Pracownia Literatury Oświecenia

Polskie Towarzystwo Badań nad Wiekiem Osiemnastym

Facebook

Konferencje

Książki

Z warsztatów badaczy oświecenia - edycja czwarta (2023/2024)

• prof. prof. Richard Butterwick-Pawlikowski, Anna Grześkowiak-Krwawicz, Piotr Ugniewski, Znowu Konstytucja 3 Maja? A może jednak... O tym czego jeszcze nie wiemy i  co nowego moglibyśmy powiedzieć o Ustawie Rządowej 1791 – dyskusja (20 V 2024 r.)
• dr Paweł Pluta, Literacka aktywność Józefa Maksymiliana Ossolińskiego - "Do J[aśnie] W[ielmożnej] Jejm[oś]ci Pani z hrabiów Ossolińskich, hrabiny Jabłonowski, kasztelanowej wiślickiej, z okoliczności śmierci jej męża, wiersz cieszący" (25 IV 2024 r.)
• prof. Paweł Matyaszewski, Francuski kalendarz rewolucyjny z 1793 roku, (4 IV 2024 r.)
• dr Paweł Ignaczak, Polscy amatorzy? Problemy opisania zjawiska nieprofesjonalnej twórczości plastycznej w Rzeczpospolitej w długim wieku XVIII (21 III 2024 r.)
• prof. Michał Bajer, Płynne parateksty i praktyka konwersacji: rama wydawnicza dramatów w czasach KEN (7 III 2024 r.)
• ks. dr. Andrzej Kwaśniewski, Kazanie ks. Floriana Buydeckiego o błogosławionym Wincentym Kadłubku (1726) (22 II 2024)
• prof. Anna Grześkowiak-Krwawicz, Dyskurs polityczny insurekcji kościuszkowskiej (8 II 2024 r.)
• dr Tomasz Wysłobocki, Voltaire – przedmiot rewolucyjnego zainteresowania i narzędzie republikańskiej propagandy (25 I 2024)
• dr Iwona Dacka-Górzyńska, Heraldyka w ceremoniale pogrzebowym królewsko-książęcej rodziny Leszczyńskich (11 I 2024)
• prof. prof. Stanisław Roszak i Agnieszka Wieczorek, Mikołaj Kopernik w XVIII wieku. Od kultury ciekawości do kultury narodowej (14 XII 2023 r.)
• dr Rafał Waszczuk, Czy trajektoria Gaetana Ghigiottiego może być modelem polskiej kariery Włocha w XVIII w.? (23 XI 2023 r.)

Z warsztatów badaczy oświecenia - edycja trzecia (2022/2023)    

(spotkania on-line)

• prof. Wolfgang Kissel z uniwersytetu w Bremie, Adam Czartoryski, der Europäer. Die Zivilisationssemantik in "De la  diplomatie" zwischen Aufklärung und Nationalstaatsbildung / Adam Czartoryski, Europejczyk. Semantyka cywilizacji w "De la diplomatie" między oświeceniem a koncepcją państwa narodowego, (22 VI 2023 r.);
• prof. Marie-Christine Skuncke, Le théâtre comme instrument de mobilisation politique dans la Suède du XVIIIe siècle, (18 V 2023 r.);
• dr Piotr Skowroński, Jak zredagować itinerarium Stanisława Augusta? (Baza źródłowa, odbiorcy, perspektywy badawcze), (11 V 2023 r.);
• dr Andrea Mariani, RStudio jako narzędzie do badań nad współnotą jezuitów w XVIII wieku. Szanse i pułapki, (27 IV 2023 r.);
• prof. Izabella Zatorska, Wyznanie wiary Marivaux? Lektura fragmentów Cabinet du philosophe ("Gabinetu filozofa"), pisma z 1734 r., (13 IV 2023 r.);
• dr Magdalena Bober-Jankowska i pani Alicja Łojko, Adama Naruszewicza odpowiedzialność za słowo pisane. O unikatowym egzemplarzu "Historyi narodu polskiego" z 1780 r., (23 III 2023 r.);
• ks. prof. Paweł Zając, Stanisław Konarski przed Świętym Oficjum w sprawie książki „O religii poczciwych ludzi”, (9 III 2023 r.);
• dr Stanisław Zawadzki, Projekt mapowania ekonomii królewskich w Wielkim Księstwie Litewskim w II poł. XVIII w. – cele, wykonawcy, efekty, (23 II 2023 r.);
• pani Marlena Olechowska, Wykorzystanie komedii konwiktowej w nauczaniu języków nowożytnych w czasach stanisławowskich, (16 II 2023 r.);
• dr Dorota Dukwicz, Karol Pertées - szkice do portretu królewskiego geografa, (26 I 2023 r.);
• prof. Urszula Kosińska, Zmagania z materią i słowem: refleksje historyka dyplomacji o badaniu projektów rozbiorowych z czasów Augusta II Mocnego, (12 I 2023 r.);
• prof. Jarosław Dumanowski, "Czemu Kościół Święty z taką żarliwością utrzymuje posty?" O kawie z mlekiem, kuchni i szatanie, (1 XII 2022 r.);
• prof. Marek Dębowski, Audialność i wizualność w osiemnastowiecznym teatrze, (17 XI 2022 r.).

Z warsztatów badaczy oświecenia - edycja druga (2021/2022)

