Agata Roćko

dr hab. profesor IBL PAN, profesor

Pracownia Literatury Oświecenia
Zespół Literatura a Glottodydaktyka (kierowniczka)

e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

Literaturoznawczyni specjalizująca się w literaturze i kulturze polskiego oświecenia w kontekście europejskim. Szczególnym zainteresowaniem obdarza polskie pamiętnikarstwo osiemnastego wieku. Metodyczka języka polskiego jako obcego/drugiego/odziedziczonego. Lektorka z wieloletnim stażem. Autorka programów specjalizacji i studiów podyplomowych z zakresu glottodydaktyki języka polskiego jako obcego oraz zarządzania kulturą z strukturach Unii Europejskiej.

Kierowniczka studiów podyplomowych: Studia Podyplomowe Glottodydaktyka. Nauczanie języka polskiego jako obcego. Zob. link.

Zainteresowania naukowe:

• Polskie pamiętnikarstwo osiemnastowieczne,
• Kobieta w osiemnastowiecznej literaturze polskiej,
• Symbolika stroju w osiemnastowiecznej literaturze polskiej,
• Rokokowy świat w kulturze polskiej w XVIII wieku.

Wybrane publikacje:

Książki:

• Kontusz i frak. O symbolice stroju w XVIII-wiecznej literaturze polskiej. Warszawa 2015.
• Pamiętniki polskich zesłańców na Syberię w XVIII wieku. Olsztyn 2001.

Podręczniki:

• Anna Artwińska unter Mitarbeit von Agata Roćko: Polnische Literatur im langen 19. Jahrhundert. Grundbegriffe – Autor:innen – Textinterpretationen. Tübingen 2025.
• [Współautorki: K. Barkowska, K. Duda, M. Olechowska] Warszawa i Ryga w piosence na lekcjach języka polskiego jako obcego. Warszawa 2024. Plik do pobrania (pdf)
• [Współautorki: S. Busiło, K. Duda, M. Koperska, M. Olechowska] "Ryby, żaby, raki" czy "Rupaki"? Złota dziesiątka poezji polskiej na lekcjach języka polskiego jako obcego/drugiego. Red. A. Roćko, S. Busiło. Warszawa 2023. Plik do pobrania (pdf)
• [Współautorki: K. Duda, D. Hrycak-Krzyżanowska, M. Olechowska] Język, tożsamość, kultura. Wśród młodzieży polonijnej w Wielkiej Brytanii. Podręcznik przygotowujący do egzaminu GCSE z języka polskiego. Warszawa 2023. Plik do pobrania (pdf)
• [Współautorki: K. Duda, D. Hrycak-Krzyżanowska, M. Olechowska] 200 sposobów jak skutecznie przygotować uczniów do egzaminu GCSE. Przewodnik metodyczny do podręcznika "Język, tożsamość, kultura. Wśród młodzieży polonijnej w Wielkiej Brytanii". Red. naukowa A. Roćko. Warszawa 2023. Plik do pobrania (pdf)
• Polnische Literatur ohne Grenzen. Essays zur polnischen Literaturgeschichte. Red. A. Artwińska, A. Roćko. Warschau – Leipzig 2021. Plik do pobrania (pdf)

Artykuły i rozprawy naukowe:

