plen

pok. 110

Członkowie pracowni:

Pracownicy emerytowani uczestniczący w działaniach Pracowni:

Dyżury Pracowni: wtorki, godz. 13.00-15.00.

Pracownia Współczesnej Literatury i Komunikacji Społecznej stanowi kontynuację pracowni zajmującej się literacką współczesnością, istniejącej tak długo jak IBL, która wiele razy zmieniała nazwę podążając za wciąż zmieniającym się przedmiotem swoich badań. Obecna nazwa, wprowadzona w 2012 roku w miejsce "Pracowni Literatury XX i XXI wieku" uwzględnia fakt powstania w ostatnich latach kilku zespołów, które zajmują się tym jakże rozległym już i zróżnicowanym okresem i liczy się z nowym usytuowaniem literatury w kulturze, które w większym niż kiedykolwiek stopniu włącza ją – za sprawą nadawców, odbiorców i nowego hierarchizowania wartości artystycznych – w proces społecznego komunikowania się. Ta nowa nazwa podkreśla więc, że w odróżnieniu od innych zespołowych inicjatyw badawczych dotyczących literatury XX i XXI wieku skupiamy się na najświeższej współczesności – tak od strony zainteresowania najnowszymi zjawiskami literackimi, przekraczającymi na ogół granice słowa drukowanego, jak i od strony wpływu na nie nowego otoczenia komunikacyjnego.

W tym kierunku zmierzają zwłaszcza przedsięwzięcia zespołowe pracowni, bo badania indywidualne jej członków z natury rzeczy w większym stopniu kontynuują wcześniejsze studia np. nad przemianami gatunkowymi i tematycznymi poezji i prozy (fikcjonalnej i dokumentarnej), przeobrażeniami rozumienia podmiotowości i tożsamości, także – nad przeobrażeniami sceny medialnej. Nowsze publikacje zbiorowe i granty realizowane w pracowni wyraziście dokumentują charakteryzowany kierunek przemian. W nowym stuleciu przeszliśmy od studiów podsumowujących rozmaite nurty literatury XX wieku (Tematy i pryzmaty. Studia o prozie polskiej XX wieku) i charakterystycznych dla czasów przełomu weryfikacji i aktualizacji krytycznoliterackich (tom Sporne postaci polskiej literatury współczesnej. Krytycy zamykający kilkuletnią serię studiów nad "spornymi postaciami" i "sprawami" powojennej literatury) do pytań o najświeższą współczesność i przyszłość.

Nowsze publikacje zbiorowe:

1. Tematy i pryzmaty. Studia o prozie polskiej XX wieku, pod redakcją Aliny Brodzkiej i Zygmunta Ziątka, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 2000, s. 200.

2. Sporne postaci polskiej literatury współczesnej. Krytycy, pod redakcją Aliny Brodzkiej-Wald i Tomasza Żukowskiego, Wydawnictwo IBL PAN, Warszawa 2003, s. 334.


3.  Co dalej literaturo? Jak zmienia się współcześnie pojęcie i sytuacja literatury, pod redakcją Aliny Brodzkiej-Wald, Hanny Gosk i Andrzeja Wernera, Wydawnictwo IBL PAN, Warszawa 2008, s. 416.

4. Gry o tożsamość w czasach wielkiej zmiany, pod redakcją Andrzeja Wernera i Tomasza Żukowskiego, Wydawnictwo IBL PAN, Warszawa 2013, s. 263.
 

5. Obraz literatury w komunikacji społecznej po roku ’89, pod redakcją Andrzeja Wernera i Tomasza Żukowskiego, Wydawnictwo IBL PAN, Warszawa 2013, s. 483.