• dr Adam Danilczyk oraz dr Magdalena Bober-Jankowska, Wieczory Sejmowe i Rozmowy o Sejmikach Stanisława K. Potockiego. U źródeł pierwszej wersji Konstytucji 3 maja, (2 VI 2022 r.).
• dr Grzegorz Glabisz, Współpraca Stanisława Augusta z wielkopolskim elitami politycznymi w latach 1773-1780. Problem klasyfikacji postaw i obozów politycznych, (19 V 2022 r.);
• prof. Regina Bochenek-Franczakowa, Peruwianka w Paryżu. Françoise de Graffigny, "Listy Peruwianki 1747", (12 V 2022 r.);
• prof. Aleksandra Norkowska, Rumieniące się słowo, czyli o cegle jako (rzadkim) budulcu obrazowania poetyckiego w czasach oświecenia, (28 IV 2022 r.);
• dr Jacek Kordel, Polityczne plany i zamierzenia Katarzyny II wobec Rzeszy Niemieckiej (lata 70. i 80. XVIII w.), (7 IV 2022 r.);
• prof. Anna Grześkowiak-Krwawicz, Świątynia wolności, czy jej zagrożenie. Osiemnastowieczne dyskusje o roli i miejscu sejmu w systemie władzy Rzeczypospolitej, (17 III 2022 r.);
• dr Magdalena Bober-Jankowska, Michała Dymitra Krajewskiego mariaż z cudzym pomysłem twórczym. Przypadek "Leszka Białego", (24 II 2022 r.);
• prof. Teresa Kostkiewiczowa, "Czy Polacy wybić się mogą na niepodległość?" Pierwsze projekty odzyskania niezawisłości narodu w początku XIX wieku, (10 II 2022 r.);
• dr Gabriela Gacek, Działalność muzyczna Józefa Boruwłaskiego (1739 - 1837), (27 I 2022 r.);
• dr Joanna Orzeł, Przeszłość Rzeczypospolitej Obojga Narodów w księgach silva rerum długiego wieku XVIII, (13 I 2022 r.);
• prof, Maciej Janowski, "Kraj Przemyślny i Kraj Zaodłożony". O granicach polskiego języka społeczno-politycznego w pierwszych latach XIX wieku, (9 XII 2021 r.);
• dr Piotr Maksymowicz, Partytura i libretto. Ukryte znaczenia warstwy muzycznej oper Wojciecha Bogusławskiego, (25 XI 2021 r.);
• pani Marzena Suska, "Gdyby Kloe szczyptę wzięła zielonego maju" – symbolika zieleni w polskiej poezji czasów oświecenia, (21 X 2021 r.).

Z warsztatów badaczy oświecenia - edycja pierwsza (2020/2021)

• prof. Mariusz Ausz, Litewska prowincja zakonu pijarów w XVIII w. i jej wkład w rozwój szkolnictwa i kultury Rzeczypospolitej, (13 V 2021 r.);
• prof. Antoni Czyż, Literatura dokumentu osobistego - późnobarokowe rękopisy benedyktynek. Zasoby z XVIII wieku w Sandomierzu, (29 IV 2021 r.);
• Profesor Marie-Christine Skuncke, L'Histoire métallique de Gustave III de Suède et celle de Louis XIV, ou Comment écrire l'histoire par les médailles, (22 IV 2021 r.);
• prof. François Rosset, Utopia itp.: o granicach fikcji w XVIII w., (18 III 2021 r.);
• dr Patrycja Bąkowska, Realizacja projektu "człowieka czułego" w Dzienniku wojskowym z 1813 r. i Wspomnieniach mojej młodości Kazimierza Brodzińskiego, (11 III 2021 r.);
• prof. Michel Delon, Les météorologies de Jacques Casanova, (25 II 2021 r.);
• dr Magdalena Ślusarska, Pijarzy litewskiej prowincji Zakonu Szkół Pobożnych w krajobrazie intelektualnym drugiej połowy XVIII wieku. O błędach i uproszczeniach dawnej historiografii polskiej i potrzebie nowych badań, o  konieczności rewizji dyskusyjnych poglądów i reinterpretacji wymowy źródeł, (18 II 2021 r.);
• pani Katarzyna Grzymała, Replika Stanisława Leszczyńskiego na "Rozprawę o naukach i sztukach" jako przyczynek do rozwoju myśli moralnej Jana Jakuba, (4 II 2021 r.);
• dr hab. prof. UMK Paweł Bohuszewicz, Czy reintegracja badań nad kulturą XVIII wieku w Polsce jest możliwa? Kilka uwag na marginesie książki Macieja Parkitnego "Nowoczesność oświecenia", (21 I 2021 r.);
• pan Stanisław Świtlik, Schemat podróży zmyślonej w "Les Aventures du Voyageur aérien", (10 XII 2020 r.);
• prof. Teresa Kostkiewiczowa, Oświeceniowe projekty antropologiczne: od oświecenia ku długiemu trwaniu, (26 XI 2020 r.).

Zebrania w 2020 roku:

ZEBRANIE PREROMANTYCZNE

22 października 2020 r. o godz. 11.00 odbyło się spotkanie on-line, podczas którego miała miejsce dyskusja nad referatem Klary Leszczyńskiej-Skowron pt. Krasicki (pre-)romantyczny? 

POEZJA RELIGIJNA POLSKICH MASONÓW

20 lutego 2020 r. w Pracowni Literatury Oświecenia miała miejsce dyskusja nad artykułem prof. Tomasza Chachulskiego pt.: Poezja religijna masonów polskich epoki oświecenia - rekonesans. 

Zebrania w 2019 roku:

BIBLIOGRAFIA "MONITORA" 

10 października w Pracowni Literatury Oświecenia odbyło się spotkanie, podczas którego prof. Magdalena Górska przedstawiła plany wydania oraz problemy redakcyjne Bibliografii "Monitora" w opracowaniu Elżbiety Aleksandrowskiej.

DWUGŁOS O PIEŚNIACH MADAGASKARU

27 czerwca 2019 r. w Pracowni Literatury Oświecenia odbyło się spotkanie, podczas którego prof. Izabella Zatorska oraz prof. Ewa Kalinowska z Uniwersytetu Warszawskiego przedstawiły projekt edycji i przekładu "Pieśni Madagaskaru" napisanych przez Évariste'a Desiré de Forges, wicehrabiego de Parny. Pieśni - pierwsze poematy prozą w literaturze francuskiej - ukazały się w 1787 roku, a w 1872 ukazał się ich polski przekład pióra Kazimierza Brodzińskiego. 

MIŁOŚCIWE LATO 1766 ROKU...

25 kwietnia 2019 r. w Pracowni Literatury Oświecenia miało miejsce zebranie, podczas którego dr Magdalena Ślusarska przedstawiła referat pt. Miłościwe Lato 1766 roku w Kościele katolickim w Rzeczypospolitej. 

O JĘZYKU POLITYCZNYM Z CZASÓW STANISŁAWOWSKICH W PRACOWNI LITERATURY OŚWIECENIA

28 marca 2019 r. w Pracowni Literatury Oświecenia miało miejsce spotkanie, podczas którego odbyła się dyskusja nad tekstem prof. dr hab. Anny Grześkowiak-Krwawicz pt.: O niektórych zmianach w języku politycznym czasów stanisławowskich. 