• Tradycja, tożsamość, inność w pamiętnikarskim świecie oświeconych. W: Oświecenie nieoświecone: tradycja, tożsamość, inność. Red. D. Kowalewska, A. Roćko, F. Wolański. Toruń 2022.
• Świat zmysłów w polskim pamiętnikarstwie XVIII wieku. "Prace Literaturoznawcze" 2022 nr 10.
• Zakulisowe działania kobiet w okresie Sejmu Czteroletniego we wspomnieniach Wirydianny Fiszerowej. W: W stronę historii kompletnej: perspektywa kobiet. Red. M. Pogoda. Warszawa 2022.
• Szamanizm w osiemnastowiecznych wspomnieniach polskich zesłańców syberyjskich. W: Oświecenie nieoświecone. Człowiek, natura i magia. Red. D. Kowalewska, A. Roćko i F. Wolański. Warszawa 2018.
• Polskie "niebezpieczne związki" w II poł. XVIII wieku. W: Aplauz najzacniejszej damie. Studia i szkice w kręgu literatury i kultury dawnej. Red. I. Maciejewska i A. Roćko. Olsztyn 2018.
• Fenomen kobiecej urody: Do jenerałowej Zofii Wittowej przejeżdżającej przez Warszawę do wód spaskich. W: Czytanie Trembeckiego. Red. W. Kaliszewski, B. Mazurkowa, J. Snopek. Warszawa 2016.
• Konwersacja, gra czy intryga. Polskie "niebezpieczne związki" w XVIII wieku. "Akademia" 2015 nr 4.
• Pisemna autoterapia kobiety współuzależnionej - Wirydianny Fiszerowej na tle dzienników intymnych końca XVIII wieku. W: W kręgu rodziny epok dawnych. Rytmy życia, rytmy codzienności: Kobieta i mężczyzna. Dwa światy -  Jedna przestrzeń, "Rodzina dawna. Studia historyczno-antropologiczne". T. 1. Red. B. Popiołek, A. Chłosta-Sikorska i M. Gadocha. Warszawa 2015.
• Poetyckie i filozoficzne credo: "Zabawa moja". W: Czytanie Naruszewicza. Cz. 1. Red. B. Mazurkowa, T. Kostkiewiczowa, B. Wolska. "Czytanie Poetów Polskiego Oświecenia". T. 3. Warszawa 2015.
• Intymizm w polskich relacjach wspomnieniowo-diariuszowych końca XVIII wieku. W: Publiczne, prywatne, intymne w kulturze XVIII wieku. Red. T. Kostkiewiczowa. Warszawa 2014.
• "List imieniem brata do siostry" – różne odcienie liryzmu w wierszach z prozą Krasickiego. W: Czytanie Krasickiego. Red. T. Kostkiewiczowa i R. Doktór. Przy udziale B. Mazurkowej. Warszawa 2014.
• Polski Grand Tour dam modnych. W: Polski Grand Tour w XVIII i początkach XIX wieku. Red. A. Roćko. Warszawa 2014.
• Dwór w "Panu Podstolim" i jego pierwowzór. W: Dworki szlacheckie jako miejsca rozwoju kultury i sztuki: przeszłość - teraźniejszość – przyszłość. Pod red. K. Follprecht. Kraków 2013.
• Rola stroju francuskiego w literaturze polskiej XVIII wieku. W: Europejski Wiek Osiemnasty. Uniwersalizm myśli, różnorodność dróg. Studia i materiały. Pod red. M. Dębowskiego, A. Grześkowiak-Krwawicz i M. Zwierzykowskiego. Kraków 2013.
• Eighteenth – Century  Peregrinations. "Academia" 2013 nr 1.
• Osiemnastowieczna podróżomania. "Akademia" 2013 nr 1.
• "Wielki polski świat warszawski" oczami Inflantczyka. W: Codzienność i niecodzienność Oświeconych. Cz. 2. W rezydencji, w podróży i na scenie publicznej. Pod red. B. Mazurkowej, przy udziale M. Marcinkowskiej, S.P. Dąbrowskiego. Katowice 2013.
• Porcelanomania Oświeconych. W: Codzienność i niecodzienność Oświeconych. Cz. 1. Przyjemności, pasje i upodobania. Pod red. B. Mazurkowej, przy udziale M. Marcinkowskiej, S.P. Dąbrowskiego, Katowice 2013.
• Sarmacki świat wartości materialnych w XVIII wieku. W: Codzienność i niecodzienność Oświeconych. Cz. 1. Przyjemności, pasje i upodobania. Pod. red. B. Mazurkowej, przy udziale M. Marcinkowskiej, S.P. Dąbrowskiego, Katowice 2013.
