Pracownia Literatury Oświecenia

Z warsztatów badaczy oświecenia - edycja czwarta - spotkanie dziesiąte

Z WARSZTATÓW BADACZY OŚWIECENIA

Pracownia Literatury Oświecenia serdecznie zaprasza na dziesiąte spotkanie z cyklu "Z warsztatów badaczy oświecenia", podczas którego dr Paweł Pluta wygłosi referat pt. Literacka aktywność Józefa Maksymiliana Ossolińskiego - "Do J[aśnie] W[ielmożnej] Jejm[oś]ci Pani z hrabiów Ossolińskich, hrabiny Jabłonowski, kasztelanowej wiślickiej, z okoliczności śmierci jej męża, wiersz cieszący". Spotkanie odbędzie się 25 kwietnia (czwartek) o godz. 11.00 za pośrednictwem platformy Google Meet.

Z warsztatów badaczy oświecenia - edycja czwarta - spotkanie dziewiąte

Z WARSZTATÓW BADACZY OŚWIECENIA

Pracownia Literatury Oświecenia serdecznie zaprasza na dziewiąte spotkanie z cyklu "Z warsztatów badaczy oświecenia", podczas którego prof. Paweł Matyaszewski wygłosi referat pt. Francuski kalendarz rewolucyjny z 1793 roku. Spotkanie odbędzie się 4 kwietnia (czwartek) o godz. 11.00 za pośrednictwem platformy Google Meet.

Zaproszenie na konferencję

OŚWIECENIE JAKO ZMIANA JĘZYKA

Pracownia Literatury Oświecenia serdecznie zaprasza na konferencję Oświecenie jako zmiana języka, która odbędzie się w dniach 28-29 listopada 2024 r. Celem konferencji jest postawienie w centrum uwagi zagadnienia, które jak dotąd pojawiało się na marginesie badań wielu uczonych różnych specjalności, a mianowicie świadomego posługiwania się ludzi oświecenia językiem odróżniającym ich od przedstawicieli poprzedniej epoki. By nadgonić zapóźnienie w stosunku do reszty Europy i przyswoić sobie współczesnym najnowsze osiągnięcia w dziedzinie kultury i nauki propagatorzy oświecenia postanowili zmienić sposób myślenia poprzez zmianę sposobu mówienia. Nie bez przyczyny za jedną z symbolicznych dat granicznych polskiego wieku świateł uważa się rok wydania O poprawie wad wymowy Stanisława Konarskiego. Przemiana języka dokonywała się na wielu płaszczyznach – od języka polityki i publicystyki, przez literaturę i język kazań, po sferę prywatną, listy i pamiętniki. Zmieniły się też „języki” innych sztuk, np. język symboli, architektury, muzyki. Chcielibyśmy podczas naszej konferencji prześledzić i opisać te przemiany, by spróbować dać nową odpowiedź na podstawowe dla badań nad naszą epoką pytanie: czym jest oświecenie?

Z warsztatów badaczy oświecenia - edycja czwarta - spotkanie ósme

Z WARSZTATÓW BADACZY OŚWIECENIA

Pracownia Literatury Oświecenia serdecznie zaprasza na ósme spotkanie z cyklu "Z warsztatów badaczy oświecenia", podczas którego dr Paweł Ignaczak wygłosi referat pt. Polscy amatorzy? Problemy opisania zjawiska nieprofesjonalnej twórczości plastycznej w Rzeczpospolitej w długim wieku XVIII. Spotkanie odbędzie się 21 marca (czwartek) o godz. 11.00 za pośrednictwem platformy Google Meet.

Z warsztatów badaczy oświecenia - edycja czwarta - spotkanie siódme

Z WARSZTATÓW BADACZY OŚWIECENIA

Pracownia Literatury Oświecenia serdecznie zaprasza na siódme spotkanie z cyklu "Z warsztatów badaczy oświecenia", podczas którego prof. Michał Bajer wygłosi referat pt. Płynne parateksty i praktyka konwersacji: rama wydawnicza dramatów w czasach KEN. Zarys problematyki i propozycje badań. Spotkanie odbędzie się 7 marca (czwartek) o godz. 11.00 za pośrednictwem platformy Google Meet.

Nowe książki!

Zapraszamy do zapoznania się z najnowszymi publikacjami związanymi z Pracownią Literatury Oświecenia!

Jean Jacques Rousseau, Rozważania o rządzie polskim i jego zamierzonej reformie, przeł. i oprac. A. Grześkowiak-Krwawicz, Biblioteka Łazienek Królewskich, Warszawa 2023.

Więcej informacji można znaleźć w zakładce Działalność Pracowni Literatury Oświecenia w dziale Książki.

Z warsztatów badaczy oświecenia - edycja czwarta - spotkanie szóste

Z WARSZTATÓW BADACZY OŚWIECENIA

Pracownia Literatury Oświecenia serdecznie zaprasza na szóste spotkanie z cyklu "Z warsztatów badaczy oświecenia", podczas którego ks. dr. Andrzej Kwaśniewski wygłosi referat pt. Kazanie ks. Floriana Buydeckiego o błogosławionym Wincentym Kadłubku (1726). Spotkanie odbędzie się 22 lutego (czwartek) o godz. 11.00 za pośrednictwem platformy Google Meet.

Z warsztatów badaczy oświecenia - edycja czwarta - spotkanie czwarte

Z WARSZTATÓW BADACZY OŚWIECENIA

Pracownia Literatury Oświecenia serdecznie zaprasza na czwarte spotkanie z cyklu "Z warsztatów badaczy oświecenia", podczas którego dr Tomasz Wysłobocki wygłosi referat pt. Voltaire – przedmiot rewolucyjnego zainteresowania i narzędzie republikańskiej propagandy. Spotkanie odbędzie się 25 stycznia (czwartek) o godz. 11.00 za pośrednictwem platformy Google Meet.

Z warsztatów badaczy oświecenia - edycja czwarta - spotkanie trzecie

Z WARSZTATÓW BADACZY OŚWIECENIA

Pracownia Literatury Oświecenia serdecznie zaprasza na trzecie spotkanie z cyklu "Z warsztatów badaczy oświecenia", podczas którego dr Iwona Dacka-Górzyńska wygłosi referat pt. Heraldyka w ceremoniale pogrzebowym królewsko-książęcej rodziny Leszczyńskich. Spotkanie odbędzie się 11 stycznia 2024 (czwartek) o godz. 11.00 za pośrednictwem platformy Google Meet.

Z warsztatów badaczy oświecenia - edycja czwarta - spotkanie drugie

Z WARSZTATÓW BADACZY OŚWIECENIA

Pracownia Literatury Oświecenia serdecznie zaprasza na drugie spotkanie z cyklu "Z warsztatów badaczy oświecenia", podczas którego prof. prof. Stanisław Roszak i Agnieszka Wieczorek wygłoszą referat pt. Mikołaj Kopernik w XVIII wieku. Od kultury ciekawości do kultury narodowej. Spotkanie odbędzie się 14 grudnia (czwartek) o godz. 11.00 za pośrednictwem platformy Google Meet.

Z warsztatów badaczy oświecenia - edycja czwarta - spotkanie pierwsze

Z WARSZTATÓW BADACZY OŚWIECENIA

Pracownia Literatury Oświecenia serdecznie zaprasza na pierwsze spotkanie z cyklu "Z warsztatów badaczy oświecenia", podczas którego dr Rafał Waszczuk wygłosi referat pt. Czy trajektoria Gaetana Ghigiottiego może być modelem polskiej kariery Włocha w XVIII w.?. Spotkanie odbędzie się 23 listopada (czwartek) o godz. 11.00 za pośrednictwem platformy Google Meet.

Nowe książki!

Zapraszamy do zapoznania się z najnowszymi publikacjami związanymi z Pracownią Literatury Oświecenia!

Anna Potocka, Podróż do Italii (1826-1827), wstęp i red. A. Roćko, przeł. N. Ładyka, wyd. I, Centrum Europejskie Natolin, Warszawa 2021.

Oświecenie nieoświecone. Tradycja  – Tożsamość – Inność, red. D. Kowalewska, A. Roćko, F.Wolański, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2022.

Więcej informacji można znaleźć w zakładce Działalność Pracowni Literatury Oświecenia w dziale Książki.

Zaproszenie na piąte spotkanie z cyklu "Z warsztatów badaczy oświecenia"

Z WARSZTATÓW BADACZY OŚWIECENIA

Pracownia Literatury Oświecenia serdecznie zaprasza na piąte spotkanie z cyklu "Z warsztatów badaczy oświecenia", podczas którego dr Magdalena Ślusarska wygłosi referat pt. Pijarzy litewskiej prowincji Zakonu Szkół Pobożnych w krajobrazie intelektualnym drugiej połowy XVIII wieku. O błędach i uproszczeniach dawnej historiografii polskiej i potrzebie nowych badań, o  konieczności rewizji dyskusyjnych poglądów i reinterpretacji wymowy źródeł. Spotkanie odbędzie się 18 lutego 2021 r. (czwartek) o godz. 11.00 za pośrednictwem platformy Google Meet.

Nowe książki!

Zapraszamy do zapoznania się z najnowszymi publikacjami związanymi z Pracownią Literatury Oświecenia.

Anna Grześkowiak-Krwawicz, The Political Discourse of the Polish-Lithuanian Commonwealth. Concepts and Ideas, transl. D. Sax, Routledge, New York and London 2021.

Tomasz Chachulski, Edytorstwo jako historia literatury i inne studia o poezji XVIII wieku, Wydawnictwo IBL, Warszawa 2019.

Wacław Borowy - po latach, red. Tomasz Chachulski, Jerzy Snopek, Wydawnictwo IBL, Warszawa 2019.

 

Klara Leszczyńska-Skowron, Niefabularna proza Krasickiego: kazania, "Monitor", Uwagi, Wydawnictwo IBL, Warszawa 2020.

Więcej informacji o nowych publikacjach można znaleźć na stronie Działalność Pracowni Literatury Oświecenia > Książki.