"MONITOR" KRASICKIEGO W PRACOWNI LITERATURY OŚWIECENIA

28 lutego 2019 r. w Pracowni Literatury Oświecenia odbyło się spotkanie poświęcone pracom nad edycją "Monitorów" Ignacego Krasickiego przygotowywanej przez dr hab. Magdalenę Górską i dr Klarę Leszczyńską-Skowron. 

PIEŚNI JÓZEFA ELSNERA W PRACOWNI LITERATURY OŚWIECENIA

10 stycznia 2019 r. w Pracowni Literatury Oświecenia odbyło się pierwsze w nowym roku spotkanie, podczas którego miała miejsce dyskusja nad wstępem do edycji pieśni Józefa Elsnera przygotowanym przez prof. Tomasza Chachulskiego. 

Zebrania w 2018 roku:

O WYDAWANIU KAZAŃ W PRACOWNI LITERATURY OŚWIECENIA

25 października 2018 r. o godz. 10.00 odbyło się spotkanie, podczas którego dr Magdalena Ślusarska przedstawiła referat pt. Literacka rama wydawnicza kazań i zbiorów kazań z czasów stanisławowskich. Uwagi wstępne. 

O PAMIĘCI W PRACOWNI LITERATURY OŚWIECENIA

14 czerwca 2018 r. w Pracowni Literatury Oświecenia miało miejsce spotkanie, podczas którego prof. dr hab. Teresa Kostkiewiczowa przedstawiła swoją pracę zatytułowaną: "Kościół nieprzerwanej pamięci": reprezentacje przeszłości w poezji drugiej połowy XVIII wieku. 

W PRACOWNI LITERATURY OŚWIECENIA O "SPECTATORZE" I UWAGACH

17 maja 2018 r. w Pracowni Literatury Oświecenia odbyło się spotkanie, podczas którego dr Klara Leszczyńska-Skowron przedstawiła referat pt.: Jak Pan Spectator został ojcem polskiego eseju.

W PRACOWNI LITERATURY OŚWIECENIA O PRZEKŁADACH CORNEILLE'A I RACINE'A

1 marca 2018 r. w Pracowni Literatury Oświecenia odbyło się spotkanie, podczas którego dr Michał Bajer ze Szczecina przedstawił referat pt.: Polskie przekłady tragedii Corneille'a i Racine'a w oświeceniu (1740-1830): próba opracowania kompletnej bibliografii tekstów tłumaczeń (z uwzględnieniem fragmentów). 

W PRACOWNI LITERATURY OŚWIECENIA O KONSTYTUCJI TRZECIEGO MAJA

11 stycznia 2018 r. w Pracowni Literatury Oświecenia odbyło się spotkanie, podczas którego prof. dr hab. Anna Grześkowiak-Krwawicz opowiedziała o przygotowywanej edycji Konstytucji 3 maja. 

Zebrania w 2017 roku:

W PRACOWNI LITERATURY OŚWIECENIA O PAMIĘCI

16 listopada 2017 r. w Pracowni Literatury Oświecenia miało miejsce spotkanie, podczas którego odbyła się rozmowa nad artykułem prof. dr hab. Teresy Kostkiewiczowej pt.: Doświadczenie - wspomnienie - upamiętnianie.   Reprezentacje pamięci indywidualnej w poezji polskiej drugiej połowy XVIII wieku. 

DZIEJE NAUKI U SCHYŁKU OŚWIECENIA

W czwartek 8 czerwca 2017 r. w Pracowni Literatury Oświecenia odbyło się spotkanie, podczas którego prof. Martyna Deszczyńska opowiedziała o Nieznanym XIX-wiecznym słowniku wyrazów obcych Kajetana Kwiatkowskiego jako przyczynku do dziejów nauki u schyłków oświecenia.

LITERATURA I HISTORIA

W czwartek 18 maja 2017 r. w Pracowni Literatury Oświecenia odbyło się spotkanie, podczas którego miała miejsce dyskusja nad artykułem prof. dr hab. Teresy Kostkiewiczowej pt.: Literatura i historia. O przedstawianiu przeszłości w dramatach drugiej połowy XVIII wieku.

O JÓZEFIE ELSNERZE W PRACOWNI LITERATURY OŚWIECENIA

23 marca 2017 r. w Pracowni Literatury Oświecenia odbyło się spotkanie, podczas którego prof. Tomasz Chachulski wygłosił referat pt.: Pieśni Józefa Elsnera - problemy edycji tekstu literackiego, kłopoty z atrybucją.... 

Zebrania w 2016 roku:

ROZMYŚLANIE NA WSI W TURGIELACH W PRACOWNI LITERATURY OŚWIECENIA

Dnia 24 listopada 2016 r. w Pracowni Literatury Oświecenia dr Magdalena Ślusarska przedstawiła referat pt.: Rozmyślanie na wsi w Turgielach Pawła Ksawerego Brzostowskiego. 

W PRACOWNI LITERATURY OŚWIECENIA O JANIE III SOBIESKIM

Dnia 28 kwietnia 2016 r. w Pracowni Literatury Oświecenia miało miejsce wystąpienie dr Magdaleny Górskiej pt.: Hostium triumphator, Europae conservator. O tezach graficznych dedykowanych Janowi III i królewiczom Sobieskim.

ROZWAŻANIA O CNOCIE 

Dnia 7 stycznia 2016 r. w Pracowni Literatury Oświecenia miał miejsce pierwsze w Nowym Roku spotkanie, podczas którego prof. dr hab. Anna Grześkowiak-Krwawicz przedstawiła rozdział przygotowywanej książki o dyskursie politycznym Rzeczypospolitej Obojga Narodów poświęcony zagadnieniu cnoty.

Zebrania w 2015 roku:

O JĘZYKU I POEZJI IGNACEGO KRASICKIEGO

Dnia 12 listopada 2015 r. w Pracowni Literatury Oświecenia odbyło się spotkanie, podczas którego miała miejsce dyskusja o języku i poezji Ignacego Krasickiego zainspirowana tekstem prof. dr hab. Teresy Kostkiewiczowej pt.: Uwagi o szyku wyrazów w wierszach Ignacego Krasickiego.

