Magdalena Górska

dr hab., profesor instytutu

Pracownia Literatury Oświecenia

e-mail: magdalena.gorska@ibl.waw.pl

Główne kierunki zainteresowań naukowych:

• Emblematyka.
• Ikonografia polityczna XVI-XVIII w.

Wybrane publikacje:

Książki:

• Zbawca Europy. O graficznych tezach gloryfikujących Jana III Sobieskiego. Przekład i konsultacja inskrypcji łacińskich B. Radomski. Warszawa 2017. Silva Rerum.
  • The Protector of Europe: on graphical Theses glorifying Jan III Sobieski. Translation into English A. Górny. Warszawa 2017. Silva Rerum.
  • Der Retter Europas. Über barocke Thesenblätter zur Verherrlichung des Königs Jan III. Sobieski. Übersetzung U. Räther. Warszawa 2017. Silva Rerum.
• [wspólnie z B. Milewska-Waźbińska]: W teatrze życia i sławy Jana III Sobieskiego, czyli widowisko wilanowskie. Warszawa 2010 Silva Rerum.
• Polonia – Respublica – Patria. Personifikacja Polski w sztuce XVI-XVIII wieku. Wrocław 2005. Monografie Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej.

Ważniejsze artykuły i rozprawy naukowe:

• 1.1. Fasada południowa Łazienki; 1.3. Polska rozkwitająca (Polonia reflorescens); 1.4. Mars odpoczywający (Mars requiescens); VII. A. Laska marszałkowska S.H. Lubomirskiego. [Hasła w:] Sztuka dobrego myślenia. Dziedzictwo Stanisława Herakliusza Lubomirskiego. Katalog wystawy. Muzeum Łazienki Królewskie w Warszawie, 25 kwietnia – 1 września 2024. Red. K. Frejlich, P. Skowroński. Warszawa 2024.
• Medal Johanna Philipa Holzhaeussera ku czci Ignacego Krasickiego (1780). „Wiadomości Numizmatyczne” 2023 z. 211.
• Alegorie czasów Hermana Hana. W: Zmienność Fortuny. Alegorie Hermana Hana. [Kurator wystawy i red. naukowy katalogu J. Żukowski]. Zamek Królewski w Warszawie-Muzeum 2023.
• The Definition of the Emblem: Models and Norms of the Genre. The Polish Perspective. Transl. B. Koschalka. W: Non-Classical Genres. Theory and Practice. Ed. by J. Krauze-Karpińska and M. Piskała. Warszawa 2022, s. 149-162. "Studia Staropolskie", Series Nova, vol. LIII (CIX).
• Status teoretyczny emblematu w polskiej dekoracji. „Terminus” 2021 z. 3.
• Mikołaj Szlifirz vel Szlifierz. W: Mikołaj Szlifierz. Artysta rzeźbiarz (1873-1946). Końskie 2020.
• Emblematyka czasów stanisławowskich - problematyka terminologiczna dekoracji okazjonalnych. W: "Skłócony naród, król niepewny, szlachta dzika?". Polska stanisławowska w świetle najnowszych badań. Red. P. Ugniewski. Warszawa 2020.
• Emblematyka w Rzeczypospolitej epoki oświecenia - metamorfozy tradycji symbolicznej. "XVIII Amžiaus Studijos" 2020 nr 6.
• O staropolskiej lemmie w teorii i praktyce, "Teksty Drugie" 2019 nr 2.
• O symbolice niepodległości w ikonografii politycznej I Rzeczypospolitej. W: "Najwyższa pani swoich praw...". Idee wolności, niepodległości i suwerenności Rzeczypospolitej 1569-1795. Red. A. Grześkowiak-Krwawicz. Warszawa 2019.
• Michelangelo Palloni w świetle publikacji najdawniejszych i najnowszych. W: Michelangelo Palloni malarz fresków. Red. E. Modzelewska, M. Nawrocka-Teodorczyk, J. Marcinek. Warszawa 2017.
• [Wspólnie z A. Roćko] Wstęp. W: Słynne kobiety w Rzeczypospolitej XVIII wieku. Pod red. A. Roćko i M. Górskiej. Warszawa 2017.
• Bibliografia prac Zbigniewa Golińskiego. W: Zbigniew Goliński. Portret badacza. Red. T. Chachulski. Warszawa 2016. Z lat dawnych IBL PAN, t. 4).
• O Kalendarzu życia i twórczości Ignacego Krasickiego (O Zbigniewie Golińskim - źródłoznawcy). W: Zbigniew Goliński. Portret badacza. Red. T. Chachulski. Warszawa 2016. Z lat dawnych IBL PAN, t. 4).
• [Wspólnie z B. Milewska-Waźbińska]: Rękopis BK II 263 (obecnie BK 391). Kórnicki zbiór emblematów ku czci Jana III Sobieskiego. W: De nuptiis Philologiae et Libri manuscripti, czyli co nowego mówią rękopisy. Zbiór studiów. Red. P. Pludra-Żuk i A. Lew. Warszawa 2016.