• Między sacrum i profanum. "Wiersze polskie..." Antoniny Niemiryczowej. W: Staropolski ogląd świata. Problemy kultury staropolskiej: poszukiwanie sacrum, odnajdywanie profanum. Studia historyczne. Pod red. B. Roka i F. Wolańskiego. Toruń 2013.
• Delights of the Table. 18th-century. At Polish noble courts. "Academia" 2012 nr 1.
• Rozkosze stołu. Osiemnastowieczna przyjemność ucztowania na dworach magnackich. "Akademia" 2012 nr 1.
• Podróże oświeconych śladami antyku. W: Antyk oświeconych. Studia i rozprawy o miejscu starożytności w kulturze polskiej. Pod red. T. Chachulskiego. Warszawa 2012.
• Ziemia Święta w osiemnastowiecznych przekazach pielgrzymów. "Wiek Oświecenia" 2012 nr 28.
• Dawne testamenty we współczesnych badaniach nie tylko polskiej kultury i mentalności XVIII wieku. "Wiek Oświecenia" 2012 nr 28.
• Osiemnastowieczna przyjemność ucztowania na dworach magnackich. W: Przyjemność w kulturze epoki rozumu. Pod red. T. Kostkiewiczowej. Warszawa 2011.
• Poetycki autoportret "filozofa niedbałego": "Filozof z biedy". W: Czytanie poetów polskiego oświecenia. Franciszek Dionizy Kniaźnin. Pod red. T. Chachulskiego i B. Mazurkowej. Warszawa 2010.
• "Uwagi do zupełnego zabierających się w stan małżeński szczęścia służące…" - osiemnastowieczny poradnik byłego pijara, Aleksandra Pawła Zatorskiego. Próba wyzwolenia czy tradycja? "Napis" 2009 t. 15.
• Introwertywna postawa autobiograficzna Wirydianny Fiszerowej. W: Kobieta epok dawnych w literaturze, kulturze i społeczeństwie. Pod red. I. Maciejewskiej i K. Stasiewicz. Olsztyn 2008.
• Kontusz i frak jako symbole osiemnastowiecznych Sarmatów. Zarys problematyki. W: W stronę Francji… Z problemów literatury i kultury polskiego Oświecenia. Pod red. E.Z. Wichrowskiej. Warszawa 2007.
• Zofia Potocka. "Mieć w sobie to coś". Fenomen urody czy inteligencji emocjonalnej. W: Słynne kobiety w Rzeczpospolitej XVIII wieku. Red. M. Górska i A. Roćko. Warszawa 2007.
• Astronomowie w poetyckiej apostrofie Adama Naruszewicza i Ludwika Osińskiego. W: Literatura. Historia. Dziedzictwo, prace ofiarowane Profesor Teresie Kostkiewiczowej. Pod red. T. Chachulskiego i A. Grześkowiak-Krwawicz. Warszawa 2006.
• Dwór Chreptowiczów na Litwie. W: Dwory magnackie w osiemnastym wieku. Rola i znaczenie kulturowe. Pod red. T. Kostkiewiczowej i A. Roćko. Warszawa 2005.
• For Peas and Freedom. From the annals of the Polish-Lithuanian Commonwealth. "Academia" 2004 nr 2.
• "Honor nader czczony!" – o wpływie wojen, żywiołów i niepokojów na postawy Sarmatów w czasach saskich. W: Między barokiem a oświeceniem. Wojny i niepokoje czasów saskich. Pod red. K. Stasiewicz i S. Achremczyka. Olsztyn 2004.
• Świat wspomnień Ewy Felińskiej z Wendorffów. "Napis" 2003 t. 11.    
• Rzeczpospolita czasów saskich w pamiętniku Krzysztofa Zawiszy – świat wojen, żywiołów, niepokojów. "Napis" 2001 t. 7.
• Obraz życia i obyczajów w pamiętniku Krzysztofa Zawiszy. W: Między barokiem a oświeceniem. Obyczaje czasów saskich. Pod red. K. Stasiewicz i S. Achremczyka. Olsztyn 2000.
• Obraz Syberii w osiemnastowiecznych tekstach wspomnieniowych. W: Wyobraźnia epok dawnych. Motywy – idee – tematy. Pod red. K. Golińskiego. Bydgoszcz 2001.
• Wizerunek artystyczny Antoniny Niemiryczowej. W: Pisarki epok dawnych. Pod red. K. Stasiewicz. Olsztyn 1998.