GRANTY REALIZOWANE W PRACOWNI

Projekty zrealizowane:

Obraz literatury w komunikacji społecznej w Polsce po roku ’89 (2008-2010; NCN N N103 143334). Kierownik projektu prof. Andrzej Werner.
Gra o tożsamość w Polsce w czasach Wielkiej Zmiany (2010-2012; NCN N N103 225538 ). Kierownik projektu prof. Andrzej Werner.
"Nowy paradygmat? Obraz stosunków polsko-żydowskich w wybranych tekstach kultury po 2000 roku" (2013-2015). Kierownik projektu dr Tomasz Żukowski.

Projekty w trakcie realizacji

Między sztuką a codziennością – w stronę nowej syntezy. Sporne gatunki literatury przełomu XX i XXI wieku w Polsce: literatura bez fikcji (NPRH, projekt Nr 11H 12 0070 81, umowa Nr 0084/NPRH2/H11/81/2012), (2013-2018). Kierownik projektu prof. Zygmunt Ziątek.
Wobec Zagłady – w stronę demitologizacji kategorii opisu. Kategoria "obojętni świadkowie" (NPRH, projekt Nr 11H 12 0104 81, umowa Nr 0049/NPRH2/H11/81/2012), (2013-2018). Kierownik projektu prof. Maryla Hopfinger-Amsterdamska.
IBL w życiu naukowym, kulturalnym i społecznym PRL w latach 1948-1989 (NPRH; 11 H 11 0225 80). Kierownik projektu prof. Elżbieta Kiślak.

Zapraszamy do lektury naszej najnowszej książki:

Żyjemy w epoce rekonfiguracji sceny komunikacyjnej. Wszechobecność nowych mediów przekształcających tradycyjne role nadawcy i odbiorcy sprawia, że nie możemy poprzestać na rozpatrywaniu literatury tylko wewnątrz zbyt wąskich już granic wyznaczanych przez kryterium słowa drukowanego. W pierwszej książce z cyklu W stronę nowej syntezy literatury polskiej początku XXI wieku skupiamy się na miejscach, gdzie literatura przekracza te granice zmieniając jednocześnie rozumienie samej siebie. Pytamy o jej relacje z grami fabularnymi, praktykami wirtualnymi, interlokucjami, fotografią, blogiem i Facebookiem, komiksem, serialem, audialnością, filmem dokumentalnym, a także o nowe formy istnienia pisarza i o zjawiska na skrzyżowaniu wielu mediów. Pytania te kierujemy ku tekstom różnorodnym, ważnym i zyskującym znaczną popularność, bo tylko one mogą zaświadczyć, że nowe otoczenie komunikacyjne literatury przeobraża ją w całości a nie we fragmentach.
Spis treści: str. 1, str.2

Pracownia Współczesnej Literatury i Komunikacji Społecznej

Pomysł pracy seminaryjnej nad kategoriami opisu Zagłady zrodził się z obserwacji, że mówienie o Holocauście jest w Polsce silnie uwikłane w procesy definiowania i redefiniowania tożsamości zbiorowej. Wedle triady R. Hilberga Polacy zaliczali się do grupy bystanders, a więc nie uczestniczyli w zdarzeniach bezpośrednio - nie byli ani sprawcami, ani ofiarami. Mimo to określenie ich roli w eksterminacji, stosunek do ofiar oraz wpływ zakorzenionych w kulturze praktyk dyskryminacyjnych (XIX i XX wiecznego antysemityzmu) na realizację ostatecznego rozwiązania mają zasadnicze znaczenie dla autowizerunku grupy większościowej, a co za tym idzie dla jej samooceny. Możliwość – czy patrząc z innej perspektywy: groźba – przeformułowania lub krytyki zastanych praktyk i autodefinicji sprawia, że dyskusja o Zagładzie wywołuje w Polsce żywe emocje.
Już w czasie wojny polska kultura żywo zareagowała na eksterminację. Z jednej strony pojawiły się głosy wydobywające na jaw zachowania zbiorowe sprzyjające realizacji ostatecznego rozwiązania. Intelektualiści i pisarze zauważali rodzaj porozumienia z okupantem w sprawie Żydów, zadowolenia z eksterminacji wypowiadanego głośno lub nieświadomego, przejawiającego się jedynie w zbiorowych praktykach. Z drugiej strony wiedza ta poddawana była kulturowej obróbce służącej tworzeniu pozytywnego autowizerunku polskiej większości oraz zacieraniu trudnych elementów polsko-żydowskiej historii.