FRANCISZEK DIONIZY KNIAŹNIN W PRACOWNI LITERATURY OŚWIECENIA

Dnia 14 maja 2015 r. w Pracowni Literatury Oświecenia odbyło się spotkanie, podczas którego prof. Rolf Fieguth z Uniwersytetu we Fryburgu przedstawił referat: Autobiografizm liryczny w "Carmina" Franciszka Dionizego Kniaźnina.

NAD WIERSZAMI KRASICKIEGO

W czwartek 26 marca 2015 r. w Pracowni Literatury Oświecenia odbyła się dyskusja nad materiałami do edycji tomu Wiersze w Dziełach zebranych Ignacego Krasickiego. W prezentacji założeń edycji oprócz prof. Teresy Kostkiewiczowej udział wzięli prof. Tomasz Pokrzywniak i dr Maciej Parkitny.

POMNIKOWY MECENAT STANISŁAWA AUGUSTA

12 lutego 2015 r., w Pracowni Literatury Oświecenia odbyło się spotkanie, podczas którego pan Mikołaj Getka-Kenig przedstawił referat pt.: Pomnikowy mecenat Stanisława Augusta a polski dyskurs zasługi publicznej w drugiej połowie XVIII wieku. 

ROZWAŻANIA NAD LITERATURĄ DEWOCYJNĄ W PRACOWNI LITERATURY OŚWIECENIA

W czwartek, 29 stycznia 2015 r., w Pracowni Literatury Oświecenia odbyło się pierwsze w Nowym Roku zebranie poświęcone namysłowi nad szczególnym i popularnym w dawnej Rzeczpospolitej rodzajem literatury, jakim jest literatura dewocyjna. Referat pod tytułem: Literatura dewocyjna - problem definicji. Kontynuacja, przedstawiła dr Magdalena Ślusarska.

Zebrania w 2014 roku:

O DYSKURSIE POLITYCZNYM W RZECZPOSPOLITEJ OBOJGA NARODÓW 

W czwartek, 16 października 2014 r. w Pracowni Literatury Oświecenia miało miejsce pierwsze spotkanie w nowym roku akademickim, podczas którego prof. Anna Grześkowiak-Krwawicz opowiedziała o Dyskursie politycznym Rzeczpospolitej Obojga Narodów i przedstawiła europejskie perspektywy badań nad nowożytnym językiem polityki.

BIBLIOTEKA PISARZY POLSKIEGO OŚWIECENIA

W czwartek, 5 czerwca 2014 r. w Pracowni Literatury Oświecenia odbyło się spotkanie, podczas którego prof. prof. Tomasz Chachulski i Jerzy Snopek opowiedzieli o dokonaniach i perspektywach niezwykle ważnej serii - "Biblioteki Pisarzy Polskiego Oświecenia".

KRÓLEWSKIE IMIENINY W PRACOWNI LITERATURY OŚWIECENIA

8 maja 2014 r. o godz. 10.30 w Pracowni Literatury Oświecenia odbyło się spotkanie, podczas którego prof. Teresa Kostkiewiczowa przedstawiła pierwszy rozdział monografii poświęconej Memuarom Stanisława Augusta.

O ŻYDOWSKICH POWIEŚCIACH JULIANA URSYNA NIEMCEWICZA W PRACOWNI LITERATURY OŚWIECENIA

W czwartek 27 marca 2014 r. w Pracowni Literatury Oświecenia odbyło się zebranie, podczas którego prof. Zofia Rejman przedstawiła referat poświęcony Żydowskim powieściom Juliana Ursyna Niemcewicza.

Zebrania w 2013 roku:

KTO ODKRYŁ PIOTRA SKARGĘ?

W czwartek 19 grudnia 2013 r. o godz. 9.30 w Pracowni Literatury Oświecenia odbyło się przedświąteczne spotkanie, podczas którego dr Magdalena Ślusarska przedstawiła referat: Czy Piotra Skargę "odkrył" dopiero romantyzm? Recepcja dzieła "Bożego Podżegacza" w epoce stanisławowskiej. Wprowadzenie. 

OŚWIECENI I DOŚWIADCZENIE POETYCKIE CZASÓW SASKICH

13 czerwca 2013 r. o godzinie 10.00 w Pracowni Literatury Oświecenia odbyło się zebranie, podczas którego prof. Tomasz Chachulski przedstawił referat pt.: Oświeceni i doświadczenie poetyckie czasów saskich.

O PEDAGOGICZNYCH ASPEKTACH PISARSTWA IZABELI CZARTORYSKIEJ słów kilka...

5 czerwca 2013 r. w sali 37 na Wydziale Polonistyki UW o godz. 11.30 odbyło się spotkanie, podczas którego pani Katarzyna Aneta Król z Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego wygłosiła referat na temat pedagogicznych aspektów pisarstwa Izabeli Czartoryskiej na podstawie jej utworów zarówno tych dobrze znanych, jak i niepublikowanych. 

"ZASŁUGA" W...  Pracowni Literatury Oświecenia

11 kwietnia 2013 r. o godzinie 11.00 w Pracowni Literatury Oświecenia odbyło się spotkanie, podczas którego panMikołaj Getka-Kenig, doktorant IH UW, wygłosił referat pt.: "Zasługa" w kulturze polskiej przełomu XVIII i XIX wieku - wstęp do problemu. 

Jak każdy człowiek pragnący żyć na świecie z chwałą rozumu i cnoty ma do tego zmierzać celu?

7 marca 2013 r. o godzinie 11.00 w Pracowni Literatury Oświecenia miało miejsce spotkanie, podczas którego dr Magdalena Ślusarska przedstawiła referat pod tytułem: "El Discreto" Baltasara Graciána w tłumaczeniu Pawła Ksawerego Brzostowskiego jako "przewodnik": "jak każdy człowiek pragnący żyć na świecie z chwałą rozumu i cnoty ma do tego zmierzać celu".

NAUKA PATRZENIA w Pracowni Literatury Oświecenia

31 stycznia 2013 r. o godz. 10.30 w sali nr 144 w Pracowni Literatury Oświecenia odbyło się zebranie, podczas którego dr Jolanta Czerzniewska przedstawiła referat pt.: Nauka patrzenia. Metody i funkcje kolekcjonerstwa rycin i rysunków w oświeconej Europie.