Prace edytorskie:

• Anna Maria z Tyszkiewiczów primo voto Potocka secundo voto Dunin-Wąsowiczowa: Podróż do Italii (1826-1827). Wstęp i redakcja naukowa A. Roćko, tłumaczenie z języka francuskiego N. Ładyka. Warszawa 2021.

Prace redakcyjne:

• Anna Maria z Tyszkiewiczów primo voto Potocka secundo voto Dunin-Wąsowiczowa: Podróż do Italii (1826-1827). Wstęp i redakcja naukowa A. Roćko, tłumaczenie z języka francuskiego N. Ładyka. Warszawa 2021.
• Oświecenie nieoświecone. Tradycja, tożsamość, inność. Red. D. Kowalewska, A. Roćko, F. Wolański. Toruń 2022.
• Oświecenie nieoświecone. Człowiek, natura i magia. Red. D. Kowalewska, A. Roćko, F. Wolański. Warszawa 2018.
• Aplauz najzacniejszej damie. Studia i szkice w kręgu literatury i kultury dawnej. Red. A. Roćko, I. Maciejewska. Olsztyn 2017.
• Słynne kobiety w Rzeczypospolitej XVIII wieku. Red. A. Roćko, M. Górska. Warszawa 2017.
• Polski Grand Tour w XVIII i początkach XIX wieku. redakcja A. Roćko. Warszawa 2014.

Ważniejsze prace w przygotowaniu:

• Polskie pamiętnikarstwo osiemnastowieczne
• Oświecenie nieoświecone. Poza normą i modą. 

Udział w życiu naukowo-organizacyjnym:

• Kierowniczka projektów międzynarodowych NAWA. Promocja Języka Polskiego:
  • 2021/2022  "Literatura polska bez granic. Forum języka i kultury polskiej w Saksonii/ Polnische Literatur ohne Grenzen. Forum der polnischen Sprache und Kultur in Sachsen", realizowany przez IBL PAN w Warszawie i Uniwersytet w Lipsku;
  • 2022/2023 "Ryby, żaby i raki" czy "Rupaki"? Złota dziesiątka poezji dla dzieci na lekcjach języka polskiego jako obcego/drugiego", realizowany w IBL PAN we współpracy z polonistyką na Przykarparckim Uniwersytecie Narodowym im. Wasyla Stefanyka w Iwano-Frankiwsku na Ukrainie;
  • 2022/2023 "Język, tożsamość, kultura. Wśród młodzieży polonijnej w Wielkiej Brytanii", realizowany w IBL PAN we współpracy z Zakładem Nauczania Języka i Kultury Polskiej na Polskim Uniwersytecie na Obczyźnie w Londynie.
  • 2023/2024 "Warszawa i Ryga w piosence na lekcjach języka polskiego jako obcego", realizowany z Uniwersytetem Łotewskim w Rydze;
  • 2024/2025 „Język, tożsamość, kultura - polski level up” z Polskim Uniwersytetem na Obczyźnie w Londynie.
  • 2024/2025 „Współczesny „jedwabny szlak” do języka i kultury polskiej w Chinach”  z Jilin International Studies University/Uniwersytet Studiów Międzynarodowych Jilin (JISU) w Changchun.
• Kierowniczka Studiów Podyplomowych w IBL PAN: Glottodydaktyka. Nauczanie języka polskiego jako obcego (od 2003).
• Zarządzanie kulturą w strukturach Unii Europejskiej (2003-2017).
• Zarządzanie kulturą w strukturach rządowych, samorządowych i pozarządowych (2017-2019).
• Autorka programów nauczania z zakresu zarządzania kulturą oraz glottodydaktyki jpjo na studiach podyplomowych w IBL PAN.
• Kierowniczka Praktyk Glottodydaktycznych na studiach podyplomowych Glottodydaktyka. Nauczanie języka polskiego jako obcego.
• Towarzystwo Badań nad Wiekiem Osiemnastym (członkostwo od 1996 roku).
• Członkini Komitetu Głównego Olimpiady Literatury i Języka Polskiego.