dr hab., profesor instytutu
Kierownik Pracowni Współczesnej Literatury i Komunikacji Społecznej
zygmunt.ziatek@ibl.waw.pl
zziatek@o2.pl, tel. dom. (22) 621-37-12
Główne kierunki zainteresowań naukowych:
Problematyka związków literatury z wielkimi doświadczeniami społecznymi i historycznymi XX wieku; pogranicza pisarstwa dokumentarnego i prozy beletrystycznej, tzw. literatura miejsca, syntetyczne ujęcia literatury współczesnej.
PUBLIKACJE:
Książki:
- Ksawery Pruszyński. Warszawa 1972;
- [Współautorstwo części o prozie:] Literatura polska 1918-1975, t. II. Warszawa 1993;
- Wiek dokumentu. Inspiracje dokumentarne w polskiej prozie współczesnej. Warszawa 1999.
-
Ryszard Kapuściński. Biografia pisarza, (razem z dr Beatą Nowacką z UŚ). "Znak", Kraków 2008. Przekład hiszpański: Ryszard Kapuściński. Una biografia literaria, Madryt 2010.
Przekład włoski: Ryszard Kapuściński. Biografia di uno scrittore, Udine 2012.
• Literatura non-fiction. Czytanie Kapuścińskiego po Domosławskim (razem z Beatą Nowacką), Wydawnictwo UŚ, Katowice 2013;
• [współautorstwo i współredakcja – razem z Aliną Brodzką:] Tematy i pryzmaty. Studia o prozie polskiej XX wieku. "Ossolineum" 2000.
• [współautorstwo i współredakcja – razem z M. Hopfinger i T. Żukowskim:] Między sztuką a codziennością. W stronę nowej syntezy (1), Wyd. IBL, Warszawa 2016.
Ważniejsze rozprawy i artykuły:
- Za wolność waszą i naszą. Literacka historia idei [w:] Literatura polska wobec rewolucji. Warszawa 1972;
- Tematyka wiejska w prozie współczesnej [w:] Literatura a współczesne przemiany społeczne. Warszawa 1972;
- Literatura nowych doświadczeń społecznych wsi. "Regiony" 1976 nr 4;
- Powtórka z historii sporów [o nurt chłopski w literaturze], "Regiony" 1975, nr 4.
- Miejsce prozy Stanisława Młodożeńca. Wstęp do Opowiadań zebranych S. Młodożeńca, LSW, Warszawa 1976, s. 7-25.
- Ziemi przypisany. Julian Kawalec, w: Julian Kawalec. Zbiór recenzji i szkiców o twórczości pisarza. Wybór, opracowanie i wstęp A. Wilkoń, Warszawa 1981
- Wrzesień - wojna - historia (szkic problematyki), w: Pamięć Września. Materiały sesji naukowej IBL PAN 22-24 listopada 1989. Pod red. Aliny Brodzkiej, "Biuletyn Polonistyczny" 1990, z. 3-4, Warszawa 1990
- Ludowe czasopisma - programy literackie, w: Słownik literatury polskiej XX wieku. Pod red. A. Brodzkiej, M. Puchalskiej, M. Semczuk, A. Sobolewskiej, E. Szary-Matywieckiej, "Ossolineum" 1992, s. 601-614.
- "Wieś", w; Słownik literatury polskiej XX w., s. 1187-1191
- "Pamięć przechowuje tylko obrazy". Tadeusz Borowski, w: Sporne postaci polskiej literatury współczesnej. Pod red. A. Brodzkiej, Wyd. IBL PAN, Warszawa 1994, s. 19-44.
- Głód syntezy. Wiesław Myśliwski i proza chłopska, w: Sporne postaci(...): następne pokolenie. Pod red. A. Brodzkiej i L. Burskiej, Wyd. IBL PAN, Warszawa 1995, s. 151-168
- Wymiary uczestnictwa (Ryszard Kapuściński), w: Sporne postaci(...): Kontynuacje. Pod red. A.Brodzkiej i L. Burskiej, Wyd. IBL PAN, Warszawa 1996, s. 157-178.
- Koniec wieku dokumentu, w: Z perspektywy końca wieku. Studia o literaturze i jej kontekstach pod red. J. Abramowskiej i A. Brodzkiej, "Rebis", Poznań 1997, s. 103-124.