Porcelanomania Oświeconych w Pracowni Literatury Oświecenia

Na pierwszym w Nowym Roku zebraniu, które odbyło się 3 stycznia 2013 o godzinie 10.30 mieliśmy przyjemność wysłuchać referatu dr Agaty Roćko pt.: Porcelanomania Oświeconych, wraz z prezentacją. 

Zebrania w 2012 roku:

17 maja (czwartek) 2012 o godz. 9.30 w Pracowni (pok. 125) odbyło się spotkanie, na którym dyskutowaliśmy o artykule Pani Profesor Teresy Kostkiewiczowej pt.: Poeci wobec pierwszego rozbioru. Typy wypowiedzi.

12 kwietnia 2012 (w czwartek) o godz. 9.30 w Pracowni (pok. 125) odbyło się spotkanie i dyskusja nad rozprawą prof. Kazimierza Puchowskiego pt.: Antyk w edukacji elit Rzeczypospolitej epoki oświecenia. Ponadto świętowaliśmy udaną obronę  pracy doktorskiej dr Aleksandry Janiszewskiej.

KONFERENCJE PRACOWNI LITERATURY OŚWIECENIA

(do 2019 r.)

"OŚWIECENIE NIEOŚWIECONE: POZA NORMĄ I MODĄ"

W dniach 27-28 listopada 2019 r. w sali im. Adama Mickiewicza w Instytucie Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk odbyła się trzecia konferencja z cyklu "Oświecenie nieoświecone" zatytułowana Poza normą i modą współorganizowana przez Pracownię Literatury Oświecenia IBL PAN, Instytut Literaturoznawstwa Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu oraz Instytut Historyczny Uniwersytetu Wrocławskiego. Patronat nad nią objęły Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie wraz z Polskim Towarzystwem Badań nad Wiekiem Osiemnastym. Zebrali się na niej przedstawiciele różnych dyscyplin z Polski i z zagranicy, by wspólnie przyglądać się rozmaitym zjawiskom istniejącym poza głównym nurtem kultury, sztuki i obyczaju w XVIII i początkach XIX wieku.

"OŚWIECENIE NIEOŚWIECONE: CZŁOWIEK, NATURA I MAGIA"

W dniach 28–29 listopada 2017 r. w siedzibie Wydziału Filologicznego Uniwersytetu Mikołaja Kopernika  w Toruniu odbyła się Pierwsza Ogólnopolska Konferencja Naukowa w ramach cyklu "Oświecenie nieoświecone", zatytułowana Człowiek, natura i magia. Poświęcona zagadnieniu, które nie stało dotąd w centrum uwagi badawczej konferencja zgromadziła prawie czterdziestu uczestników z kilkunastu krajowych ośrodków naukowych i akademickich, przede wszystkim historyków, literaturoznawców i historyków sztuki. W programie przewidziano trzydzieści trzy referaty i trzy postery. Troje referentów z przyczyn niezależnych nie mogło uczestniczyć w obradach. Pierwszego dnia obrady miały charakter plenarny, natomiast w drugim dyskusja toczyła się  w dwóch  sekcjach. Całość zwieńczyła sesja posterowa. Każda część obrad zamknięta była ożywioną dyskusją nad poruszanymi w niej zagadnieniami, co pozwoliło spojrzeć na analizowany problem z różnorodnych punktów widzenia  i częściowo zweryfikować pojawiające się w obiegowych opiniach stereotypy i uproszczenia na temat obecności magii w oświeceniu.

"Z WARSZTATÓW BADACZY OŚWIECENIA"

W dniach 22-23 lutego 2017 r. odbyła się konferencja z cyklu "Z warsztatów badaczy oświecenia" organizowana przez Pracownię Literatury Oświecenia.

Założeniem Warsztatów jest umożliwienie spotkania młodym i uznanym badaczom XVIII stulecia, znawcom literatury i historii, kultury, sztuki oraz filozofii. Podczas tegorocznej edycji pojawili się referenci z ośrodków naukowych z całej Polski, by przedstawić efekty swoich badań nad rozmaitymi dziedzinami.

"LITERACKA SPUŚCIZNA STANISŁAWA KOSTKI POTOCKIEGO"

W dniach 14-15 grudnia 2016 r. odbyła się konferencja naukowa pt.: Spuścizna literacka Stanisława Kostki Potockiego, zorganizowana przez Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie, Towarzystwo Badań nad Wiekiem Osiemnastym, Pracownię Literatury Oświecenia Instytutu Badań Literackich PAN oraz Wydział Nauk Humanistycznych UKSW.

"Z  WARSZTATÓW BADACZY OŚWIECENIA"

W dniach 4-5 lutego 2016 r. odbyła się konferencja naukowa pt.: Z warsztatów badaczy oświecenia, zorganizowana przez Pracownię Literatury Oświecenia Instytutu Badań Literackich PAN, będąca częścią obchodów jubileuszu urodzin Pani Profesor Teresy Kostkiewiczowej.

Warsztaty zgodnie z formułą stworzoną przez Panią Profesor były okazją do zaprezentowania aktualnie prowadzonych poszukiwań badawczych, wymiany informacji, a przede wszystkim do dyskusji zarówno o konkretnych wystąpieniach, jak bardziej ogólnych o kierunkach i potrzebach dalszych badań. Zgodnie z tradycją Warsztaty stały się miejscem spotkania doświadczonych badaczy z młodymi poszukiwaczami wiedzy o oświeceniu i wieku XVIII.

SŁYNNE KOBIETY W RZECZPOSPOLITEJ XVIII WIEKU

W dniach 14-15 października 2015 r. odbyła się konferencja naukowa pt.: Słynne kobiety w Rzeczpospolitej XVIII wieku organizowana przez: Pracownię Literatury Oświecenia Instytutu Badań Literackich PAN, Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie, Polskie Towarzystwo Badań nad Wiekiem Osiemnastym.

