. Białystok–Warszawa 2021.
• Roman Loth (11 grudnia 1931 – 30 listopada 2019). „Pamiętnik Literacki” 2020 z. 3.
• Skamandryckie listy na emigracji – garść informacji o korespondencji Jana Lechonia, Kazimierza Wierzyńskiego i Mieczysława Grydzewskiego. „Napis” 2020 nr XXVI.
• Kazimierz Wierzyński – (pół)intymnie, czyli tryptyk biograficzny. W: „Chcę wrócić, jak emigrant, z podróży dalekiej, Z podróż, z martwych liter, żywy, do twych rąk...”. Życie i twórczość Kazimierza Wierzyńskiego (1894–1969), Warszawa 2019.
• „Anioł chopinowski” i „nienapisany wiersz”. O korespondencji Haliny i Kazimierza Wierzyńskich (tuzin listów i garść uwag). „Sztuka Edycji” 2019 nr 2.
• O Annie Frajlich i jej wierszach (z nagrodą w tle). W: „Tu jestem / zamieszkuję własne życie”. Kraków 2018.
• Halina Wierzyńska – o podróżach wojennych i emigracyjnych. „Sztuka Edycji” 2017 nr 1 (11).
• „Co by było, gdyby...”, czyli o (dwóch) możliwych, a niezrealizowanych historiach emigracyjnych. „Napis” Seria XXIII 2017.
• Nieznane utwory nowojorskich skamandrytów – z listów Jana Lechonia i Kazimierza Wierzyńskiego. W: Politycy i pisarze emigracji po 1939 roku. Londyn-Rzeszów 2016.
• Amerykanie na odsiecz Pułaskiemu (nieznane karty z wojennych i powojennych dziejów Biblioteki Polskiej w Paryżu). W: Paryż – Londyn – Monachium – Nowy Jork. Powrześniowa Emigracja Niepodległościowa na mapie kultury nie tylko polskiej. T. 2. Białystok 2016.
• Poeta „do usług” w objęciach „wielkiego manipulatora” (na marginesie korespondencji Kazimierza Wierzyńskiego z Jerzym Giedroyciem). „Sztuka Edycji” 2015 nr 2.
• „Najlepsze pióro polityczne w Polsce”, czyli Jan Wolny na łamach nowojorskiego „Tygodnika Polskiego” Jana Lechonia. W: Od New Orleans do Mississauga. Polscy pisarze w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie po II wojnie światowej (najnowsze badania). Warszawa 2015.
• „Między nauką a polityką” ‒ Oskar Halecki jako współorganizator i dyrektor Polskiego Instytutu Naukowego w Ameryce. W: Oskar Halecki i jego wizja Europy. T. 3. Warszawa – Łódź 2014,
• Orwell według Lechonia (polska premiera).­ „Archiwum Emigracji” 2013 z. (2) 19; wersja ang.: George Orwell’s “1984”. The Polish Chapter in Light of PIASA Archives, „The Polish Review”, New York, Vol. LXI, No. 4, 2016.
• „Tu mówi Nowy Jork!” Z tekstów radiowych Jana Lechonia i Kazimierza Wierzyńskiego. „Roczniki Humanistyczne” KUL 2013 t. LXI, z. 1.
• O listach Jana Lechonia i Kazimierza Wierzyńskiego. (Kilka uwag na marginesie przygotowania edycji krytycznej). „Tematy i Konteksty” 2012 nr 2 (7); wersja ang.: Jan Lechoń’s and Kazimierz Wierzyński’s letters (some comments based on the critical edition). „Tematy i Konteksty” 2020. Special Issue in English. No 1: A Selection of the Decade.
• „Lechoń w Algierze”, czyli o pewnej (nieodegranej) roli dyplomatycznej.­ „Archiwum Emigracji” 2012 z. (1–2) XVI–XVII.