- Sierpień - Grudzień - historia. Od dokumentów czasu do literatury miejsca, w: Sporne sprawy literatury polskiej po 1975 roku. Pod red. A. Brodzkiej, L.Burskiej, M.Hopfinger, Wyd. IBL PAN, Warszawa 1998, s. 257 - 322.
Cały Wańkowicz! [w:] M.Wańkowicz: Tworzywo. Wrocław 1998;
- Nowy widnokrąg (O W.Myśliwskim). "Teksty Drugie" 1997 nr 5;
- Trzecie miasto Adama Zagajewskiego. "Teksty Drugie" 1999 nr 4;
- "Chłopskość" i "sandomierskość". Wstęp do katalogu wystawy "Pisarze regionu sandomierskiego", Warszawa 1999.
- Dlaczego oni? (Hanna Krall i Ryszard Kapuściński), w: Tematy i pryzmaty. Studia o prozie polskiej XX wieku. Pod red. A. Brodzkiej i Z. Ziątka, "Ossolineum" 2000, s. 89-114.
- Erotyka i lokalność (O Z. Nienackim) [w:] Krytyka feministyczna, siostra teorii i historii literatury. Warszawa 2000;
- Borowski i Buczkowski jako pisarze zagłady [w:] Literatura polska wobec Zagłady. Warszawa 2000;
- Przestrzeń i pamięć (O A. Stasiuku) [w:] Maski współczesności. Warszawa 2001;
- Odkrywanie "małych obczyzn". (Młodsza proza lat dziewięćdziesiątych...). "Przegląd Humanistyczny" 2002 nr 4;
- Misja odnowienia polskiej prozy (O krytyce Henryka Berezy) [w:] Sporne postaci polskiej literatury współczesnej. Krytycy. Warszawa 2003;
- Chłopska przygoda z historią i literaturą (Adam Bień i inni) [w:] Dwudziestowieczność. Warszawa 2004;
- Wrzos, Pruszyński, Wańkowicz. Rola wielkich indywidualności w narodzinach i rozwoju polskiego reportażu [w:] Reportaż w dwudziestoleciu międzywojennym. Lublin 2004;
-
Powrócić do Pińska… O przemianach pisarstwa Ryszarda Kapuścińskiego po 1989 roku, [w:] Życie jest z przenikania…. Szkice o twórczości Ryszarda Kapuścińskiego. PIW, Warszawa 2008;
-
Dwa dwudziestolecia. Literatura jako reportaż i reportaż jako literatura, [w:] Nowe dwudziestolecie (1989-2009). Rozpoznania, hierarchie, perspektywy, Warszawa 2010;
-
Granice świata Stanisława Młodożeńca, "Anthropos?" Czasopismo naukowe przy Wydziale Filologicznym UŚ, 2010, nr 14-15;
-
Śladami Mistrza. Znaczenie Kapuścińskiego w nowej sytuacji polskiego reportażu, [w:] Tradycja, formy i przemiany dyskursu podróżniczego w literaturach narodowych, Białystok 2011;
-
Biografia pisarza i Kapuściński non-fiction (polemika z ksiązką Artura Domosławskiego), "Odra" 2011, nr 3,
-
Zadomowiony w bezdomności? Przypomnienie Zygmunta Trziszki (1936-2000),"Anthropos?", 2011, nr 16-17;
-
Ryszard Kapuściński wobec roli korespondenta wojennego, w: Korespondent wojenny. Etyka – historia – współczesność, s.159-169, Kielce 2012
-
Reportaż jako literatura, w: Obraz literatury w komunikacji społecznej po roku ’89, pod. red. A. Wernera i T. Żukowskiego, s. 421-457, Wydawnictwo IBL, Warszawa 2013;
- Czas literatury miejsca, w: Gry o tożsamość w czasach wielkiej zmiany, pod. red. A. Wernera i T. Żukowskiego , s. 127-149, Wydawnictwo IBL, Warszawa 2013;
- Rosyjskość i radzieckość w polskim reportażu z Rosji, w: Obraz Rosji w literaturze polskiej XX wieku, s. 251-274, Poznań 2014;
- Reportaż – fotografia – nowe kryteria wiarygodności, w: Między sztuką a codziennością. W stronę nowej syntezy (1), s.83-133, Wyd. IBL, Warszawa 2016