Zaproszenie

Z WARSZTATÓW BADACZY OŚWIECENIA

 

Pracownia Literatury Oświecenia serdecznie zaprasza do udziału w cyklu spotkań "Z warsztatów badaczy oświecenia", które będą odbywać się on-line dwa razy w miesiącu w czwartki w godz. 11.00-13.00 począwszy od listopada 2020 r. Pierwsze 30 minut każdego spotkania poświęcone będzie na referat, a następnie będzie miała miejsce dyskusja. Osoby chętne do wygłoszenia referatu prosimy o wysyłanie zgłoszeń na adres Pracowni: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript., wraz z krótką prezentacją tematu oraz proponowaną datą wystąpienia.

Nowe książki!

Zapraszamy do zapoznania się z najnowszymi publikacjami związanymi z Pracownią Literatury Oświecenia!

"Najwyższa Pani swoich praw...". Idee wolności, niepodległości i suwerenności Rzeczypospolitej 1569-1795, red. A. Grześkowiak-Krwawicz, Wydawnictwo IBL PAN, Warszawa 2019.

Więcej informacji można znaleźć w zakładce Działalność Pracowni Literatury Oświecenia w dziale Książki

Nowe książki!

Zapraszamy do zapoznania się z najnowszymi publikacjami związanymi z Pracownią Literatury Oświecenia.

A. Grześkowiak-Krwawicz, Dyskurs polityczny Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Pojęcia i idee, FNP, Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń 2018.

Entre Pologne et France, le cosmopolitisme des Lumières, Rome, 23-24 juin 2017, Volume coordonné par A. Grześkowiak-Krwawicz, D. Triaire et P. Ugniewski, Accademia Polacca delle Scienze Biblioteca e Centro di Studi a Roma, Rome 2018.

Konstytucja 3 maja 1791. Na podstawie tekstu Ustawy Rządowej z Archiwum Sejmu Czteroletniego przechowywanego w Archiwum Głównym Akt Dawnych w Warszawie, Muzeum Łazienki Królewskie, AGAD, Warszawa 2018.

Oświecenie nieoświecone. Człowiek, natura i magia, red. D. Kowalewska, A. Roćko, F. Wolański, Warszawa 2018

Więcej informacj można znaleźć w dziale Książki na podstronie Działalność Pracowni Literatury Oświecenia.

Nowe książki!

Zapraszamy do zapoznania się z najnowszymi publikacjami związanymi z Pracownią Literatury Oświecenia.

Aplauz najzacniejszej damie. Studia i szkice z kręgu literatury i kultury dawnej, red. I. Maciejewska, A. Roćko, Olsztyn 2017.

Więcej informacji na stronie Działalność Pracowni Literatury Oświecenia w dziale Książki.

Zaproszenie na konferencję: "Najwyższa Pani swoich praw..." Idee wolności, niepodległości i suwerenności Rzeczypospolitej 1569-1795

Pracownia Literatury Oświecenia oraz Polskie Towarzystwo Badań nad Wiekiem Osiemnastym

zapraszają serdecznie do udziału w konferencji:

Najwyższa Pani swoich praw... Idee wolności, niepodległości i suwerenności Rzeczypospolitej w latach 1569-1795

Pojęcie niepodległości tak często przywoływane w związku ze stuleciem jej odzyskania w jego współczesnym znaczeniu ma w tradycji polskiej stosunkowo krótką, historię. Termin ten zaczął funkcjonować w powszechnym użyciu dopiero w momencie, kiedy Polska niepodległość właśnie traciła. Jak ustalił przed laty Władysław Konopczyński, pojawił się dopiero w tekstach konfederacji barskiej. Czy oznacza to jednak, że idea niepodległości była wcześniej nieobecna?

Celem naszego spotkania ma być właśnie próba odpowiedzi na to pytanie, zastanowienia się, jak w myśli i dyskursie politycznym Rzeczypospolitej Obojga Narodów, a także w rozważaniach filozoficznych, prawnych, w szeroko rozumianej literaturze pięknej, a nawet w dziełach artystycznych od wieku XVI po XVIII przedstawiano kwestie związane z niezawisłością państwa, jego podmiotowością w grze mocarstw europejskich, suwerennością w stosunkach międzynarodowych. Będzie nas interesować zarówno to, do jakich idei się odwoływano, jak to, jakimi słowami je opisywano, jakimi kategoriami pojęciowymi operowali ówcześni uczestnicy życia publicznego, a nawet do jakich form artystycznych sięgano, by wyrazić troskę o niezawisłość Rzeczypospolitej lub dumę z jej "independencji".  Program do pobrania tutaj.

Nowe książki!

Zapraszamy do zapoznania się z najnowszymi publikacjami związanymi z Pracownią Literatury Oświecenia.

 

Słynne kobiety w Rzeczypospolitej XVIII wieku, red. Agata Roćko, Magdalena Górska, Warszawa 2017.

Więcej informacji na stronie Działalność Pracowni Literatury Oświecenia w dziale Książki.

Nowe książki!

Zapraszamy do zapoznania się z najnowszymi publikacjami związanymi z Pracownią Literatury Oświecenia.

Wartości polityczne Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Struktury aksjologiczne i granice cywilizacyjne, red. A. Grześkowiak-Krwawicz, współpraca J. Axer, Warszawa 2017[w serii:] "Kultura Pierwszej Rzeczypospolitej w Dialogu z Europą. Hermeneutyka Wartości", t. 3.

Magdalena Górska, Zbawca Europy. O graficznych tezach gloryfikujących Jana III Sobieskiego / Der Retter Europas. Über barocke Thesenblätter zur Verherrlichung des König Jan III. Sobieski / The Protector of Europe. On Graphical Theses Glorifying Jan III Sobieski, przekład i konsultacja inskrypcji łacińskich B. Radomski, Warszawa 2017.

Więcej szczegółów w dziale Działalność Pracowni Oświecenia. Książki!

Nowe książki!

Zapraszamy do zapoznania się z najnowszymi publikacjami związanymi z Pracownią Literatury Oświecenia.

T. Kostkiewiczowa, M. Partyka, Teresa Kostkiewiczowa w rozmowach z Magdaleną Partyką, Warszawa 2017.

Zbigniew Goliński - portret badacza, red. T. Chachulski, Warszawa 2016.

Więcej informacji można znaleźć w zakładce Działalność Pracowni Oświecenia - książki.

Nowe książki!

Zapraszamy do zapoznania się z najnowszymi publikacjami, które ukazały się w Pracowni Literatury Oświecenia

In laudes Ioannis Sobiescii. Rękopiśmienny zbiór emblematów z rysunkami Johanna Jakoba Rollosa, przeł. Barbara Milewska-Waźbińska, wstęp i opracowanie Magdalena Górska i Barbara Milewska-Waźbińska, Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie, Warszawa 2016.

Agata Roćko, Kontusz i frak. O symbolice stroju w XVIII-wiecznej literaturze polskiej, Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie, Warszawa 2015.

Pamiętniki Stanisława Augusta i ich bohaterowie, red. Anna Grześkowiak-Krwawicz, Ośrodek Badań nad Epoką Stanisławowską Muzeum Łazienki Królewskie, Warszawa 2015.

22-23 października 2012 - Interdyscyplinarna konferencja naukowa "Publiczne, prywatne, intymne w kulturze XVIII wieku"

Pracownia Literatury Oświecenia IBL PAN oraz Polskie Towarzystwo Badań nad Wiekiem Osiemnastym
serdecznie zapraszają na interdyscyplinarną konferencję
"Publiczne, prywatne, intymne w kulturze XVIII wieku", która odbędzie się w dniach 22-23 października 2012 r. w Warszawie, w Instytucie Badań Literackich PAN (ul. Nowy Świat 72, sala 144). 

 Program konferencji >>

Zebranie w Pracowni Literatury Oświecenia

05.03.2012

8 marca o godz. 9.30 w Pracowni Literatury Oświecenia (pokój 125) odbędzie się spotkanie poświęcone antykowi w kulturze oświecenia, podczas którego dr Magdalena Górska przedstawi referat Motywy antyczne i mitologiczne w sztuce polskiej drugiej połowy XVIII w. Zarys problematyki, a dr Agata Roćko omówi zagadnienie Podróży oświeconych śladami antyku.

dr hab. Tomasz Chachulski

Książki

• T. Chachulski, Edytorstwo jako historia literatury i inne studia o poezji XVIII wieku, Warszawa 2019.

• T. Chachulski, Opóźnione pokolenie. Studia o recepcji "głębokiej" Jana Kochanowskiego w poezji polskiej XVIII w., Warszawa 2006.

• T. Chachulski, Stanisław Konarski, Warszawa 2000.

• T. Chachulski, Franciszek Karpiński, Warszawa 1998.

Wydania źródłowe

• Józef Elsner, Pieśni, wyd. M. Sieradz, edycja tekstów pieśni T. Chachulski, Warszawa 2018, [w serii: „Monumenta Musicae in Polonia”, pod red. B. Przybyszewskiej-Jarmińskiej, Seria E. Opera selecta].

• Franciszek Karpiński, Wiersze zebrane, cz. 1, wyd. T. Chachulski, Warszawa 2005.

• Konstancja Benisławska, Pieśni sobie śpiewane, wyd. T. Chachulski, Warszawa 2000.

• Franciszek Karpiński, Wiersze wybrane, oprac. T. Chachulski, Warszawa 1997. 

• Franciszek Karpiński, Poezje wybrane, oprac. T. Chachulski, Wrocław 1997. „Biblioteka Narodowa”, seria I, nr 89.

Redakcja

• Wacław Borowy - po latach, red. T. Chachulski, J. Snopek, Warszawa 2019.

• O spuściźnie literackiej Stanisława Kostki Potockiego. Studia i szkice, red. D. Folga-Januszewska i T. Chachulski, Warszawa 2018, [w serii: "Winckelmann – Potocki. Nowe badania i dokumenty", pod red. P. Jaskanisa i M. Kunze, t. 3].

• Czytanie Karpińskiego, cz. 1-2, red. B. Mazurkowa i T. Chachulski, Warszawa 2017, [w serii: „Czytanie Poetów Polskiego Oświecenia”, t. 5].

• Wiek XVIII. Między tradycją a oświeceniową współczesnością. Hermeneutyka wartości religijnych, red. B. Kuczera-Chachulska, T. Chachulski, współpraca J. Snopek, Warszawa 2017, [w serii: Kultura Pierwszej Rzeczypospolitej w Dialogu z Europą. Hermeneutyka Wartości", pod red. A. Nowickiej-Jeżowej, t. 12]. 

• Zbigniew Goliński - portret badacza, red. T. Chachulski, Warszawa 2016.