• Skamandryci na emigracji świetle najnowszych badań w archiwach amerykańskich (Nowy Jork ‒ Chicago ‒ Stanford w Kalifornii). W: Meandry Skamandrytów. Toruń 2011.
• „Lutnia Lechonia” i „Lutnia po …”, czyli o różnych odsłonach przyjaźni (z poetą osobiście i z poetą w tle). W: „Jak się z wami zrosło moje życie”. Warszawa 2011.
• Czesław Miłosz in the Context of the Polish Institute of Arts and Sciences in America. „The Polish Review”, New York, Vol. LVI, No. 4, 2011; wersja pol.: Czesław Miłosz w kręgu Polskiego Instytutu Naukowego. „Archiwum Emigracji” 2011 z. XIV‒XV.
• Kazimierz Wierzyński and the Polish Institute of Arts and Sciences. „The Polish Review”, New York 2010 vol. LV no 1 pp. 49‒92; wersja pol.: Kazimierz Wierzyński w kręgu Polskiego Instytutu Naukowego. „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Rzeszowskiego. Historia Literatury 6”. Tematy i konteksty. Wielka Emigracja ‒ Druga emigracja niepodległościowa ‒ (E)migracja końca XX wieku. Rzeszów 2011.
• Korespondencja Kazimierza Wierzyńskiego i jego żony Haliny z Ludwikiem Krzyżanowskim: listy z 1947‒1958 i 1976‒1977. „Archiwum Emigracji” 2010 z. 1‒2 (XII‒XIII).
• Definicja szczęścia według Stefanii Kossowskiej. „Teksty Drugie” 2009 nr 1/2.
• Zagubiona idea. Wstęp do opisania dyskusji wokół Kongresu Wolnej Kultury Polskiej. W: Paryż – Londyn – Monachium – Nowy Jork. Powrześniowa Emigracja Niepodległościowa na mapie kultury nie tylko polskiej. Białystok 2008.
• Korespondencja: Lechoń – Grydzewski. Legenda i fakty. Uwagi na marginesie przygotowania edycji krytycznej. W: Życie literackie drugiej emigracji niepodległościowej (II). Toruń 2004.
• Nowojorskie tajemnice życia i śmierci Jana Lechonia. „Teksty Drugie” 2004 nr 3; wersja angielska: New York Mysteries of life and death of Jan Lechoń. „The Polish Review” (New York) 2004 vol. 49 no 2.
• Polonijne zbiory archiwalne w USA w badaniach nad biografią Jana Lechonia. Próba rekonesansu. „Teksty Drugie” 2001 nr 5; wersja ang.: Archives in the United States and Research on the Life of Jan Lechoń: An Attempt at Reconnaissance. „The Polish Review” (New York) 2002 vol. 47 no 3.
• Archiwum Jana Lechonia w Polskim Instytucie Naukowym w Nowym Jorku. Relacja z badań. „Pamiętnik Literacki” 1999 z. 3.
• Opracowania bibliograficzne w Instytucie Badań Literackich PAN. (Przegląd). W: Stan i perspektywy rozwoju biografistyki polskiej. Opole 1998.
• Prace dokumentacyjne w badaniach literackich ‒ dziś i jutro. Bibliografie. W: Wiedza o literaturze i edukacja. Księga referatów Zjazdu Polonistów. Warszawa 1996.
• Bibliografia w badaniach literackich. Stan i perspektywy. W: Czwarta Ogólnokrajowa Narada Bibliografów. Warszawa 1996.
• Literatura i krytyka w drugim obiegu (1977‒1989). Rekonesans bibliograficzny w zakresie druków zwartych). W: Piśmiennictwo ‒ systemy kontroli ‒ obiegi alternatywne. Warszawa 1992.