Metodologia

Badamy komunikację jako fenomen społeczny. Bierzemy na warsztat zarówno dzieła indywidualnych autorów (literatura, filmy, wydarzenia artystyczne), jak i teksty kultury wytwarzane zbiorowo (np. nieskoordynowane, pozornie chaotyczne i na poły anonimowe zagospodarowywanie przestrzeni miejskiej). W analizowanym materiale szukamy tego, co ponadindywidualne i intersubiektywne.

W związku z tym będziemy korzystać następującego aparatu pojęciowego:

1. Wzór kultury. Kulturę rozumiemy zgodnie z klasycznymi definicjami. Jej przejawy są indywidualne, ale daje w nich o sobie znać to, co zobiektywizowane, przekazywane i dziedziczone (Stefan Czarnowski). Wzory kultury kształtują rozumienie faktów, które zawsze pozostają „czyimiś faktami”. Wzór kultury pozostaje charakterystyczną cechą grupy. W miarę potrzeby będziemy sięgać do analizy strukturalnej, by pokazać modularność i sekwencyjność wzorów kultury, a także unaocznić, jak często przybierają one postać społecznych rytuałów.

2. Przemoc symboliczna. Ważne będą dla nas spostrzeżenia Pierre’a Bourdieu dotyczące mechanizmów dyskryminacji i ich językowych (w szerokim sensie obrazu świata) uwarunkowań. Będziemy korzystać z narzędzi Bourdieu tam, gdzie spotkamy się z sytuacją, w której zarówno dominujący, jak i zdominowani uczestniczą w tym samym wzorze kultury utwierdzającym dominację i podporządkowanie, czyli przemoc symboliczną. Ważne będą dla nas opisy praktyk większości dominującej, a także strategii przyjmowanych przez zdominowanych i wykluczonych (wg Bourdieu „Broń słabych jest słabą bronią”).

3. Pojęcie praktyki. Kategorie dyskursu są przedmiotem społecznych gier. Ich sens nie jest stały, a często także nie jest w pełni świadomy, zmienia się zależnie od tego, kto i w jakim celu z nich korzysta.

4. Obiektywność. Badając fenomeny społeczne, nie możemy uciec od problemu obiektywności opisu. Chcemy pozostać w tradycji Karla Mannheima i jego koncepcji obiektywności, pamiętając o uwarunkowaniach własnego myślenia. Będziemy starali się ujawniać jego założenia i w trakcie pracy poddawać je krytycznemu oglądowi.

5. Perspektywa narratywistyczna. W analizach konkretnych tekstów kultury będziemy zwracać uwagę na relacje porządku języka i porządku rzeczywistości. Interesować nas będzie, w jaki sposób strategie narracyjne i językowe zakreślają granice możliwych wyobrażeń i możliwej refleksji. Będziemy korzystać z inspiracji semiotycznej. W analizie narracji o historii będziemy się inspirować ujęciami np. Jamesa E. Younga (Writing and Rewriting the Holocaust. Narrative and the Consequences of Interpretation, 1988) czy Haydena White’a (Historical Emplotment and the Problem of Truth, 1992).