Artykuły

• T. Chachulski, „Wiadomości Brukowe” (1816-1822) – od satyry do absurdu, „Tekstualia. Palimpsesty Literackie, Artystyczne, Naukowe” 2023, nr 2.  

• T. Chachulski, Pogoda nad Niemnem, czyli kilka uwag w sprawie krajobrazu po burzy, „Tekstualia. Palimpsesty Literackie, Artystyczne, Naukowe” 2023, nr 3. 

• T. Chachulski, Stan i perspektywy edytorstwa w badaniach literackich nad polskim oświeceniem, [w:] Wiek osiemnasty jako zmiana. Perspektywy i problemy, red. M. Parkitny, Poznań 2023.

• T. Chachulski, Świat w ruinie, w: Tekstowe reprezentacje ruin, red. M. Cieński i P. Pluta, Warszawa 2023. 

• T. Chachulski, „Psałterz Dawidów” Jana Kochanowskiego w osiemnastowiecznej recepcji: Ignacy Krasicki, Franciszek Dionizy Kniaźnin, Franciszek Karpiński, w: Jan Kochanowski. Nowe perspektywy badawcze. W sześćdziesięciolecie istnienia Muzeum w Czarnolesie, red. T. Błach i M. Kozdrach, Radom-Czarnolas 2022.

dr hab. Magdalena Kinga Górska

Książki

• M.K. Górska, Zbawca Europy. O graficznych tezach gloryfikujących Jana III Sobieskiego, przekład i konsultacja inskrypcji łacińskich B. Radomski, Warszawa 2017, [w serii: "Silva Rerum"].

• M.K. Górska, The Protector of Europe: on graphical Theses glorifying Jan III Sobieski, translation into English Antoni Górny, Warszawa 2017, [w serii: "Silva Rerum"].

• M.K. Górska, Der Retter Europas. Über barocke Thesenblätter zur Verherrlichung des Königs Jan III. Sobieski, Übersetzung Ulrich Räther, Warszawa 2017, [w serii: "Silva Rerum"].

• M.K. Górska, B. Milewska-Waźbińska, W teatrze życia i sławy Jana III Sobieskiego, czyli widowisko wilanowskie, Warszawa 2010, [w serii: "Silva Rerum"].

• M.K. Górska, Polonia – Respublica – Patria. Personifikacja Polski w sztuce XVI-XVIII wieku, Wrocław 2005, [w serii: "Monografie Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej"].

Redakcja

• Słynne kobiety w Rzeczypospolitej XVIII wieku, red. A. Roćko, M.K. Górska, Warszawa 2017, [w serii: "Silva Rerum"].

• Z. Goliński, Kalendarz życia i twórczości Ignacego Krasickiego, do druku przygotowała M.K. Górska, t. 1-2, Poznań 2010 [nagroda: Puchar Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego jako „Najlepsza książka akademicka roku 2011”].

Artykuły

• M.K. Górska, I.1. Fasada południowa Łazienki; I.3. Polska rozkwitająca (Polonia reflorescens); I.4. Mars odpoczywający (Mars requiescens); VII.A. Laska marszałkowska S.H. Lubomirskiego, [hasła w:] Sztuka dobrego myślenia. Dziedzictwo Stanisława Herakliusza Lubomirskiego. Katalog wystawy, Muzeum Łazienki Królewskie w Warszawie, 25 kwietnia – 1 września 2024, red. K. Frejlich, P. Skowroński, Warszawa 2024.

• M.K. Górska, Medal Johanna Philipa Holzhaeussera ku czci Ignacego Krasickiego (1780), „Wiadomości Numizmatyczne” 2023, z. 211, s. 91-106.

• M.K. Górska, Alegorie czasów Hermana Hana, [w:] Zmienność Fortuny. Alegorie Hermana Hana, [curator wystawy i red. naukowy katalogu J. Żukowski], Zamek Królewski w Warszawie-Muzeum 2023, s. 51-69.

• M.K. Górska, The Definition of the Emblem: Models and Norms of the Genre. The Polish Perspective, transl. B. Koschalka, [w:] Non-Classical Genres. Theory and Practice, ed. by J. Krauze-Karpińska and M. Piskała, Warszawa 2022, s. 149-162, [w serii: Studia Staropolskie", Series Nova, vol. LIII (CIX)].

• M.K. Górska, Status teoretyczny emblematu w polskiej dekoracji, „Terminus. Czasopismo Poświęcone Literaturze i Kulturze Dawnej” 2021, z. 3, s. 227-258.

Wydania źródłowe

• In laudes Ioannis Sobiescii. Rękopiśmienny zbiór emblematów z rysunkami Johanna Jakoba Rollosa, przekład B. Milewska-Waźbińska, wstęp i oprac. M.K. Górska i B. Milewska-Waźbińska, Warszawa 2016, [w serii: "Silva Rerum"].

• A. Poniński, Sarmatides seu Satyrae / Sarmatydy albo Satyry, red. naukowa M.K. Górska, wstęp i przypisy M. Skrzypek, tłum. A. Mączyńska-Dilis, Kraków – Warszawa 2005, [w serii: "Biblioteka Badań nad Wiekiem Osiemnastym", "Źródła", nr II).

prof. dr hab. Anna Grześkowiak-Krwawicz

Książki

• A. Grześkowiak-Krwawicz, The Political Discourse of the Polish-Lithuanian Commonwealth. Concepts and Ideas, transl. D. Sax, New York and London 2021.

• A. Grześkowiak-Krwawicz, Gulliver in the Land of Giants. A Critical Biography and the Memoirs of the Celebrated Dwarf Joseph Boruwłaski, Ashgate, Farnham, Surrey 2012.

• A. Grześkowiak-Krwawicz, Czy rewolucja może być legalna? 3 maja 1791 w oczach współczesnych, Warszawa 2012.

• A. Grześkowiak-Krwawicz, Regina libertas. Wolność w polskiej myśli politycznej XVIII wieku, Gdańsk 2006.

• A. Grześkowiak-Krwawicz, O formę rządu czy o rząd dusz? Publicystyka polityczna Sejmu Czteroletniego, Warszawa 2000. 

Wydania źródłowe

• J.J. Rousseau, Rozważania o rządzie polskim i jego zamierzonej reformie, przeł. i oprac. A. Grześkowiak-Krwawicz, Warszawa 2023.

• J.J. Rousseau, Considérations sur le gouvernement de Pologne, éd. A. Grześkowiak-Krwawicz, D. Triaire, [w :] J. J. Rousseau, Œuvres complètes, sous la dir. de J. Berchtold, F. Jacob, Ch. Martin et Y. Séité, vol. XVI B (1767 – 1770), Paris 2021, s. 225–383.

• Konstytucja 3 maja 1791. Na podstawie tekstu Ustawy Rządowej z Archiwum Sejmu Czteroletniego przechowywanego w Archiwum Głównym Akt Dawnych w Warszawie, Warszawa 2018.

• Stanislas Auguste, Mémoires, éd. A. Grześkowiak-Krwawicz, D. Triaire, Paris 2012.

Redakcja

• Najwyższa Pani swoich praw…" Idee wolności, niepodległości i suwerenności Rzeczypospolitej 1569 – 1795, red. A. Grześkowiak-Krwawicz, Warszawa 2019.

• Entre Pologne et France, le cosmopolitisme des Lumières, Rome, 23-24 juin 2017, red. A. Grześkowiak-Krwawicz, D. Triaire et P. Ugniewski, Rome 2018.

• Wartości polityczne Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Struktury aksjologiczne i granice cywilizacyjne, red. A. Grześkowiak-Krwawicz, współpraca J. Axer, Warszawa 2017[w serii:] "Kultura Pierwszej Rzeczypospolitej w Dialogu z Europą. Hermeneutyka Wartości", t. 3.

• Pamiętniki Stanisława Augusta i ich bohaterowie, red. A. Grześkowiak-Krwawicz, Warszawa 2015.

• Europejski Wiek Osiemnasty. Uniwersalizm myśli, różnorodność dróg. Studia i materiały, red. M. Dębowski, A. Grześkowiak-Krwawicz, M. Zwierzykowski, Kraków 2013.

Artykuły

• A. Grześkowiak-Krwawicz, Why was the political discourse of the Polish-Lithuanian nobility so weakly influenced by natural law?, [w:] Early Modern Natural Law in East-Central Europe, ed. G. Gángo, Brill, Leiden, Boston, 2023, s. 66–86.

• A. Grześkowiak-Krwawicz, The Younger Europe – or Rather the Older? Visons of Politics in the Polish-Lithuanian Commonwealth in the 16th–18th centuries, [w:] Defining the Identity of the Younger Europe, ed. M. Hanusiewicz-Lavallee, R. A. Maryks, Brill, Leiden, Boston 2023,  s. 31–47. [https://brill.com/edcollchap-oa/book/9789004547278/BP000010.xml]

• A. Greśkowiak-Krwawicz, Samotna wyspa, czy wolni wśród wolnych? Obraz wolnych republik w dyskursie politycznym Rzeczypospolitej Obojga Narodów, „Roczniki Filozoficzne" 2023, nr 1, s. 91–110.  [https://czasopisma.tnkul.pl/index.php/rf/article/view/571]

• A. Grześkowiak-Krwawicz, Le discours politique de la République nobiliaire polono-lituanienne (1569-1795), [w:] Noblesse Française noblesse Polonaise 20 ans après, red. J. Dumanowski, M. Figeac, A. Wieczorek, La Crèche 2022, s. 249 – 261

• A. Grześkowiak-Krwawicz, Domicilium libertatis or a threat to liberty? Eighteenth-century discussions on the role and place of the Sejm within the system of government of the Polish-Lithuanian Commonwealth, [w:] Parliamentarism in Northern and East-Central Europe in the Long Eighteenth Century, ed. I.M. Szijártó, W. Blockmans, L. Kontler, London, New York, 2022, s. 227–257.

dr hab. Agata Roćko

Książki

• A. Roćko, Anna Maria z Tyszkiewiczów primo voto Potocka, secundo voto Dunin-Wąsowiczowa, Podróż do Italii (1826-1827), Warszawa 2020.

• A. Roćko, Kontusz i frak. O symbolice stroju w XVIII-wiecznej literaturze polskiej, Warszawa 2015.

• A. Roćko, Pamiętniki polskich zesłańców na Syberię w XVIII wieku, Olsztyn 2001.