Przedmiotem badań i refleksji były nie tylko osiągnięcia i rola wybitnych kobiet (Polek i związanych z Polską cudzoziemek) w zmieniającej się rzeczywistości politycznej, ekonomicznej, obyczajowej czy kulturalnej XVIII-wiecznej Polski, lecz także i ewolucja staropolskiego modelu szlachcianki czy etosu mieszczki w związku z generalnymi przeobrażeniami wzorców w arystokratycznej kulturze dworskiej i epoce oświecenia. W XVIII w. zmieniła się zasadniczo pozycja kobiet, które bądź to z własnej potrzeby lub pod wpływem mody, uzupełniały wykształcenie domowe, zainteresowały się zarządem dóbr i dworu, manifestacyjnie lub skrycie włączały się w życie polityczne, ale miały i ambicje mecenasowskie, otwierając salony lub sponsorując działalność artystyczną, naukową czy literacką. Słynne Polki podróżowały, kolekcjonowały, fundowały, zakładały ogrody, biblioteki i gabinety naturalne, otaczały się cudzoziemcami i nie oszczędzały środków na przyjemności ciała ani ducha. Malowały, pisały utwory literackie i instrukcje ekonomiczne, prowadziły korespondencję dyplomatyczną lub handlową, przekraczając nierzadko wpływami swymi granice Rzeczpospolitej lub stanu. Ich dzieła i zamierzenia sławiono piórem i pędzlem. Zdarzało się również, że wplątane w wielką historię stawały się bohaterkami utworów literackich, także satyr i niewybrednych paszkwili. Niektóre weszły do kanonu polskich metres lub postaci symbolicznych spopularyzowanych przez beletrystykę. Zamiarem było za sprawą interdyscyplinarnych badań i nowo odkrytych źródeł zarysować sylwetki wybitnych kobiet XVIII stulecia, ich dzieła i zamierzenia, ideały oraz zachodnioeuropejskie wzorce.

PRZEDMIOTY, OBRAZY, IDEE... ŹRÓDŁA I KONTEKSTY MUZEALNICTWA W KULTURZE OŚWIECENIA

W dniach 4-5 grudnia 2014 r. odbyła się organizowana przez Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk oraz Warszawski Oddział Stowarzyszenia Historyków Sztuki przy wsparciu Narodowego Instytutu Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów konferencja pt.: Przedmioty, obrazy, idee... Źródła i konteksty muzealnictwa w kulturze Oświecenia.

STANISŁAW KONARSKI I JEGO EPOKA

W dniach 5-6 listopada 2014 r. odbyła się zorganizowana przez Pracownię Literatury Oświecenia IBL PAN i Polskie Towarzystwo Badań nad Wiekiem Osiemnastym ogólnopolska konferencja naukowa pt.: Stanisław Konarski i jego epoka.

Stanisław Konarski (1700-1773) to jedna z najciekawszych postaci polskiego wieku świateł. Kto wie, czy nie najbardziej samodzielny, a na pewno najodważniejszy myśliciel tej epoki. Człowiek niesłychanie wszechstronny – jeden z najwybitniejszych, o ile nie najwybitniejszy pisarz polityczny XVIII wieku, zasłużony pijar, poeta, tłumacz, dramatopisarz, publicysta,  historyk prawa, edytor, pedagog i reformator szkolnictwa. Jeśli mierzyć jego dokonania różnorodnością pól, na których działał, wydaje się bardziej człowiekiem renesansu niż oświecenia. Życie i działania Konarskiego stanowią swego rodzaju soczewkę, w której skupiają się najważniejsze problemy epoki. 

POLSKI GRAND TOUR W XVIII WIEKU

W dniach 12-13 listopada 2013 r. w Warszawie w Instytucie Badań Literackich PAN odbyła się interdyscyplinarna konferencja naukowa pt.: Polski Grand Tour w XVIII wieku, zorganizowana przez Pracownię Literatury Oświecenia oraz Polskie Towarzystwo Badań nad Wiekiem Osiemnastym, pod patronatem honorowym Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie.

Celem spotkania było rozpoznanie tak szerokiego zjawiska jak polskie realizacje ogólnoeuropejskiego modelu Grand Tour, rozwinięcie i uzupełnienie dotychczasowych badań, odkrycie nowych podróży, których ślady wciąż kryją polskie archiwa w postaci różnorodnych zapisów, listów, diariuszy, wspomnień, notat, oraz spojrzenie na związki kulturalne Rzeczpospolitej z Europą i odkrycie przyjemności, korzyści oraz niebezpieczeństw osiemnastowiecznych wojaży.

PUBLICZNE, PRYWATNE, INTYMNE W KULTURZE XVIII WIEKU

W dniach 22-23 października 2012 r. w Warszawie, w Instytucie Badań Literackich odbyła się PAN interdyscyplinarna konferencja Publiczne, prywatne, intymne w kulturze XVIII wieku. Celem spotkania było bliższe przyjrzenie się tytułowym problemom pozostającym dotychczas na marginesie badań nad kulturą oświecenia.

PAMIĘCI PROFESORA ZBIGNIEWA GOLIŃSKIEGO – Z WARSZTATU EDYTORÓW LITERATURY XVIII WIEKU

27-28 października 2010 r. odbyła się konferencja pt.: Pamięci Profesora Zbigniewa Golińskiego – z warsztatu edytorów literatury XVIII wieku. Pierwsza część konferencji poświęcona była śp. Profesorowi Zbigniewowi Golińskiemu – jego dokonaniom historycznoliterackim, edytorskim, redaktorskiej opiece nad ważnymi pracami naukowymi i wszelkim działaniom na rzecz rozwoju dyscypliny, próba precyzyjnego określenia rzeczywistego i znaczącego wkładu Profesora w rozwój polskiego literaturoznawstwa.

Część druga poświęcona była aktualnym problemom edytorskim, na jakie natrafiają badacze podejmujący próbę wydania dzieł literackich i innych przejawów piśmiennictwa powstałych w drugiej połowie XVIII i na początku XIX wieku – wielości i wiarygodności przekazów, wyborowi podstawy tekstowej, transkrypcji i komentarzowi filologicznemu, problemom atrybucji, datowania itp.

Zakończone projekty badawcze Pracowni Literatury Oświecenia:

Grant habilitacyjny: "Teoria emblematyki w Polsce (XVI-XVIII w.)"