Skład Seminarium

Kierownik projektu: prof. Maryla Hopfinger-Amsterdamska
Członkowie zespołu: dr Aranzazu Calderón Puerta, dr Katarzyna Chmielewska, dr Helena Datner-Śpiewak, dr Elżbieta Janicka, Ewa Koźmińska-Frejlak, dr Bożena Keff, mgr Wojciech Wilczyk, dr Anna Zawadzka, dr Tomasz Żukowski

prof. Maryla Hopfinger-Amsterdamska

dr Aránzazu Calderón Puerta
Historyczka literatury, slawistka. Ukończyła Slawistykę na Uniwersytecie Complutense w Madrycie. Obroniła pracę doktorską w IBL PAN. Adiunkt w Instytucie Studiów Iberyjskich i Iberoamerykańskich Uniwersytetu Warszawskiego. Komparatysta i historyk literatury (zwłaszcza w zakresie gender studies). Tłumaczka literatury polskiej na hiszpański. Współpracuje z IBL PAN. Interesuje się doświadczeniem wojennym kobiet. Autorka pionierskiego tekstu o problemie przemocy świadków (także przemocy seksualnej) na przykładzie opowiadania Zofii Nałkowskiej Przy torze kolejowym („Teksty Drugie”).

Wybrane publikacje:
Ciało (nie)widzialne: spektakl wykluczenia w “Przy torze kolejowym” Zofii Nałkowskiej. „Teksty Drugie”, nr 6 rok 2010; Al otro lado del muro: cuerpo y exclusión en “Junto a la vía del tren”, de Zofia Nałkowska. W „Del instante a la eternidad. Exégesis sobre «la espera» en la escritura de mujeres”. José Luis Arraez i Amelia Peral Crespo (Coords.). Uniwersytet w Alicante, 2012; Narracja narodowo-kombatancka versus wątek żydowski w kinie polskim lat sześćdziesiątych. Aránzazu Calderón Puerta, Tomasz Żukowski. W: Rok 62. PRL na zakręcie. Red. K. Chmielewska, G. Wołowiec, T. Żukowski. Wydawnictwo IBL PAN, Warszawa 2015; Motyw gwałtu w opowiadaniu „Aryjskie papiery” Idy Fink i w dramacie „Nasza klasa” Tadeusza Słobodzianka. „Teksty Drugie”, nr 2 rok 2015; Doświadczenie wykluczenia widziane od środka. „Skrawek czasu” Idy Fink i jego polska recepcja. „Pamiętnik Literacki” (przyjęte do druku).

dr Katarzyna Chmielewska

dr Helena Datner-Śpiewak
Adiunkt w Żydowskim Instytucie Historycznym, kierownik galerii powojennej w tworzonym Muzeum Historii Żydów w Warszawie. W latach 1994-2005 Dyrektor Centrum Edukacyjnego Kultury Żydowskiej. W latach 1999-2001 Przewodnicząca Warszawskiej Gminy Wyznaniowej Żydowskiej.
Socjolożka. Równolegle do zainteresowań socjologicznych zajmowała się historią polskich Żydów w wieku XIX i po Zagładzie, razem ze współczesnością. Uczestniczka badań surveyowych nad postawami antysemickimi w Polsce, które wykazały, że nie ma zależności miedzy tymi postawami a poziomem wykształcenia i wiekiem. Wnioski zawarte w jej książce o żydowskiej inteligencji Warszawy XIX wieku są egzemplifikacją tez badania surveyowego prowadzonego niemal wiek później: pierwsze pokolenie inteligencji żydowskiej jest natychmiast, automatycznie wyrzucane poza obręb inteligenckiej wspólnoty. Jest to całkowicie sprzeczne z obrazem własnym inteligencji polskiej jako grupy niezwykle inkluzyjnej i „demokratycznej”. Dodatkowym wnioskiem była teza o identyczności frazeologii i kategorii dyskursu antysemickiego w wieku XIX i obecnie.