Redakcja

• Oświecenie nieoświecone. Tradycja, tożsamość, inność, pod red. D. Kowalewskiej, A. Roćko, F. Wolańskiego, Toruń 2022

• Oświecenie nieoświecone. Człowiek, natura i magia, red. D. Kowalewska, A. Roćko, F. Wolański, Warszawa 2018.

• Aplauz najzacniejszej damie. Studia i szkice w kręgu literatury i kultury dawnej, red. A. Roćko, I. Maciejewska, Olsztyn 2017.

• Słynne kobiety w Rzeczypospolitej XVIII wieku, red. A. Roćko, M. Górska, Warszawa 2017.

• Polski Grand Tour w XVIII i początkach XIX wieku, red. A. Roćko, Warszawa 2014.

Artykuły

• A. Roćko, Tradycja, tożsamość, inność w pamiętnikarskim świecie oświeconych, [w:] Oświecenie nieoświecone: tradycja, tożsamość, inność, red. D. Kowalewska, A. Roćko, F. Wolański, Toruń 2022.

• A. Roćko, Świat zmysłów w polskim pamiętnikarstwie XVIII wieku, "Prace Literaturoznawcze" 2022, nr 10.

• A. Roćko, Zakulisowe działania kobiet w okresie Sejmu Czteroletniego we wspomnieniach Wirydianny Fiszerowej, [w:] W stronę historii kompletnej: perspektywa kobiet, red. M. Pogoda, Warszawa 2022.

• A. Roćko, Szamanizm w osiemnastowiecznych wspomnieniach polskich zesłańców syberyjskich, [w:] Oświecenie nieoświecone. Człowiek, natura i magia, red. D. Kowalewska, A. Roćko i F. Wolański, Warszawa 2018.

• A. Roćko, Polskie "niebezpieczne związki" w II poł. XVIII wieku, [w:] Aplauz najzacniejszej damie. Studia i szkice w kręgu literatury i kultury dawnej, red. I. Maciejewska i A. Roćko, Olsztyn 2018.

dr Magdalena Ślusarska

Książki

• M. Ślusarska, Paweł Ksawery Brzostowski, Warszawa 2000.

• M. Ślusarska, Historia, [w:] Barbara Ogrodowska, Elżbieta Piskorz-Branekova, Magdalena Ślusarska, Kalendarz polski. Historia i obyczaje, cz. 1, Warszawa 1997, s. 9-146.

Artykuły

• M. Ślusarska, „Bohatyr prawdziwy” w świetle mowy Jacka Idziego Przybylskiego z okazji rocznicy wiktorii wiedeńskiej, [w:] Przybylski i inni. Nowe studia o znaczeniu Krakowa i regionu w kulturze oświecenia, red. R. Dąbrowski, Kraków 2020, s. 9-41, [w serii: "Studia Dziewiętnastowieczne. Rozprawy", t. 17].

• M. Ślusarska, Funkcje przypisów w drukowanych kazaniach politycznych czasów stanisławowskich, [w:] Komentarze i przypisy w książce dawnej i współczesnej, red. B. Mazurkowa, Katowice 2019, s. 173-207, [w serii: "Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach", nr 3875].

• M. Ślusarska, „Rozmyślanie na wsi w Turgielach” Pawła Ksawerego Brzostowskiego, „Śląskie Studia Polonistyczne”, 2017, nr 2, s. 117–140.

• M. Ślusarska, Kto był „Skargą XVIII wieku”? Kaznodziejstwo polityczne czasów stanisławowskich o miłości ojczyzny, [w:] Kazanie a literatura dawniej i dzisiaj, red. ks. J. Sikora i J. Jurkowski, Warszawa 2017, s. 157-186.

• M. Ślusarska, Odnowa życia kościelnego i pogłębienie świadomości religijnej wiernych w świetle zaleceń przedstawicieli episkopatu Rzeczypospolitej Obojga Narodów w XVIII wieku – rekonesans, [w:] Wiek XVIII – między tradycją a oświeceniową współczesnością. Hermeneutyka wartości religijnych, red. B. Kuczera-Chachulska, T. Chachulski, współpraca J. Snopek, Warszawa 2017, s. 105–155, [w serii: "Kultura Pierwszej Rzeczypospolitej w Dialogu z Europą. Hermeneutyka wartości", pod red. A. Nowickiej-Jeżowej, t. XII].

Redakcja

• Genesis. Księga Rodzaju. Literatura, kultura, trwanie, red. A. Szczepan-Wojnarska, M. Ślusarska, K. Pawlicka, Warszawa 2019.

• Marc Fumaroli, Gdy Europa mówiła po francusku, przeł. W. Brzozowski, J.M. Kłoczowski, wstęp A. Grześkowiak-Krwawicz, redakcja naukowa M. Ślusarska, Warszawa 2017.

• Seminaria bielańskie. Prace ofiarowane Profesor Teresie Kostkiewiczowej, red. T. Chachulski, D. Kielak, M. Ślusarska,  Warszawa 2015. 

• Religijność w dobie popkultury, red. T. Chachulski, J. Snopek i M. Ślusarska,  Warszawa 2014.

• Dwór – plebania – rodzina chłopska. Szkice z dziejów wsi polskiej XVII i XVIII wieku, red. M. Ślusarska,  Warszawa 1998.

Wydania źródłowe

• Felicjan Wykowski, Zebranie rymów z różnych okoliczności pisanych (i pozostałe wiersze), wyd. M. Ślusarska, Warszawa 2019, [w serii: "Biblioteka Pisarzy Polskiego Oświecenia", t.18].

Zakończone projekty badawcze Pracowni Literatury Oświecenia

Grant habilitacyjny: "Teoria emblematyki w Polsce (XVI-XVIII w.)"

Kierownik: dr Magdalena Górska

Przedmiotem przygotowywanej rozprawy są definicje "emblematu", "symbolu" i "hieroglifiku" zawarte w piśmiennictwie powstałym na ziemiach polskich, przede wszystkim w drukowanych i rękopiśmiennych poetykach i retorykach. Podstawowym celem pracy jest rekonstrukcja stanu wiedzy o emblematyce w dawnej Rzeczypospolitej, wskazanie definicji najpowszechniej znanych i zalecanych, określenie wpływu pism teoretycznych na specyfikę polskiej emblematyki i wyobraźni symbolicznej oraz odtworzenie kanonu źródeł, które okazały się najbardziej inspirujące dla praktyki literackiej i artystycznej.

Dyskurs polityczny Rzeczpospolitej Obojga Narodów. Pojęcia i idee

kierownik: prof. dr hab. Anna Grześkowiak-Krwawiczgrant NCN
na lata 2013-2016

Celem projektu jest opis specyficznego dyskursu politycznego Rzeczypospolitej Obojga Narodów (1569-1795) - głęboko zakorzenionego w tradycji antycznej i w europejskiej tradycji republikańskiej. Dokonana zostanie analiza najważniejszych pojęć w nim funkcjonujących oraz sposobu, w jaki mówiono w tym okresie o sprawach państwa. Pozwoli to odtworzyć obraz świata politycznego i system wartości politycznych typowy dla tego dyskursu. Projekt stawia pytania, które umykały dotąd klasycznym badaniom historycznym i literaturoznawczym. Zrozumienie pojęć i idei dyskursu staropolskiego pomoże lepiej zrozumieć polski język polityczny wieku XIX- i XX-tego i uniknąć naiwności, uproszczeń oraz zbyt pochopnych twierdzeń o nowatorstwie politycznych wypowiedzi epok porozbiorowych.

Niefabularna proza Krasickiego: kazania, "Monitor", "Uwagi"

Grant NCN (200202)
Kierownik: mgr Klara Leszczyńska-Skowron
Opiekun naukowy: prof. dr hab. Anna Grześkowiak-Krwawicz
na lata 2013-2015

Celem pracy jest analiza trzech grup utworów Ignacego Krasickiego: kazań, artykułów z "Monitora" oraz Uwag, pod kątem dwóch zagadnień, które wydają się istotne z punktu widzenia współczesnego stanu wiedzy o autorze i epoce, w której tworzył.

Antyk oświeconych

Kierownik: dr hab. Tomasz Chachulski
grant MNiSW / NCN

Grant Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, projekt badawczy własny nr N N103156537.

na lata 2009-2012

Granty promotorskie: "Polak w Paryżu. Francja i droga do Francji w opisach podróżników doby stanisławowskiej"

Kierownik: dr hab. Anna Grześkowiak-Krwawicz
Wykonawca: mgr Aleksandra Janiszewska

2010-2012

Cel naukowy projektu zawiera się w dwu odrębnych, dopełniających się zadaniach: Zadaniem głównym jest opracowanie monografii analizującej obraz Francji jaki wyłania się z polskich relacji z podróży do tego kraju w czasach stanisławowskich. Zadaniem dopełniającym ma być przygotowanie (jako aneksu) krytycznej edycji paryskiej korespondencji Feliksa Oraczewskiego z królem Stanisławem Augustem z lat 1782-1784.

Wydarzenia

Konferencja:

 

"KS. STANISŁAW KONARSKI SCHP - PEDAGOG, PISARZ, POLITYK"Ks. Stanisław Konarski SchP ‒ pedagog, pisarz, polityk. Międzynarodowa  konferencja zorganizowana przez: Katedrę Historii Społecznej i Edukacji Instytutu Historii UMCS, Pracownię Literatury Oświecenia IBL PAN, Polską Prowincję Zakonu Pijarów. Konferencja odbyła się w dniach 4-5 października 2023 r. w Warszawie: w Teatrze Collegium Nobilium w Akademii Teatralnej przy ul. Miodowej 24 i w Pałacu Staszica przy ul. Nowy Świat 72. W obradach uczestniczyli przedstawiciele środowiska pijarów (w Polsce i na świecie), historycy literatury, historycy, teatrolodzy, pedagodzy, historycy wychowania, historycy sztuki i specjaliści z zakresu innych dyscyplin. Obecni byli także przedstawiciele Fundacji rodziny Konarskich, która zajmuje się ochroną dziedzictwa Pijara i jego rodziny. Konferencję wzbogaciła inscenizacja tragedii autorstwa Stanisława Konarskiego zatytułowanej Epaminondas, przygotowanej przez prof. Jarosława Gajewskiego, dyrektora Teatru Klasyki Polskiej wraz z zespołem. Tekst przygotował Jacek Wójcicki (IBL PAN), na potrzeby spektaklu opracowali Jarosław Gajewski (AT) i Patryk Kencki (IS PAN). Patronat nad konferencją objęły instytucje: PTBnWO, Teatr Klasyki Polskiej i Akademia Teatralna im. A. Zelwerowicza w Warszawie.