• Śp. Profesor Mariusz Karpowicz (Czombrów, 20 stycznia 1934 – Warszawa, 3 listopada 2015). "Biuletyn Polskiego Towarzystwa Badań nad Wiekiem Osiemnastym" 2016 nr 20.
• Dekoracja emblematyczna warszawskiej kamienicy Gerarda Kleinpoldta. "Barok" 2015 nr 1.
• Apologie Rosji w sztuce okazjonalnej XVIII-wiecznej Rzeczypospolitej. O pozytywnej ikonografii sojusznika, okupanta i zaborcy. W: W cieniu wojen i rozbiorów. Studia z dziejów Rzeczypospolitej XVIII i początków XIX wieku. Pod red. U. Kosińskiej, D. Dukwicz i A. Danilczyka. Warszawa 2014.
• O wyborze ksiąg i bibliomanii: Biblioteki [Ignacego Krasickiego]. W: Czytanie Krasickiego. Pod red. T. Kostkiewiczowej, R. Doktóra, B. Mazurkowej. Warszawa 2014 (Czytanie Poetów Polskiego Oświecenia, t. 2). Tu: Aneks: Inwentarz biblioteki prywatnej Ignacego Krasickiego (1801).
• Symbolika heraldyczna a teoria impresy: przykład Orbis Polonus Szymona Okolskiego. "Rocznik Polskiego Towarzystwa Heraldycznego" 2014, seria nowa, t. 13.
• Curiosa i curiositas w emblematyce XVI-XVIII w. W: Curiosità – zjawiska osobliwe w sztuce, literaturze i obyczaju. Red. A.S. Czyż, J. Nowiński. Warszawa 2013.
• Symbolika polityczna Augusta II i Augusta III - wobec magnaterii i na dworach magnackich. W: Europejski Wiek Osiemnasty. Uniwersalizm myśli, różnorodność dróg. Studia i materiały. Red. M. Dębowski, A. Grześkowiak-Krwawicz, M. Zwierzykowski, Societas Vistulana, Kraków 2013.
• Emblematics towards Visual Poetry. The Example of the Via triumphalis Polonorum et Svecorum Regem... Vladislaum IV... celebrata... ducens... (1634). W: Poesis Artificiosa Between Theory and Practice. Eds. A. Borysowska, B. Milewska-Waźbińska, Frankfurt am Main 2013 (Neo-Latin Studies/ Neulateinische Studien, Series Editor/ Reihenherausgeber P. Urbański, Vol./ Bd. 2).
• Medalierski wizerunek Jana III – domowa autokreacja i polityka międzynarodowa. W: Primus inter pares. Pierwszy wśród równych, czyli opowieść o królu Janie III. Red. D. Walawender-Musz. Warszawa 2013.
• Medals of Jan III - domestic self-creation and foreign policy. W: Primus inter pares. The First among Equales - the story of King Jan III. Red. D. Walawender-Musz. Warszawa 2013.
• Symbolika panowania Stanisława Augusta - herb Ciołek, insygnia, dewizy. W: Stanisław August i jego Rzeczpospolita. Dramat państwa, odrodzenie narodu. Materiały z wykładów. Red. A. Sołtys, Z. Zielińska. Warszawa 2013.
• Ut pictura emblema? Teoria i praktyka. W: Ut pictura poesis/ Ut poesis pictura. O związkach literatury i sztuk wizualnych od XVI do XVIII wieku. Red. A. Bielak. Warszawa 2013.
• Hieroglifik w teorii Rzeczpospolitej (XVII-XVIII w.). Zarys problematyki. "Terminus" 2012 z. 25.
• Motywy antyczne i mitologiczne w sztuce polskiej drugiej połowy XVIII w. Zarys problematyki. W: Antyk oświeconych. Studia i rozprawy o miejscu starożytności w kulturze polskiej XVIII wieku. Red. T. Chachulski. Warszawa 2012.
• Symbole polskiego życia politycznego w Orator polonus (1740) Samuela Wysockiego. "Roczniki Humanistyczne" 2011 z. 4.
• Apelles symbolicus (1699) Johanna Michaela von der Kettena – źródło wiedzy o niezachowanych emblematach i inskrypcjach warszawskich. W: Kultura artystyczna Warszawy XVII-XXI w. Studia pod redakcją Z. Michalczyka, A. Pieńkosa i M. Wardzyńskiego. Warszawa 2010.
• Recepcja francuskich książek emblematycznych i zbiorów symboli w Rzeczypospolitej XVII i XVIII wieku. W: Francusko-polskie relacje artystyczne w epoce nowożytnej. Red. A. Pieńkos, A. Rosales Rodriguez. Warszawa 2010.
• Definicje i synonimy "przyjemności" w polskich i obcych słownikach XVI-XVIII wieku. W: Przyjemność w kulturze epoki rozumu. Pod red. T. Kostkiewiczowej. Warszawa 2011.