Wybrane publikacje:
Ta i tamta strona. Inteligencja żydowska Warszawy drugiej polowy XIX wieku, Warszawa 2007 (dysertacja doktorska); Problems of Autenthicity: Jews in Poland after 1989. W: Political Culture in Baltic Sea Region and in Eastern Europe, ed. Walter Rotholz, Aland Verlag 2003; Absence and Return: Jews in Contemporary Poland, razem z Małgorzatą Melchior. W: From Homogenity to Multiculturalism. Minorities Old and New in Poland, ed. F.E. Hamilton and K. Iglicka, Edynburg 2000; Uwagi do drugiego raportu ECRI. W: Biuletyn Ośrodka Informacji Rady Europy, nr.1, Warszawa 2001; The Jewish Community in Poland: Its perspectives, difficulties and obstacles. W: Jews and Christians in Dialogue II: Identity-Tolerance-understanding, ed. Michał Bron, Stockholm 2001; Historia Żydów w Polsce 1944-1968. Wybór materiałów źródłowych. Warszawa 1998 (razem z A. Całą); Struktura i wyznaczniki postaw antysemickich W: Czy Polacy są antysemitami?. Pod red. I. Krzemińskiego. Warszawa 1996; Inteligencja żydowska: czynnik postępu czy rozkładu? Z dyskusji nad inteligencją żydowską w Królestwie Polskim. „Biuletyn ŻIH” 1994 nr 4; Tożsamość inteligencji żydowskiej w XIX wieku. Szkic do portretu. „Przegląd Socjologiczny” 1993, T.XLII.

dr Elżbieta Janicka
Historyczka literatury. Adiunkt w Instytucie Slawistyki PAN. Absolwentka Université Paris VII Denis Diderot.
Monografie autorskie: Festung Warschau (2011) i Sztuka czy naród? Monografia pisarska Andrzeja Trzebińskiego (Universitas, Kraków 2006), która została uhonorowana prestiżową Nagrodą Polskiego Towarzystwa Wydawców Książek.
Projekty badawcze realizowane obecnie w Instytucie Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk: Przełom czy kontynuacja? Obraz stosunków polsko-żydowskich w wybranych tekstach kultury zakwalifikowanych jako „wydarzenie kulturalne” po 2000 roku oraz Ku demitologizacji dotychczasowych kategorii opisu Zagłady w Polsce.
Interesuje się historią oraz imaginarium polskiego antysemityzmu, w szczególności zaś – jego przejawami w kulturze wysokiej. Ostatnio opublikowała m.in.: Zamiast negacjonizmu. Topografia symboliczna terenu dawnego getta warszawskiego a narracje o Zagładzie, „Zagłada Żydów” 2014, nr 10; Le crime rituel du paragraphe aryen, „Revue d’Histoire de la Shoah” 2012, nr 197.

mgr Ewa Koźmińska-Frejak
Socjolożka. - zatrudniona w Żydowskim Instytucie Historycznym na stanowisku adiunkta w Pracowni badań nad współczesną historią/kulturą Żydów i jej związkami z kulturą/historią Polaków; przygotowuje rozprawę doktorską Po Zagładzie. Żydowskie strategie zadomawiania w powojennej Polsce 1944-1950, pod kierunkiem prof. Małgorzaty Melchior. Stale współpracuje z żydowskim miesięcznikiem “Midrasz”. Uczestniczyła w pracach zespołu badań nad antysemityzmem w Polsce kierowanego przez prof. Ireneusza Krzemińskiego. Członkini zespołu badawczego „Literatura polska wobec Zagłady 1939-1968”, kierowanego przez prof. Jacka Leociaka – zajmowała się badaniem dyskursu prasowego o Zagładzie w prasie polskie i żydowskiej tego okresu. Uczestniczka projektu Długofalowe następstwa zagłady Żydów w Polsce kierowanego przez prof. Feliksa Tycha i prof. Monikę Adamczyk-Garbowską.