 

"ŚRODOWISKO LITERACKIE PUŁAW 1782-1831"

W dniach 24‒28 maja 2022 r. w pałacu w Puławach odbyła się konferencja pod patronatem Polskiego Towarzystwa Badań nad Wiekiem Osiemnastym współorganizowana przez Pracownię Literatury Oświecenia Instytutu Badań Literackich PAN i Muzeum Czartoryskich w Puławach poświęcona twórczości powiązanej z Puławami Czartoryskich lub ich dotyczącej. W ciągu pięciu dni obrad wygłoszonych zostało prawie pół setki referatów przez badaczy z ośrodków polskich i zagranicznych. W dniu otwarcia prof. Teresa Kostkiewiczowa w referacie „Konstelacja poetów puławskich” w dobie przedrozbiorowej: więzi osobiste – powinowactwa ideowo-literackie nakreśliła panoramę zagadnień stanowiących temat konferencji i poruszanych w referatach uczestników, prof. Alina Aleksandrowicz przedstawiła rolę księżnej Marii Wirtemberskiej w kreowaniu środowiska literackiego skupionego wokół Czartoryskich, a prof. Richard Butterwick-Pawlikowski wskazał na kontekst historyczny i rolę księżnej Izabelli i księcia Adama Kazimierza jako patronów opozycji. Po dyskusji pani Honorata Mielniczenko, dyrektor Muzeum Czartoryskich w Puławach, opowiedziała zebranym o miejscach związanych z rodziną książęcą. Podczas kolejnych dni przybliżone zostały sylwetki i dzieła twórców skupionych wokół Puław, przede wszystkim Franciszka Dionizego Kniaźnina, Juliana Ursyna Niemcewicza czy członków rodziny Czartoryskich, refleksji poddane zostały też rola ich i osób związanych z ich dworem w historii, polityce, kulturze, edukacji, oraz sama przestrzeń Puław zarówno rzeczywista, jak i wykreowana słowem pisanym przez poetów, a także przez teoretyków ogrodu, nie zabrakło spojrzeń na Puławy oczami współczesnych Czartoryskim podróżników, jak i „z przyszłości”, oczami badaczy i pisarzy następnego stulecia, tudzież podkreślone zostały związki puławskiego dworu z rodzącym się romantyzmem.

Książki

 

Jean Jacques Rousseau, Rozważania o rządzie polskim i jego zamierzonej reformie, przeł. i oprac. A. Grześkowiak-Krwawicz, Biblioteka Łazienek Królewskich, Warszawa 2023.

Powstałe w 1771 roku Rozważania o rządzie polskim Jeana Jacques’a Rousseau to dzieło z wielu względów fascynujące. Niewątpliwie należą do kanonu światowej filozofii, będąc jednym z najsłynniejszych osiemnastowiecznych traktatów; zarazem jak mało który z utworów wielkich filozofów (a może żaden) wpisały się w polskie dyskusje o państwie i wywierały na nie ogromny wpływ w XVIII i XIX wieku. Fenomen tej rozprawy polega także na tym, że stanowi ona dialog z polskimi — szlacheckimi koncepcjami politycznymi, a konkretnie z wizją Rzeczypospolitej, jaką nakreślił dla Rousseau Michał Wielhorski. Jeden z najbardziej uznanych twórców oświecenia dyskutuje tu z wysłannikiem konfederatów barskich do Paryża jak z równorzędnym partnerem. Ideały, które mieli wpisać na sztandary rewolucjoniści francuscy, spotykają się w zaskakujący sposób z tradycyjnymi ideałami szlacheckich miłośników wolności.

Publikacja z serii Biblioteki Łazienek Królewskich jest nowym, pierwszym od niemal stu lat tłumaczeniem dzieła Rousseau, a jednocześnie pierwszą polską edycją ukazującą na podstawie źródeł archiwalnych swoistą rozmowę filozofa z polskim szlachcicem. [opis z okładki]

 

Oświecenie nieoświecone. Tradycja  – Tożsamość – Inność, red. D. Kowalewska, A. Roćko, F.Wolański, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2022.

Niepodważalnym walorem książki jest szeroka perspektywa badawcza interdyscyplinarnego grona historyków różnych specjalności (historycy, badacze literatury i kultury), polskich i litewskich. Ramy czasowe tomu znacznie wykraczają poza epokę stanisławowską. Znajdziemy w nim artykuły odnoszące się do XVII wieku, do okresu panowania Wettinów oraz poświęcone pierwszej ćwierci XIX stulecia. Z lektury całości wynika, że granice między oświeconym i nieoświeconym miały nierzadko przebieg indywidualny, zróżnicowany na poziomie jednostek i grup społecznych. Badania nad tradycją, tożsamością i innością otwierają zatem dalsze i głębsze perspektywy badawcze aniżeli ujęcia syntetyczne skoncentrowane na recepcji idei oświecenia w aspekcie pokoleniowym, stanowym czy geograficznym. Są ciekawsze metodologicznie i poznawczo. Nowa publikacja wzbogaci z pewnością przyszłe analizy i poszukiwania źródłowe, uwrażliwiając na twórcze, nieoczywiste i zachowawcze aspekty dziedzictwa I Rzeczypospolitej. Ze względu na interdyscyplinarny i międzynarodowy charakter książka trafi do szerokiego grona odbiorców – niewyłącznie badaczy XVIII wieku. [ze strony Wydawnictwa, pl/products/5792/oswiecenie-nieoswiecone-tradycja-tozsamosc-innosc]

Anna Potocka, Podróż do Italii (1826-1827), wstęp i red. A. Roćko, przeł. N. Ładyka, wyd. I, Centrum Europejskie Natolin, Warszawa 2021.

Dzięki polskiej edycji Podróży do Italii Czytelnik ma możliwość poznania autorki znanej jedynie ze słynnych pamiętników [...] pt. Wspomnienia naocznego świadka. Jednak to zapiski z podróży do Włoch, które oddajemy do rąk Czytelników, odkrywają pamiętnikarkę z nieco innej strony. Pamiętniki bowiem [...] wielokrotnie przerabiiane, zmieniane i cyzelowane przez autorkę utraciły swoje naturalne piękno zapisu i nie oddają do końca charakteru piszącej. [ze Wstępu, s. 20]

Anna Grześkowiak-Krwawicz, The Political Discourse of the Polish-Lithuanian Commonwealth. Concepts and Ideas, transl. D. Sax,  Routledge, New York and London 2021.

This book makes a contribution to ongoing European research into the political discourse of the early modern era, analyzing the political discourse of the Polish-Lithuanian Commonwealth (1569–1795). The sources comprise the broadly understood political literature from the end of the sixteenth century until the end of the eighteenth century. The author has selected and analysed concepts and ideas that are particularly important for the noble political discourse, with the aim of understanding what these concepts meant for the participants in public debate, who used them, how they explained and described the world, how they allowed for the formulation of political postulates and ideals, whether their meaning changed over time, and if so, then to what extent and under what influences. The author’s research focuses not only on the understanding of the concepts that functioned in the period under study but also on their use as instruments in the political struggle. The book is addressed to readers from the academic milieu – students and researchers – but is likewise accessible to less prepared readers interested in the history of political language and concepts as well as the history of political thought. [ze strony Wydawcy: www.routledge.com/The-Political-Discourse-of-the-Polish-Lithuanian-Commonwealth-Concepts/Grzeskowiak-Krwawicz/p/book/9780367423247]

Tomasz Chachulski, Edytorstwo jako historia literatury i inne studia o poezji XVIII wieku, Wydawnictwo IBL, Warszawa 2019.

Książka jest zbiorem czternastu studiów odnoszących się do "wieku oświeconego", przyporządkowanych kompozycyjnie do trzech segmentów tematyczno-problemowych: "szukanie kształtu", "szukanie sensów" i "szukanie źródeł". Autor poddał badaniom rozległy materiał literacki, którego ramy chronologiczne stanowią Biblia oraz wczesna twórczość poetycka Adama Mickiewicza. W części pierwszej wskazał na rolę edytorstwa w badaniach literackich […]. Część druga przynosi studia analityczno-interpretacyjne utworów czołowych twórców "wieku świateł"; pod piórem Autora "koronkowe" analizy wierszy nabrały właściwego blasku. Część trzecia dotyczy obecności Biblii w świadomości literackiej epoki. [z recenzji prof. Krystyny Maksimowicz]

Wacław Borowy - po latach, red. Tomasz Chachulski, Jerzy Snopek, Wydawnictwo IBL, Warszawa 2019.

Tom absolutnie wyjątkowy – postać i dorobek Wacława Borowego stanowią ważny fragment naszej XX-wiecznej humanistyki, a walory badawcze prezentowanych w książce artykułów to prawdziwa uczta polonistyczna. [...] Borowy jawi się jako żywa, barwna postać, zaangażowana w przybliżanie intrygującej rzeczywistości literackiej, traktowanej jako wielka, a przede wszystkim wartościowa całość śródziemnomorskiej kultury, niedającej się podporządkować koniunkturom metodologicznym i zmuszającej do indywidualnego zaangażowania – aksjologicznego i stylistycznego. We Wprowadzeniu odnotowującym wcześniejsze "rocznicowe" publikacje i inicjatywy konferencyjne poświęcone Borowemu, wskazano niezwykle cenną cechę książki: sylwetkę badacza, jego twórczość naukową, wreszcie bogaty zespół odniesień (okoliczności, relacje, metateksty) rozpoznają tu nie tylko wybitni, ale też uważni czytelnicy. Ich akceptacja dla postawy badawczej Borowego ("zbliżony system wartości") nie wyklucza polemik czy poznawczych olśnień. Zwłaszcza one – odkrycia "nieznanego" czy "przeoczonego" Borowego – czynią z książki pozycję obowiązkową. [ze strony Wydawcy: nowosci/waclaw-borowy-po-latach]

Klara Leszczyńska-Skowron, Niefabularna proza Krasickiego: kazania, "Monitor", Uwagi, Wydawnictwo IBL, Warszawa 2020.