• Alegoria Polski w XVI i XVII w. [Wstęp do katalogu wystawy:] Historia i Polonia. Katalog wystawy [Pałac Biskupów Krakowskich w Kielcach, 29 IX 2009 - 3 I 2010]. Red. A. Myślińska. Kielce 2009.
• Emblematyka jako źródło staropolskiej erudycji. Geneza i funkcja materiału symbolicznego w polskich kompendiach. W: Staropolskie kompendia wiedzy. Red. I.M. Dacka-Górzyńska i J. Partyka. Warszawa 2009.
• Emblematyczna dekoracja fasad kolegium jezuitów w Toruniu (1701). Antyprotestancki program według Imago primi saeculi Societatis Iesu (1640). "Zapiski Historyczne" 2009 z. 1.
• Dekoracja emblematyczna Sali Pospólstwa w Ratuszu Tarnowskim. Przykład polskiej recepcji Cardiomorphoseos (1645) Francesca Pony. "Rocznik Tarnowski" [Muzeum Okręgowe w Tarnowie] 2008 t. 13.
• [Noty kat. w:] Imagines potestatis. Insygnia i znaki władzy w Królestwie Polskim i Zakonie Niemieckim. Katalog wystawy w Muzeum Zamkowym w Malborku, 8 czerwca – 30 września 2007 roku. Red. J. Trupinda. Malbork 2007.
• Wstęp [w:] Rok 1918. Kalendarz sejmowy na rok 2008. Słowo wstępne, wybór ilustracji i cytatów, komentarz: M. Górska. Warszawa 2007.
• Astronomia i polityka w dekoracji Pałacu Wilanowskiego. W: Poezja i astronomia. Red. B. Burdziej i G. Halkiewicz-Sojak. Toruń 2006.
• Polonia pacificata: austriacki medal na pierwszy rozbiór Polski. W: Literatura – historia – dziedzictwo. Prace ofiarowane Profesor Teresie Kostkiewiczowej. Red. T. Chachulski i A. Grześkowiak-Krwawicz. Warszawa 2006.
• Dwór i familia. Wizerunek magnaterii w dekoracji okazjonalnej XVIII stulecia. W: Dwory magnackie w XVIII wieku: rola i znaczenie kulturowe. Red. T. Kostkiewiczowa i A. Roćko. Warszawa 2006.
• Bibliografia prac Teresy Kostkiewiczowej [1957-2006]. W: Literatura – historia – dziedzictwo. Prace ofiarowane Profesor Teresie Kostkiewiczowej. Pod red. T. Chachulskiego i A. Grześkowiak-Krwawicz. Warszawa 2006.
• Wizerunki Chrystusa pędzla Michelangela Palloniego. "Ikonotheka" 2005 t. 18.
• Prussia Jana Dymitra Solikowskiego – wzory i analogie drzeworytu na karcie tytułowej. W: Artyści włoscy w Polsce XV-XVIII wiek. Warszawa 2004 [wyd. 2005].
• Èmblematyka ŭ nascennych rospìsach kascëla svâtoga Ûpyâ ŭ Vìl`nì. "Naša Vera" 2002 nr 3.
• Recepcja ilustrowanych druków ulotnych w pamiętniku Gabriela Krasińskiego. "Barok" 2004, XI/1 (21).
• Krasickiego kolekcje dzieł sztuki. W: Ignacy Krasicki – nowe spojrzenia. Red. Z. Goliński, T. Kostkiewiczowa, K. Stasiewicz. Warszawa 2001.
• Konieczność śmierci. Refleksja na temat upadku Polski w piśmiennictwie końca XVIII wieku. "Pamiętnik Literacki" 2000 z. 3.
  Balon. W: Czytanie Naruszewicza. Interpretacje. Red. T. Chachulski. Wrocław – Warszawa – Kraków 2000.
• Motywy emblematyczne i heraldyczne w dekoracji malarskiej kościoła p.w. Św. Jerzego w Wilnie. "Sztuka Kresów Wschodnich" t. 4, red. A. Betlej i P. Krasny, Kraków 1999.
• Paweł Ksawery Brzostowski – autoportret ustawodawcy i mecenasa. W: Dwór, plebania, rodzina chłopska. Szkice z dziejów wsi polskiej XVII i XVIII wieku. Red. M. Ślusarska. Warszawa 1998.

Prace redakcyjne:

• Słynne kobiety w Rzeczypospolitej XVIII wieku. Red. A. Roćko, M.K. Górska. Warszawa 2017. Silva Rerum.
• Z. Goliński: Kalendarz życia i twórczości Ignacego Krasickiego. Do druku przygotowała M.K. Górska. T. 1-2. Poznań 2010 [nagroda: Puchar Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego jako „Najlepsza książka akademicka roku 2011”].

Wydania źródłowe:

• In laudes Ioannis Sobiescii. Rękopiśmienny zbiór emblematów z rysunkami Johanna Jakoba Rollosa. Przekł. B. Milewska-Waźbińska. Wstęp i oprac. M.K. Górska i B. Milewska-Waźbińska. Warszawa 2016. Silva Rerum.
• A. Poniński: Sarmatides seu Satyrae / Sarmatydy albo Satyry. Red. naukowa M.K. Górska. Wstęp i przypisy: M. Skrzypek. Tłum. A. Mączyńska-Dilis. Kraków – Warszawa 2005. Biblioteka Badań nad Wiekiem Osiemnastym, Źródła", nr II).