Kierownik: dr Magdalena Górska

Przedmiotem przygotowywanej rozprawy są definicje "emblematu", "symbolu" i "hieroglifiku" zawarte w piśmiennictwie powstałym na ziemiach polskich, przede wszystkim w drukowanych i rękopiśmiennych poetykach i retorykach. Podstawowym celem pracy jest rekonstrukcja stanu wiedzy o emblematyce w dawnej Rzeczypospolitej, wskazanie definicji najpowszechniej znanych i zalecanych, określenie wpływu pism teoretycznych na specyfikę polskiej emblematyki i wyobraźni symbolicznej oraz odtworzenie kanonu źródeł, które okazały się najbardziej inspirujące dla praktyki literackiej i artystycznej.

Dyskurs polityczny Rzeczpospolitej Obojga Narodów. Pojęcia i idee

kierownik: prof. dr hab. Anna Grześkowiak-Krwawicz
grant NCN
na lata 2013-2016

Celem projektu jest opis specyficznego dyskursu politycznego Rzeczypospolitej Obojga Narodów (1569-1795) - głęboko zakorzenionego w tradycji antycznej i w europejskiej tradycji republikańskiej. Dokonana zostanie analiza najważniejszych pojęć w nim funkcjonujących oraz sposobu, w jaki mówiono w tym okresie o sprawach państwa. Pozwoli to odtworzyć obraz świata politycznego i system wartości politycznych typowy dla tego dyskursu. Projekt stawia pytania, które umykały dotąd klasycznym badaniom historycznym i literaturoznawczym. Zrozumienie pojęć i idei dyskursu staropolskiego pomoże lepiej zrozumieć polski język polityczny wieku XIX- i XX-tego i uniknąć naiwności, uproszczeń oraz zbyt pochopnych twierdzeń o nowatorstwie politycznych wypowiedzi epok porozbiorowych.

Niefabularna proza Krasickiego: kazania, "Monitor", "Uwagi"

Grant NCN (200202)
Kierownik: mgr Klara Leszczyńska-Skowron
Opiekun naukowy: prof. dr hab. Anna Grześkowiak-Krwawicz
na lata 2013-2015

Celem pracy jest analiza trzech grup utworów Ignacego Krasickiego: kazań, artykułów z "Monitora" oraz Uwag, pod kątem dwóch zagadnień, które wydają się istotne z punktu widzenia współczesnego stanu wiedzy o autorze i epoce, w której tworzył.

Antyk oświeconych

Kierownik: dr hab. Tomasz Chachulski
grant MNiSW / NCN

Grant Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, projekt badawczy własny nr N N103156537.

na lata 2009-2012

Granty promotorskie: "Polak w Paryżu. Francja i droga do Francji w opisach podróżników doby stanisławowskiej"

Kierownik: dr hab. Anna Grześkowiak-Krwawicz
Wykonawca: mgr Aleksandra Janiszewska

2010-2012

Cel naukowy projektu zawiera się w dwu odrębnych, dopełniających się zadaniach: Zadaniem głównym jest opracowanie monografii analizującej obraz Francji jaki wyłania się z polskich relacji z podróży do tego kraju w czasach stanisławowskich. Zadaniem dopełniającym ma być przygotowanie (jako aneksu) krytycznej edycji paryskiej korespondencji Feliksa Oraczewskiego z królem Stanisławem Augustem z lat 1782-1784.

Od 2025 R. Wiadomości Pracowni Literatury Oświecenia dostępne w Aktualnościach IBL PAN

Nowe książki!

Zapraszamy do zapoznania się z najnowszymi publikacjami związanymi z Pracownią Literatury Oświecenia!

Jean Jacques Rousseau, Rozważania o rządzie polskim i jego zamierzonej reformie, przeł. i oprac. A. Grześkowiak-Krwawicz, Biblioteka Łazienek Królewskich, Warszawa 2023.

Więcej informacji można znaleźć w zakładce Działalność Pracowni Literatury Oświecenia.

Nowe książki!

Zapraszamy do zapoznania się z najnowszymi publikacjami związanymi z Pracownią Literatury Oświecenia!

Anna Potocka, Podróż do Italii (1826-1827), wstęp i red. A. Roćko, przeł. N. Ładyka, wyd. I, Centrum Europejskie Natolin, Warszawa 2021.

Oświecenie nieoświecone. Tradycja  – Tożsamość – Inność, red. D. Kowalewska, A. Roćko, F.Wolański, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2022.

Więcej informacji można znaleźć w zakładce Działalność Pracowni Literatury Oświecenia.

Nowe książki!

Zapraszamy do zapoznania się z najnowszymi publikacjami związanymi z Pracownią Literatury Oświecenia.

Anna Grześkowiak-Krwawicz, The Political Discourse of the Polish-Lithuanian Commonwealth. Concepts and Ideas, transl. D. Sax, Routledge, New York and London 2021.

Tomasz Chachulski, Edytorstwo jako historia literatury i inne studia o poezji XVIII wieku, Wydawnictwo IBL, Warszawa 2019.

Wacław Borowy - po latach, red. Tomasz Chachulski, Jerzy Snopek, Wydawnictwo IBL, Warszawa 2019.

Klara Leszczyńska-Skowron, Niefabularna proza Krasickiego: kazania, "Monitor", Uwagi, Wydawnictwo IBL, Warszawa 2020.

Więcej informacji o nowych publikacjach można znaleźć na stronie Działalność Pracowni Literatury Oświecenia.

Nowe książki!

Zapraszamy do zapoznania się z najnowszymi publikacjami związanymi z Pracownią Literatury Oświecenia!

"Najwyższa Pani swoich praw...". Idee wolności, niepodległości i suwerenności Rzeczypospolitej 1569-1795, red. A. Grześkowiak-Krwawicz, Wydawnictwo IBL PAN, Warszawa 2019.

Więcej informacji można znaleźć w zakładce Działalność Pracowni Literatury Oświecenia.

Nowe książki!

Zapraszamy do zapoznania się z najnowszymi publikacjami związanymi z Pracownią Literatury Oświecenia.

A. Grześkowiak-Krwawicz, Dyskurs polityczny Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Pojęcia i idee, FNP, Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń 2018.