Analiza kazań, artykułów z "Monitora" oraz Uwag, pozostających nieco na marginesie twórczości Księcia Biskupa, a tym samym również poza obszarem najintensywniejszego zainteresowania badaczy, pozwoliła rzucić nowe światło na dwie bardzo istotne kwestie - sposób przekonywania czytelników stanowiący ważny składnik relacji nadawczo odbiorczych oraz zespół przekonań i opinii pisarza, składających się na przekazywany w całej twórczości XBW obraz świata. Badane zagadnienia ukazują Krasickiego jako twórcę konsekwentnego zarówno w sposobach budowania relacji z czytelnikami i kreowania własnego wizerunku, jak i w głoszonych poglądach. [z tylnej okładki].

Najwyższa Pani swoich praw...".Idee wolności, niepodległości i suwerenności Rzeczypospolitej 1569-1795, red. A. Grześkowiak-Krwawicz Wydawnictwo IBL PAN, Warszawa 2019. 

Pojęcia niepodległości i suwerenności w ich współczesnych znaczeniach mają w tradycji polskiej stosunkowo krótką historię. Terminy te zaczęły funkcjonować w powszechnym użyciu dopiero w momencie, kiedy Polska niepodległość właśnie traciła. Wcześniejszy dyskurs polityczny nie znał tych słów, posługując się odmiennym aparatem pojęciowym. Czy oznacza to jednak, że idee te były wówczas nieobecne?

Celem autorów, których teksty publikowane są w tym tomie, była próba odpowiedzi na to właśnie pytanie. Badacze spróbowali przyjrzeć się, jak w myśli i dyskursie politycznym szlacheckich obywateli polsko-litewskiej Rzeczypospolitej, a także w rozważaniach filozoficznych, prawnych, w szeroko rozumianej literaturze pięknej, a nawet w dziełach artystycznych od wieku XVI po XVIII przedstawiano kwestie związane z niezawisłością państwa. Uzyskany obraz choć na pewno niepełny, okazał się zaskakująco bogaty. [Wydawnictwo IBL: wydawnictwo.ibl.waw.pl/nowosci/najwyzsza-pani-swoich-praw...]

A. Grześkowiak-Krwawicz, Dyskurs polityczny Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Pojęcia i idee, FNP, Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń 2018.

Książka nagrodzona nagrodą KLIO II stopnia w kategorii autorskiej i monografii naukowych.

Dyskurs polityczny Rzeczypospolitej Obojga Narodów (1569–1795) był zjawiskiem niesłychanie ciekawym, bogatym, zakorzenionym w europejskiej tradycji mówienia o państwie, a zarazem – swoistym, wynikłym z rzeczywistości politycznej kraju, w którym dyskusja stanowiła jedną z postaw życia publicznego. Celem książki jest próba jego opisania przez analizę najważniejszych funkcjonujących w nim pojęć, pokazania, w jaki sposób i przy pomocy jakich terminów mówiono w sprawach wspólnoty, jaki obraz świata politycznego kreślono, jaki system wartości znajdował odbicie w dyskursie. Takie słowa, jak "Rzeczpospolita", "prawo", wolność", "cnota", choć pozornie brzmią tak samo i dzisiaj, przez wieki zmieniały swoje znaczenie, a wraz z nim zmieniały się ideały polityczne przez nie opisywane. Ich analiza nie tylko będzie pomocą w badaniach języka politycznego owych czasów, ale niewątpliwie wzbogaci i ułatwi zrozumienie tych pojęć także w języku nam współczesnym. [strona UMK: wydawnictwo.umk.pl/pl/products/4741/dyskurs-polityczny-rzeczypospolitej-obojga-narodow-pojecia-i-idee]

Entre Pologne et France, le cosmopolitisme des Lumières, Rome, 23-24 juin 2017, Volume coordonné par A. Grześkowiak-Krwawicz, D. Triaire et P. Ugniewski, Accademia Polacca delle Scienze Biblioteca e Centro di Studi a Roma, Rome 2018.

Konstytucja 3 maja 1791. Na podstawie tekstu Ustawy Rządowej z Archiwum Sejmu Czteroletniego przechowywanego w Archiwum Głównym Akt Dawnych w Warszawie, Muzeum Łazienki Królewskie, AGAD, Warszawa 2018

Jeden z trzech oryginalnych tekstów Ustawy Rządowej z Archiwum Sejmu Czteroletniego, znajdujący się obecnie w AGAD, opracowała prof. dr hab. Anna Grześkowiak-Krwawicz, kierownik Pracowni Literatury Oświecenia Instytutu Badań Literackich, prezes Polskiego Towarzystwa Badań nad Wiekiem Osiemnastym. Jest to egzemplarz do tej pory niepublikowany, różniący się od dwóch pozostałych, wcześniej już wydanych. Jak się jednak przypuszcza to właśnie ten rękopis został odczytany i podpisany 3 maja 1791 r. [ze strony: www.lazienki-krolewskie.pl/pl/e-sklep/produkty/konstytucja-3-maja-1791-roku-na-podstawie-tekstu-ustawy-rzad]

Oświecenie nieoświecone. Człowiek, natura i magia, red. D. Kowalewska, A. Roćko, F. Wolański, Warszawa 2018.

Książka stanowi interdyscyplinarną refleksję nad obecnością magii w oświeceniu. Przybliża specyfikę przedstawionych w niej zjawisk w kontekście literackim, historycznym, religijnym i kulturowym. Atutem monografii jest szerokie spojrzenie na sferę nieracjonalną, która nie mieści się w potocznym wyobrażeniu o głównych nurtach oświeceniowych przemian. Autorzy zebranych w niej szkiców pokazują, jak zmienia się nastawienie społeczeństwa do zjawisk nadprzyrodzonych w osiemnastym wieku i jak ewoluują same zjawiska. Kwestie te budzą emocje, ujawniają różnice zdań, a nawet prowadzą do gwałtownych polemik. Książka dedykowana jest czytelnikowi zainteresowanemu historią i literatura, ale też czarami, cudami i zabobonami, postaciami słynnych magów i cieszących się złą sławą szarlatanów, rekwizytami i praktykami magicznymi - oraz ich artystycznymi wyobrażeniami. [z tylnej okładki]

Aplauz najzacniejszej damie. Studia i szkice z kręgu literatury i kultury dawnej, red. I. Maciejewska i A. Roćko, Olsztyn 2017.

Zbiór studiów i szkiców zaprezentowany Czytelnikom powstał z potrzeby uczczenia jubileuszu siedemdziesięciolecia urodzin prof. dr hab. Krystyny Stasiewicz - badaczki literatury staropolskiej i oświeceniowej, która swe bogate życie zawodowe poświęciła zgłębianiu twórczego dorobku I Rzeczypospolitej. Poszczególne działy zbioru nawiązują do zainteresowań Jubilatki. Pierwsze dwie części tomu odnoszą się do wybranych zagadnień związanych z twórczością staropolską i oświeceniową, charakteryzując ważne dla tradycji epok dawnych tematy, motywy, gatunki czy rekonstruując budowane w ówczesnym piśmiennictwie obrazy osób i miejsc. W kolejnych działach autorzy podejmują dwa tematy stale obecne w dorobku badawczym prof. Stasiewicz. Stąd część poświęcona kobiecym wizerunkom w literaturze i historii oraz zbiór artykułów skoncentrowanych wokół twórczości Ignacego Krasickiego, w tym także jej współczesnej recepcji. Książkę zamykają prace z dziejów historii i kultury regionów, z którymi połączyły Jubilatkę życie oraz naukowe przedsięwzięcia. [opis ze strony Wydawnictwa Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego: http://wydawnictwo.uwm.edu.pl/sklep/produkt-info/shop/62/1502/aplauz-najzacniejszej-damie-studia-i-szkice-z-kregu-literatury-i-kultury-dawnej.html]

Słynne kobiety w Rzeczypospolitej XVIII wieku, red. A. Roćko, M. Górska, Warszawa 2017.

Wieloautorska publikacja, ukazująca ponad dwadzieścia wizerunków kobiet żyjących w czasach saskich i w "wieku oświeconym", zdaje się potwierdzać pogląd Ignacego Krasickiego wyrażony w Myszeidzie: "Czegóż płeć piękna kiedy nie dokaże? / Mimo tak wielkie płci naszej zalety / My rządzim światem, a nami kobiety". Kompetencje i dobre pióra autorów tomu (nota bene z wielu środowisk naukowych) sprawiły, że publikacja dostarcza wartościowej lektury i może zainteresować zarówno profesjonalnych badaczy epoki, jak również szersze grono czytelników zaciekawionych naszą przeszłością. Autorzy studiów wykorzystują bogate opracowania i źródła, wśród których szczególne miejsce zajęła korespondencja, także po raz pierwszy wydobyta spod patyny wieków, dzięki czemu nakreślone wizerunki niejednokrotnie odsłaniają mniej znane oblicza kobiet, które nie pozwalają o sobie zapomnieć. [opis ze strony sklepu Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie: http://www.wilanow-palac.pl/nowe_ksiazki_wilanowskie_2.html]

Magdalena Górska, Zbawca Europy. O graficznych tezach gloryfikujących Jana III Sobieskiego / Der Retter Europas. Über barocke Thesenblätter zur Verherrlichung des König Jan III. Sobieski / The Protector of Europe. On Graphical Theses Glorifying Jan III Sobieski, przekład i konsultacja inskrypcji łacińskich B. Radomski, Warszawa 2017.

Rycerskie czyny i cnoty Jana III Sobieskiego znane były w całej Europie. Po wiktorii wiedeńskiej 1683 roku sławiono króla Polski w wielu językach i na wszystkich krańcach Europy, podkreślając zbawienny dla chrześcijańskiego świata geniusz wojenny wschodniego monarchy. Cudzoziemcy pisali wiersze na cześć Jana III, wychwalali jego rycerskie talenty nie tylko w relacjach prasowych i licznych drukach ulotnych, ale i w ikonografii - zwłaszcza w grafice. Wizerunek Sobieskiego stał się podobnie rozpoznawalny, ja, cesarza czy króla Francji. 