Udział autorski w słownikach biobibliograficznych:

• 14 haseł biobibliograficznych w: Polscy pisarze i badacze literatury przełomu XX i XXI wieku. Nowa seria. Słownik biobibliograficzny. T. 1‒3. Warszawa 2011‒2016.
• 258 haseł biobibliograficznych w słowniku: Współcześni polscy pisarze i badacze literatury. Słownik bioblibliograficzny. T. 1‒10. Warszawa 1994‒2007.

Udział w życiu naukowo-organizacyjnym:

• członkini Rady Naukowej IBL PAN
• członkini Rady Programowej Nowej Panoramy Literatury Polskiej w Centrum Humanistyki Cyfrowej IBL PAN
• współpracowniczka Pracowni Edycji i Monografii Cyfrowych IBL PAN
• członkini zespołu redakcyjnego „Archiwum Emigracji” i jury Nagrody „Archiwum Emigracji”
• członkini Rady Naukowej „Sztuki Edycji”
• członkini Rady Wydawniczej naukowej serii „JERZY GIEDROYC I...” (Uniwersytet Łódzki i Stowarzyszenie Instytut Literacki – Kultura)
• członkini zarządu Komisji Edytorskiej Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza
• 2021 – członkini Komitetu Naukowego konferencji naukowej Czterdzieści lat po zamknięciu londyńskich „Wiadomości”, organizatorzy: Archiwum Emigracji, Muzeum Uniwersyteckie i Interdisciplinary Centre for Emigration Studies z Wydziału Humanistycznego UMK, Toruń, 16–18 września 2021.4
• 2018–2019 – wiceprzewodnicząca Komitetu Programowo-Organizacyjnego międzynarodowej konferencji naukowej „Chcę wrócić, jak emigrant, z podróży dalekiej // Z papieru, z martwych liter, żywy do twych rąk”. Życie i twórczość Kazimierza Wierzyńskiego (1894–1969) w 50. rocznicę śmierci Poety, Londyn, 16 lutego 2019; współorganizacja: IBL PAN i Polski Uniwersytet na Obczyźnie (Londyn)
• 2017 – członkini Rady Naukowej polsko-amerykańskiej konferencji naukowej Polacy w Ameryce z okazji 50-lecia Muzeum im. Kazimierza Pułaskiego w Warce, 27–28 czerwca 2017
• 2010–2018 – członkini jury Nagrody Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie (Londyn)

 Granty i stypendia:

• 2018–2023 – Polscy pisarze i badacze literatury XX i XXI wieku. Cyfrowy słownik biobibliograficzny – grant nr 0138/NPRH6/H11/85/2018 realizowany w IBL PAN – wykonawczyni
• 2015–2022 – Skamandrycka triada na emigracji. Edycja listów Jana Lechonia, Kazimierza Wierzyńskiego i Mieczysława Grydzewskiego (publikacja książkowa i cyfrowa) – grant nr 0173/NPRH/H1a/83/2015 realizowany w IBL PAN – kierowniczka grantu i wykonawczyni
• 2012–2017 – Polscy pisarze i badacze literatury przełomu XX i XXI wieku – grant NPRH realizowany w IBL PAN – wykonawczyni
• 2012–2014 – Dokumentacja życia literackiego kręgu londyńskich "Wiadomości" 1945–1981, grant edytorski NPRH nr 11H 11 011880 realizowany na UMK w Toruniu – nadzór metodologiczny
• 2010–2013 – Życie kulturalno-literackie emigracji w kręgu Polskiego Instytutu Naukowego w Nowym Jorku – 36-miesięczny grant habilitacyjny MNiSW – kierowniczka grantu, wykonawczyni.
• 2009 – grant Polish Institute of Arts and Sciences of America (PIASA) z Prof. Piotr S. Wandycz Fund na kwerendy w archiwum PIASA w Nowym Jorku
• 2000 – trzymiesięczne stypendium badawcze Fundacji Kościuszkowskiej w Nowym Jorku
• 1998 – trzymiesięczne stypendium badawcze Fundacji Kościuszkowskiej w Nowym Jorku
  

Nagrody i wyróżnienia:

• 2023 - wyróżnienie w konkursie o Nagrodę KLIO w kategorii edytorskiej za książkę: Mieczysław Grydzewski, Kazimierz i Halina Wierzyńscy, Listy [1920-1969], t. 1-4 (Warszawa 2022)
• 2015 – nagroda Fundacji im. Władysława i Nelli Turańskich (Toronto) za całokształt dorobku w dziedzinie dokumentacji literackiej oraz kultury i literatury polskiej na obczyźnie ze szczególnym uwzględnieniem Nowojorskiego pasjansa.
• 2009 – nagroda Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie (za 2008) za książkę: Mieczysław Grydzewski, Jan Lechoń Listy 1923–1956 (Warszawa 2006).
  

Ważniejsze prace w przygotowaniu:

• edycja krytyczna korespondencji Jerzego Giedroycia i Kazimierza Wierzyńskiego (wyd. 2025).