Wybrane publikacje:
“I’m Going to the Oven because I Wouldn’t Give Myself to Him”: The Role of Gender in the Polish Jewish Civic Court [w:] Jewish Honor Courts: Revenge, Retribution, and Reconciliation in Europe and Israel after the Holocaust, Gabriel Finder, Laura Jockusch (eds.) Wayne State University Press 2015; Obecnie przed historykiem wyrasta cały szereg problemów… Centralna Żydowska Komisja Historyczna – geneza i dokonania [w:] Sz. Datner, Walka i zagłada białostockiego ghetta, s. 7-20 Warszawa 2014: ŻIH [Wprowadzenie do serii Wydanie Krytyczne Prac Żydowskiej Komisji Historycznej]; List należy do życia… Listy prywatne jako źródło badań nad Zagładą, „Kwartalnik Historii Żydów” 2014 nr 2; The Adaptation of Survivors to the Post-War Reality from 1944 to 1949, [in:] Jewish Presence in Absence The Aftermath of the Holocaust in Poland, 1944–2010, F.Tych. M. Adamczyk-Garbowska (eds.), Translated from Polish by Grzegorz Dąbkowski and Jessica Taylor-Kucia, Jerusalem 2014: Yad Vashem The International Institute for Holocaust Research, The Diana Zborowski Center for the Study of the Aftermath of the Shoah; Gratitude and Oblivion: The Attitude of Poles and Jews toward the Righteous from 1944/45 to 2007, [in:] Jewish Presence in Absence The Aftermath of the Holocaust in Poland, 1944–2010, F.Tych. M. Adamczyk-Garbowska (eds.), Translated from Polish by Grzegorz Dąbkowski and Jessica Taylor-Kucia, Jerusalem 2014: Yad Vashem The International Institute for Holocaust Research, The Diana Zborowski Center for the Study of the Aftermath of the Shoah; Asymilacja do polskości jako strategia adaptacyjna ocalałych z Zagłady Polskich Żydów, „Kwartalnik Historii Żydów” 2013 nr 2, s. 236-248; Dyskurs prasowy o Zagładzie w prasie polskojęzycznej (1939-1945) [w:] S. Buryła, D. Krawczyńska, J. Leociak (reds.), Literatura Polska wobec Zagłady 1939-1968, Warszawa 2013: IBL PAN, s. 240-272; Zagłada w prasie w 1945–1967/68 na przykładzie wydawanej w Polsce prasy żydowskiej 1945–1949/50; [w:] S. Buryła, D. Krawczyńska, J. Leociak (reds.), Literatura Polska wobec Zagłady 1939-1968, Warszawa 2013: IBL PAN, s. 583-611; Wobec przeszłości – wizje czasów przedwojennych jako element odbudowy tożsamości ocalałych w okresie tuż powojennym, [w:] A. Sitarek, M. Trębacz, E. Wiatr (reds.), Zagłada Żydów na polskiej prowincji, Łódź 2012; s. 453-463; … Tęsknota nachodzi nas jak ciężka choroba… Korespondencja wojenna rodziny Finkelsztejnów (1939-1941), E. Koźmińska-Frejlak Opracowanie i Wstęp, Warszawa 2012: Centrum Badań nad Zagładą i Żydowski Instytut Historyczny, s. 488; Polskojęzyczna żydowska prasa konspiracyjna [w:] J. Nalewajko-Kulikov, G. P. Bąbiak, A. J. Cieślikowa (reds.), Studia z dziejów trójjęzycznej prasy żydowskiej na ziemiach polskich (XIX-XX w.), Warszawa 2012: IH PAN Wydawnictwo Neriton; Polskojęzyczna prasa żydowska tuż po wojnie 1945-1950 [w:] J. Nalewajko-Kulikov, G. P. Bąbiak, A. J. Cieślikowa (reds.), Studia z dziejów trójjęzycznej prasy żydowskiej na ziemiach polskich (XIX-XX w.), Warszawa 2012: IH PAN Wydawnictwo Neriton; Posłowie do polskiej edycji wspomnień Chila Rajchmana [w:] J. Rajchman, Ocalałem z Treblinki [I survived Treblinka], B. Szwarcman-Czarnota (trans.), Warszawa 2011; Czytelnik; Wdzięczność i zapomnienie. Polacy i Żydzi wobec Sprawiedliwych [w:] M. Adamczyk-Garbowska, F. Tych (reds.), Następstwa zagłady Żydów Polska 1944-2010, Lublin 2011: Wydawnictwo UMCS, ŻIH; Kondycja ocalałych. Adaptacja do rzeczywistości powojennej 1944-1949 [w:] M. Adamczyk-Garbowska, F. Tych (reds.), Następstwa zagłady Żydów Polska 1944-2010, op. cit.; Gelbart, Adresat nieznany, E. Koźmińska-Frejlak (przygotowanie do druku i wprowadzenie), Warszawa 2009: Baobab.