Głównymi bohaterkami tej książki są graficzne tezy dedykowane Janowi III. Autorzy wielkoformatowych rycin akademickich połączyli wątli propagandy wizualnej z okresu przed- i powiedeńskiego z erudycyjną argumentacją naukową. [z tylnej okładki]

Wartości polityczne Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Struktury aksjologiczne i granice cywilizacyjne, red. A. Grześkowiak-Krwawicz, współpraca J. Axer, Warszawa 2017[w serii:] "Kultura Pierwszej Rzeczypospolitej w Dialogu z Europą. Hermeneutyka Wartości", t. 3.

Autorzy przedstawiają wartości polityczne funkcjonujące w Rzeczypospolitej Obojga Narodów - przede wszystkim, choć nie tylko, we wspólnocie aktywnych politycznie szlacheckich obywateli. Starają się je odtworzyć na podstawie gruntownej analizy różnorodnych źródeł - traktatów i publicystyki politycznej, wystąpień publicznych na sejmie i sejmikach, ale także wypowiedzi nieoficjalnych, prywatnej wymiany poglądów między uczestnikami życia politycznego. Przedmiotem analizy jest m,in. obecny w dyskursie politycznym ideał państwa jako wspólnoty obywateli, a także ówczesna wizja człowieka-obywatela, członka wspólnoty politycznej, oraz jego wobec niej zobowiązania. Autorzy prezentują też i interpretują ówczesne rozumienie pojęć "ojczyzna" czy "patriotyzm", wiele uwagi poświęcają fundamentalnym dla uczestników życia politycznego Rzeczypospolitej Obojga Narodów wartościom, jak prawo i wolność. Ukazują analizowane zagadnienia nie tylko w szerszym kontekście europejskim, lecz także w różnych epokach, co pozwala śledzić ewolucję w rozumieniu i ocenie pojęć i ideałów politycznych. [z tylnej okładki].

Zbigniew Goliński - portret badacza, red. T. Chachulski, Warszawa 2016.

Zbigniew Goliński (1925-2008) - historyk literatury polskiego oświecenia, teoretyk edytorstwa naukowego, wszechstronny badacz twórczości i monografista Ignacego Krasickiego, wydawca pism Księcia Biskupa Warmińskiego i Stefana Żeromskiego, redaktor naukowy fundamentalnych prac związanych z literaturą osiemnastego i początku dziewiętnastego wieku, inicjator wielu ważnych przedsięwzięć naukowych środowiska polonistycznego. Niemal całe życie zawodowe związany był z Instytutem Badań Literackich PAN. W trudnych latach PRL-u był wicedyrektorem (1962-1971), a następnie dyrektorem IBL (1971-1973).

W tomie zamieszczono szkice i wspomnienia Jego przyjaciół, kolegów, współpracowników. [z tylnej okładki].

T. Kostkiewiczowa, M. Partyka, Teresa Kostkiewiczowa w rozmowach z Magdaleną Partyką, Warszawa 2017.

Rozmowa rozwija się naturalnie, od pytania o lektury, zawodowe i osobiste, jakie początkująca badaczka literatury, patrząc z nieco odmiennej perspektywy, z zaciekawieniem stawia Pani Profesor. To punktach i ludziach, o radości i pożytkach z czytania, o najnowszej historii Polski, tworzeniu i osiągnięciach zespołów badawczych podejmujących refleksję nad literaturą. Wspomnienia osobiste Profesor Teresy Kostkiewiczowej występują obok jej przemyślanych, mądrych uwag o metodologi badań literackich, złych i dobrych stronach współczesnej humanistyki albo edukacji polonistycznej. [fragment recenzji prof. dra hab. Romana Dąbrowskiego].

In laudes Ioannis Sobiescii. Rękopiśmienny zbiór emblematów z rysunkami Johanna Jakoba Rollosa, przeł. Barbara Milewska-Waźbińska, wstęp i oprac. Magdalena Górska, Barbara Milewska-Waźbińska, Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie, Warszawa 2016.

Niepublikowany do tej pory, dedykowany Janowi III rękopis wprowadza w świat barokowej symboliki, odzwierciedlając ideały XVII-wiecznej dewizy (devise), która była wykwitem kultury dworskiej, służyła autokreacji i zabawie, gloryfikacji osób i dzieł.

Wyćwiczone w subtelnej inwencji i rebusowych zabawach umysły dworzan nie potrzebowały dla zrozumienia dewizy obszernej wykładni wierszem lub prozą. Wspólnota wykształcenia, szczegółowa znajomość mitologii czy heraldyki, jak również zasad posługiwania się symboliką, umożliwiały sprawne odczytanie wszelkich odniesień i aluzji. 

Podstawowym motywem zbioru jest tarcza Janiny. Pochwała najjaśniejszego i niezwyciężonego króla Polski Jana III daje niepowtarzalną okazję do smakowania subtelności barokowej poezji panegirycznej a ukryte w rysunkach Johanna Jakoba Rollosa koncepty niejednokrotnie zadziwią współczesnego czytelnika.  [z okładki].

Agata Roćko, Kontusz i frak. O symbolice stroju w XVIII-wiecznej literaturze polskiej, Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie, Warszawa 2015. 

Agata Roćko odszukuje i analizuje informacyjną, estetyczną i symboliczną funkcję stroju, przygląda się literackim portretom władców, posesjonatów i szlacheckich szaraczków, przywołuje osiemnastowieczne panegiryki i pamflety, relacje polskich i obcych pamiętnikarzy, by udokumentować trwałość i powszechność symboliki kontusza i fraka, jej użyteczność w oświeceniowych dyskusjach i sporach. Równocześnie pokazuje, iż opozycja ta funkcjonowała nie tylko w świecie ważnych politycznych podziałów, ale także w życiu prywatnym szlachty, w języku potocznym, gdzie określenie "kontuszowy" lub "frakowy" nie żadnych objaśnień.

Kontusz i frak symbolizują polaryzację postaw i zachowań społecznych, która okazała się niezwykle trwała, o wiele dziesiątków lat przeżyła epokę oświecenia. Dyskusja o stroju w istocie była sygnałem podjęcia rozważań nad jednym z najważniejszych problemów epoki - jak pogodzić tradycję narodową z postępującą i upragnioną europeizacją i modernizacją kraju. [Dr hab. Zofia Rejman, Uniwersytet Warszawski].

Zobacz też opinię o książce: vod.tvp.pl/video/trzeci-punkt-widzenia,08032020,46684605 

Pamiętniki Stanisława Augusta i ich bohaterowie, red. A. Grześkowiak-Krwawicz, Ośrodek Badań nad Epoką Stanisławowską Muzeum Łazienki Królewskie, Warszawa 2015.

Zapis rocznego cyklu wykładów organizowanych przez Ośrodek Badań nad Epoką Stanisławowską w Łazienkach Królewskich we współpracy z Polskim Towarzystwem Badań nad Wiekiem Osiemnastym. Książka stanowi pełną panoramę portretów przedstawionych w Pamiętnikach Stanisława Augusta. [Ze strony Łazienek Królewskich]

Polski Grand Tour w XVIII i początkach XIX wieku, red. A. Roćko, Wydawnictwo Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie, Warszawa 2014.

Prezentowany tom rozpatruje problematykę Wielkiej Podróży w wielu aspektach, a co najważniejsze - ukazuje polskie wyprawy po wiedzę, doświadczenie, ogładę, poznanie kultury i sztuki europejskiej na podstawie wielu różnorodnych źródeł. Podstawą badań stały się nie tylko diariusze podróży, pamiętniki, listy, instrukcje, przewodniki, lecz także encyklopedie, kalendarze, sylwy, testamenty, mowy funeralne, epitalamia weselne czy rejestry wydatków, a nawet pozwolenia na wywóz dzieł sztuki [...] Jest to więc ukazanie polskich wojaży w sposób wszechstronny, a jednocześnie komparatystyczny, gdyż literatura podróżnicza usytuowana została w kontekście źródeł archiwalnych (dokumentów) oraz sztuki: malarstwa, rzeźby, grafiki (zakupionej i sprowadzonej do kraju). W ten sposób polski Grand Tour wpisano na mapę europejskich przemian edukacyjnych, mentalnych oraz kulturowych. [fragment wstępu dr hab. Agaty Roćko]

Antyk oświeconych. Studia i rozprawy o miejscu starożytności w kulturze polskiej, red. T. Chachulski, IBL, Warszawa 2012.
Bez wątpienia jest to nie tylko najobszerniejsza, ale też najbardziej kompletnie i rzeczowo opracowana książka o tradycji antycznej w literaturze i kulturze polskiego oświecenia. Imponuje rozmach, z jakim nakreślony został projekt tomu, a także fakt, że Redaktorowi udało się pozyskać do współpracy uczonych różnych pokoleń, poczynając od najbardziej zasłużonych badaczy, a na najmłodszych kończąc. Taka wielopokoleniowa refleksja nad epoką, czytaną wedle klucza antycznego, jest zbiorową monografią, czy raczej syntezą, kompendium niemożliwym do przecenienia zarówno przez naukowców, jak i studentów. [z recenzji wydawniczej dra hab. Piotra Urbańskiego]

Europejski Wiek Osiemnasty. Uniwersalizm myśli, różnorodność dróg. Studia i materiały, red. M. Dębowski, A. Grześkowiak-Krwawicz, M. Zwierzykowski,Societas Vistulana, Kraków 2013.

Polskie studia nad wiekiem XVIII i jego dziedzictwem postępują od wielu dziesięcioleci szerokim, aczkolwiek niejednolitym frontem. Historycy  dziejów  politycznych i społecznych, historycy literatury, teatru, sztuki czy filozofii, mimo koncentrowania  się  na  podobnej  problematyce,  rzadko mają  komfort  ogarniania  choćby  tylko  tego pierwszego  szeregu  frontu,  nie mówiąc  o  całym  zapleczu  obfitej  literatury narastającej równolegle. Pomysłodawcom niniejszego zbioru chodziło  o  większą  równowagę  pomiędzy  badaniami literackimi a historyczno-kulturowymi. W perspektywie czytelnika także o to, by dać szansę na dopełnienie  bądź  polemikę w stosunku do dość popularnej,  dwubiegunowej  wizji - z jednej strony czasu "rokokowych" markizów i hrabin beztrosko igrających w pudrowanych perukach wśród fontann w z angielska urządzonych ogrodach, z drugiej zaś epoki, w której prawda o człowieku i świecie poznawana przez rozum ludzki konsekwentnie odsuwała na  margines  głoszoną  przez  wieki  prawdę  objawioną. Prezentowany tom ma uświadamiać zatem, że główne procesy epoki, jak laicyzacja nauki i sztuki, demokratyzacja społeczeństw, rozwój ekonomiczny,  demograficzny,  industrializacja,  mimo  podzielanej  powszechnie "ideologii postępu ludzkości", przebiegały różnymi drogami w poszczególnych obszarach narodowych Europy i nie stanowiły jedynej perspektywy widzenia świata. [fragment recenzji ze strony wydawnictwa Societas Vistulana]

Anna Grześkowiak-Krwawicz, Czy rewolucja może być legalna? 3 maja 1791 w oczach współczesnych, Wydawnictwo DiG, Warszawa 2012.