Entre Pologne et France, le cosmopolitisme des Lumières, Rome, 23-24 juin 2017, Volume coordonné par A. Grześkowiak-Krwawicz, D. Triaire et P. Ugniewski, Accademia Polacca delle Scienze Biblioteca e Centro di Studi a Roma, Rome 2018.

Konstytucja 3 maja 1791. Na podstawie tekstu Ustawy Rządowej z Archiwum Sejmu Czteroletniego przechowywanego w Archiwum Głównym Akt Dawnych w Warszawie, Muzeum Łazienki Królewskie, AGAD, Warszawa 2018.

Oświecenie nieoświecone. Człowiek, natura i magia, red. D. Kowalewska, A. Roćko, F. Wolański, Warszawa 2018

Więcej informacj można znaleźć w dziale Książki na podstronie Działalność Pracowni Literatury Oświecenia.

Nowe książki!

Zapraszamy do zapoznania się z najnowszymi publikacjami związanymi z Pracownią Literatury Oświecenia.

Aplauz najzacniejszej damie. Studia i szkice z kręgu literatury i kultury dawnej, red. I. Maciejewska, A. Roćko, Olsztyn 2017.

Więcej informacji na stronie Działalność Pracowni Literatury Oświecenia.

Zaproszenie na konferencję: "Najwyższa Pani swoich praw..." Idee wolności, niepodległości i suwerenności Rzeczypospolitej 1569-1795

Pracownia Literatury Oświecenia oraz Polskie Towarzystwo Badań nad Wiekiem Osiemnastym zapraszają serdecznie do udziału w konferencji:

Najwyższa Pani swoich praw... Idee wolności, niepodległości i suwerenności Rzeczypospolitej w latach 1569-1795

Pojęcie niepodległości tak często przywoływane w związku ze stuleciem jej odzyskania w jego współczesnym znaczeniu ma w tradycji polskiej stosunkowo krótką, historię. Termin ten zaczął funkcjonować w powszechnym użyciu dopiero w momencie, kiedy Polska niepodległość właśnie traciła. Jak ustalił przed laty Władysław Konopczyński, pojawił się dopiero w tekstach konfederacji barskiej. Czy oznacza to jednak, że idea niepodległości była wcześniej nieobecna?

Celem naszego spotkania ma być właśnie próba odpowiedzi na to pytanie, zastanowienia się, jak w myśli i dyskursie politycznym Rzeczypospolitej Obojga Narodów, a także w rozważaniach filozoficznych, prawnych, w szeroko rozumianej literaturze pięknej, a nawet w dziełach artystycznych od wieku XVI po XVIII przedstawiano kwestie związane z niezawisłością państwa, jego podmiotowością w grze mocarstw europejskich, suwerennością w stosunkach międzynarodowych. Będzie nas interesować zarówno to, do jakich idei się odwoływano, jak to, jakimi słowami je opisywano, jakimi kategoriami pojęciowymi operowali ówcześni uczestnicy życia publicznego, a nawet do jakich form artystycznych sięgano, by wyrazić troskę o niezawisłość Rzeczypospolitej lub dumę z jej "independencji".  Program do pobrania tutaj.

Nowe książki!

Zapraszamy do zapoznania się z najnowszymi publikacjami związanymi z Pracownią Literatury Oświecenia.

Słynne kobiety w Rzeczypospolitej XVIII wieku, red. Agata Roćko, Magdalena Górska, Warszawa 2017.

Więcej informacji na stronie Działalność Pracowni Literatury Oświecenia.

Nowe książki!

Zapraszamy do zapoznania się z najnowszymi publikacjami związanymi z Pracownią Literatury Oświecenia.

Wartości polityczne Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Struktury aksjologiczne i granice cywilizacyjne, red. A. Grześkowiak-Krwawicz, współpraca J. Axer, Warszawa 2017[w serii:] "Kultura Pierwszej Rzeczypospolitej w Dialogu z Europą. Hermeneutyka Wartości", t. 3.

Magdalena Górska, Zbawca Europy. O graficznych tezach gloryfikujących Jana III Sobieskiego / Der Retter Europas. Über barocke Thesenblätter zur Verherrlichung des König Jan III. Sobieski / The Protector of Europe. On Graphical Theses Glorifying Jan III Sobieski, przekład i konsultacja inskrypcji łacińskich B. Radomski, Warszawa 2017.

Więcej szczegółów w dziale Działalność Pracowni Oświecenia.

Nowe książki!

Zapraszamy do zapoznania się z najnowszymi publikacjami związanymi z Pracownią Literatury Oświecenia.

T. Kostkiewiczowa, M. Partyka, Teresa Kostkiewiczowa w rozmowach z Magdaleną Partyką, Warszawa 2017.

Zbigniew Goliński - portret badacza, red. T. Chachulski, Warszawa 2016.

Więcej informacji można znaleźć w zakładce Działalność Pracowni Oświecenia.

Nowe książki!

Zapraszamy do zapoznania się z najnowszymi publikacjami, które ukazały się w Pracowni Literatury Oświecenia

In laudes Ioannis Sobiescii. Rękopiśmienny zbiór emblematów z rysunkami Johanna Jakoba Rollosa, przeł. Barbara Milewska-Waźbińska, wstęp i opracowanie Magdalena Górska i Barbara Milewska-Waźbińska, Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie, Warszawa 2016.

Agata Roćko, Kontusz i frak. O symbolice stroju w XVIII-wiecznej literaturze polskiej, Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie, Warszawa 2015.

Pamiętniki Stanisława Augusta i ich bohaterowie, red. Anna Grześkowiak-Krwawicz, Ośrodek Badań nad Epoką Stanisławowską Muzeum Łazienki Królewskie, Warszawa 2015.

22-23 października 2012 - Interdyscyplinarna konferencja naukowa "Publiczne, prywatne, intymne w kulturze XVIII wieku"

Pracownia Literatury Oświecenia IBL PAN oraz Polskie Towarzystwo Badań nad Wiekiem Osiemnastym
serdecznie zapraszają na interdyscyplinarną konferencję
"Publiczne, prywatne, intymne w kulturze XVIII wieku", która odbędzie się w dniach 22-23 października 2012 r. w Warszawie, w Instytucie Badań Literackich PAN (ul. Nowy Świat 72, sala 144). 

 Program konferencji >>