dr Bożena Keff
Historyczka literatury i filozofii. Poetka i pisarka. Adiunkt w Żydowskim Instytucie Historycznym i wykładowczyni na Uniwersytecie Warszawskim, podyplomowych Gender Studies przy Instytucie Stosowanych Nauk Społecznych w Warszawie oraz w Wyższej Szkole Wyższej Psychologii Społecznej.
Jej zainteresowania dotyczą tożsamości – w aspekcie etnicznym, genderowym, orientacji światopoglądowej.

Wybrane publikacje:
Postać z cieniem. Portrety Żydówek w polskiej literaturze końca XIX wieku i dwudziestolecia międzywojennego. (2002) (nominowane do Nagrody Nike); Utwór o Matce i ojczyźnie (2008) (nominowane do Nagrody Nike) ; W pracach zbiorowych: Jewish Women within Everyone of us: The meaning of Jewish Women Characters in Current Polish Literature, trans. by author, w: Polish and Hebrew Literature and National Identity, pod red. Alina Molisak and Shoshana Ronen, Warsaw 2010; Psy czyli Polska jest twardzielem oraz Rewers, chłop diabeł wice Żyd. w: Kino polskie. Historia krytyczna. red. Agnieszka Wiśniewska, Piotr Marecki (2010); Nieśmiertelny. w: Ucielesnienia II, Płeć między ciałem a tekstem. Ed. Joanna Bator, Anna Wieczorkiewicz (2008). Antysemityzm. Niezamknieta historia. Warszawa, Czarna owca 2013. Wuj Jankiel, Studia Litteraria et Historica, nr 2, 2012

Wojciech Wilczyk
Fotograf i kurator. Wykłada w Akademii Fotografii w Krakowie (pracownia dokumentu) i na Uniwersytecie Artystycznym w Poznaniu (pracownia gościnna). Stypendysta Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w roku 2001, 2005 i 2011. Autor esejów oraz tekstów krytycznych dotyczących plastyki i fotografii. Interesuje się ikonosferą Zagłady, fotografuje i analizuje ślady żydowskiej przeszłości oraz postaw grupy dominującej wobec mniejszości żydowskiej w przestrzeni publicznej.

Wybrane publikacje naukowe:
- Fotoamator w drodze, w: Interpretować fotografię, Warszawa 2009, materiały z konferencji zorganizowanej w 2008 przez Warszawski Oddział Stowarzyszenia Historyków Sztuki oraz Fundację Auro Prior; udział w konferencji „Sztuka w kulturze” zorganizowanej przez Zakład Dziedzictwa Kulturowego i Komunikacji Międzykulturowej Wydziału Pedagogiczno-Artystycznego UAM w Kaliszu. Esej w książce Sztuka w kulturze, red. Jaromir Jeszke, Poznań 2011; udział w konferencji „Sztuka - kapitał kulturowy polskich miast” Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Poznań 2010. Esej w książce Sztuka - kapitał kulturowy polskich miast, red. Ewa Rewers i Agata Skórzyńska, Poznań 2010; Starzy dokumentaliści, albo podrabiane archiwum, wystąpienie na konferencji zorganizowanej przez Warszawski Oddział Stowarzyszenia Historyków Sztuki oraz Instytut Historii Sztuki Uniwersytetu Warszawskiego; udział w konferencji Archiwum jako projekt zorganizowanej przez Fundację Archeologia Fotografii, Warszawa 2011. Udział w Dyskusji prowadzonej przez Iwonę Kurz Fotografia dokumentalna jako Archiwum. Zapis dyskusji w książce The Archive as Project – the Poetics and Politics of the (Photo)Archive, red. Krzysztof Pijarski, Archeology of Photography Foundation, Warszawa 2011; Fotografia dokumentalna to nie tylko mechaniczna forma pamięci, referat na konferencji Photo Proxima-Fotografia Zbliżająca zorganizowanej przez Museum Etnograficzne w Krakowie, Krakow 2011.

Wybrane prace artystyczne:
Antologia, Oficyna Literacka, Krakow 1999; Kalwaria, Wydawnictwo KROPKA, Września 2010; Czarno-Biały Śląsk, wystawa album wydany przez Galerię Zderzak; Życie po życiu, Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski, Warszawa 2007; Niewinne oko nie istnieje, Atlas Sztuki, korporacaja ha!art, Kraków 2009; Inne Miasto (razem z Elżbietą Janicką), wystawa w Zachęcie, album, Zachęta, Narodowa Galeria Sztuki, Warszawa 2013;

dr Anna Zawadzka
Socjolożka, Pracuje w Zakładzie Badań nad Narodowościami Instytutu Slawistyki PAN oraz w pracowni badawczej Archiwum Etnograficzne przy Instytucie Stosowanych Nauk Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego, gdzie od 2006 r. uczestniczy w badaniach terenowych poświęconych pamięci o Żydach i Zagładzie na polskiej prowincji. Sekretarz redakcji rocznika IS PAN „Studia Litteraria et Historica” (https://ispan.waw.pl/journals/index.php/slh). Reżyserka filmu dokumentalnego „Żydokomuna” (2010). Wykładowczyni na Gender Sudies Uniwersytetu Warszawskiego.
Publikowała teksty z zakresu Gender Studies, socjologii krytycznej i analizy dyskursu antysemickiego m.in. w „Recyklingu Idei”, „Societas/Communitas”, „Czasie Kultury”, „Kulturze i Społeczeństwie”, „ResPublice Nowej”.

Wybrane publikacje:
Żydokomuna. Szkic do socjologicznej analizy źródeł historycznych, w: „Societas/Communitas” nr 2(8)2009; Rzeczpospolita” jednego narodu, w: Analizować nienawiść. Dyskurs antysemicki jako tekstowe wyzwanie, red. Paweł Kuciński, Grzegorz Krzywiec, Instytut Badań Literackich, Warszawa: 2011; Wojna polsko-polska na terenie Izraela, w: „Studia Litteraria et Historica” 1/2012; Kawior w sowieckiej ambasadzie, w: „Recykling Idei” 13/2012; Mimikra. Opowieść ze strzępów, w: PL: Tożsamość wyobrażona, red. Joanna Tokarska-Bakir, Czarna Owca, Warszawa: 2013; Zdzieranie masek. Sposoby pisania o żydowskich komunistach, w: „Studia Litteraria et Historica” 2/2013; Polska walcząca, w: Wojciech Wilczyk, Święta Wojna, Atlas Sztuki & Karakter, 2014.

dr Tomasz Żukowski

Przemoc filosemicka? Nowe polskie narracje o Żydach po roku 2000

Zapraszamy do lektury książki Elżbiety Janickiej i Tomasza Żukowskiego Przemoc filosemicka? Nowe polskie narracje o Żydach po roku 2000.
Wywiady z autorami można przeczytać "Dużym Formacie" (11.08.2016; http://wyborcza.pl/duzyformat/1,127290,20527510,nasze-fantazje-o-zydach.html), "Tygodniku Powszechnym" (04.09.2016) oraz "Polityce" (19.10-25.10.2016; http://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/spoleczenstwo/1679550,1,jak-mowic-o-zydach.read).

Spis treści

Zagałada w "Medalionach" Zofii Nałkowskiej. Tekst i konteksty

Zapraszamy do lektury naszej najnowszej książki!

 

Spis treści