Czy rewolucja może być legalna? To pytanie z dzisiejszej perspektywy prowokacyjne, by nie rzec absurdalne. Jednak obecny punkt widzenia nie jest jedynym możliwym. Wydarzenia 3 maja 1791 roku stanowiły sensację nie tylko w Warszawie. Polska rewolucja, jak ją szybko nazwano, wzbudziła ogromne zainteresowanie w całej Europie, właśnie jako rewolucja bez gwałtu, rewolucja w granicach prawa.

Celem tej książki jest przedstawienie Konstytucji 3 Maja i okoliczności jej ustanowienia z punktu widzenia uczestników i świadków tych wydarzeń. Tytułowe pytanie jest symbolicznym wyrazem takiej perspektywy. Odpowiedź na nie ma dać nie Autorka, ale współcześni Ustawie Rządowej. Spróbowano pokazać, jak rozumieli i jak oceniali tamte wydarzenia niejako na bieżąco, nie znając, tak jak znamy je my, dalekosiężnych skutków podjętych decyzji, odczuwając za to emocje, o których już nie pamiętamy. Odrzucając pokusę wartościowania, podjęto wysiłek odtworzenia obrazu Ustawy Rządowej, jaki kreślili jej zwolennicy i przeciwnicy, a także zastanowienia się, pod wpływem czego kształtowały się ich oceny. Pozwoliło to przy okazji zobaczyć, jaką funkcję pełniła ówczesna propaganda polityczna i jakimi chwytami się posługiwała. Zadano też pytanie, jaka wiedza o polskiej "rewolucji" docierała do obserwatorów z zewnątrz i jakie wywoływała komentarze. Wreszcie pokazano, jak rodził się mit Konstytucji 3 Maja i jak zmieniał się pod wpływem aktualnych wydarzeń. [z okładki]

Anna Grześkowiak-Krwawicz, Gulliver in the Land of Giants. A Critical Biography and the Memoirs of the Celebrated Dwarf Joseph Boruwłaski, Ashgate, Farnham, Surrey 2012.

Perspektywa Guliwera w kraju olbrzymów z jakiej pokazano Europę późnego oświecenia i Wielką Brytanię epoki regencji  zachęca do refleksji. Krytyczna biografia, choć krótka, jest wzorcowa, wykazuje ogromną staranność w porównywaniu i analizie źródeł, której towarzyszy empatia wobec bohatera książki. Autorka pokazuje Pamiętniki  Boruwłaskiego w szerokim kontekście, pobudzając do głębszej refleksji nad kondycją ludzką i naszą własną pychą. Nie sposób nie polubić autora Pamiętników, hrabiego Boruwłaskiego, "polskiego gentlemana, któremu zdarzyło się być wyjątkowo małego wzrostu." [Z recenzji dra hab. Richarda Butterwicka]

Stanislas Auguste, Mémoires, red. A. Grześkowiak-Krwawicz, D. Triaire, Institut d'Etudes Slaves, Paryż 2012.

Jest to pierwsza krytyczna edycja Pamiętników króla Stanisława Augusta, oparta na rękopisach znajdujących się w Moskwie i w Krakowie. Pamiętniki to lekcja nowoczesnej polityki. Król, polityk ukształtowany przez myśl oświecenia, analizuje w nich niebezpieczeństwa grożące Republice (bo ustrój polski, niezależnie od swych wad, był republikański) ze strony despotów uzbrojonych i cynicznych. Pamiętniki miały być też obroną władcy oskarżanego o współpracę z Rosją, słabość, wręcz zdradę. Miała je poznać cała Europa, dlatego pisane są po francusku. Niestety, po śmierci króla, jego papiery zostały zasekwestrowane z rozkazu Pawła I. Udostępniono je badaczom dopiero w XX wieku, wtedy też ukazało się pierwsze ich wydanie (Petersburg 1914, Leningrad 1924). Obecna edycja uwzględniająca współczesne zasady wydawnicze stała się możliwa dzięki współpracy badaczy polskich i francuskich zainicjowanej przez przedwcześnie zmarłego Łukasza Kądzielę, a kontynuowanej przez obecnych wydawców Pamiętników.

Anna Grześkowiak-Krwawicz, Queen Liberty: The Concept of Freedom in the Polish-Lithuanian Commonwealth, Brill Academic Publishers Inc., Leiden 2012.

Queen Liberty pokazuje historię idei, która legła u podstaw myśli politycznej Rzeczypospolitej Obojga Narodów, a zarazem stanowiła swego rodzaju mit polityczny, stanowiący kluczowy element kultury szlacheckiej. Anna Grześkowiak-Krwawicz próbuje pokazać ewolucję ideału "złotej wolności" od powstania szlacheckiego państwa w wieku XVI przez stopniową degenerację tej idei, aż po próby jej ożywienia i odnowienia w wieku XVIII. Autorka eksponuje to, co w polskiej koncepcji było odmienne a nawet osobliwe, ale także to, co wpisywało ją w szerszą tradycję europejską, sięgającą swymi korzeniami antyku. Książka poszerza europejską perspektywę badań tradycji republikańskiej i pokazuje fascynującą myśl polityczną polsko-litewskiej Rzeczypospolitej.

[z okładki]

Wiersze imieninowe poetów z drugiej połowy XVIII wieku, wstęp, wybór tekstów i opracowanie B. Wolska, B. Mazurkowa, T. Chachulski, Wydawnictwo IBL PAN, Warszawa 2011.

Dotychczas nie mieliśmy takiego opracowania. Jego potrzeba była oczywista z uwagi na miejsce i rolę tego typu wierszy [...] Omawiane dzieło chwalebnie i ze znakomitym rezultatem finalizuje prace nad poezją imieninową oraz w sposób dopingujący początkuje realizowanie obowiązku ogarnięcia bogatej i zróżnicowanej twórczości okazjonalnej [...] Przygotowana przez zespół doskonałych specjalistów antologia posiada starannie przemyślany i bardzo funkcjonalny układ [...]
[fragment recenzji prof. dra hab. Wiesława Pusza]

Zbigniew Goliński, Kalendarz życia i twórczości Ignacego Krasickiego, t. 1-2, do druku przygotowała i wstępem opatrzyła Magdalena Górska, Wydawnictwo PTPN, Poznań 2011.

Kalendarz życia i twórczości Ignacego Krasickiego – poety, prozaika, komediopisarza, encyklopedysty, tłumacza, biskupa warmińskiego i arcybiskupa gnieźnieńskiego – to książka od dawna oczekiwana przez badaczy i miłośników twórczości "Księcia Poetów". Zbigniew Goliński był najwybitniejszym znawcą biografii i dzieł pisarza, niekwestionowanym autorytetem wśród edytorów i historyków literatury XVIII stulecia. Ostatnia jego publikacja jest podsumowaniem kilkudziesięciu lat badań archiwalnych, biograficznych i tekstologicznych. Wzorcowo opracowane kalendarium zawiera informacje zaczerpnięte m.in. z korespondencji, dokumentacji dzieł literackich z okresu przedwydawniczego i fazy recepcji oraz faktografię odnoszącą się do działalności w diecezji warmińskiej pod zaborem pruskim i rządów arcybiskupich po upadku Rzeczpospolitej. Autorski wybór źródeł i precyzyjny, zobiektywizowany komentarz wskazuje przyszłe badania nad biografią i piśmiennictwem Krasickiego. Wydobywa również świadectwa przybliżające osobowość dostojnika Kościoła i pisarza-profesjonalisty, "nie dającego ujść żadnej obserwacji, jaką nasuwała mu codzienność życiowa, lektury czy rozmowy", "wykwintnego bywalca najlepszych w towarzystwie salonów, uroczego gospodarza we własnej rezydencji, pilnego ogrodnika o wypielęgnowanych rękach, znawcy dzieł sztuki i literatury", a jednocześnie "trzeźwego racjonalisty, rejestrującego twarde prawa i prawidła rządzące ludźmi", głosiciela na użytek własny i powszechny "idei umiarkowania, podniesionej do rangi najwyższej cnoty" (Z. Goliński, Krasicki, 2002). Przedstawiony materiał ma niezwykły walor poznawczy również z perspektywy studiów nad problematyką kulturalną i polityczną epoki.
[z okładki]
Ukazanie się ostatniego dzieła znakomitego badacza i znawcy życia i dzieł Ignacego Krasickiego, prof. Zbigniewa Golińskiego, jest wynikiem wytężonej, skrupulatnej pracy dr Magdaleny Górskiej nad zebraniem, weryfikacją i aktualizacją materiałów zostawionych przez Profesora oraz jej nieustannej czujności przy kolejnych etapach wydania

Polskie Towarzystwo Badań nad Wiekiem Osiemnastym

Z warsztatów badaczy oświecenia

(spotkania on-line)

Z warsztatów badaczy oświecenia - edycja trzecia (2022/2023 r.):

1. prof. Marek Dębowski, Audialność i wizualność w osiemnastowiecznym teatrze, (17 XI 2022 r.);

2. prof. Jarosław Dumanowski, "Czemu Kościół Święty z taką żarliwością utrzymuje posty?" O kawie z mlekiem, kuchni i szatanie, (1 XII 2022 r.);

3. prof. Urszula Kosińska, Zmagania z materią i słowem: refleksje historyka dyplomacji o badaniu projektów rozbiorowych z czasów Augusta II Mocnego, (12 I 2023 r.);

4. dr Dorota Dukwicz, Karol Pertées - szkice do portretu królewskiego geografa, (26 I 2023 r.);

5. pani Marlena Olechowska, Wykorzystanie komedii konwiktowej w nauczaniu języków nowożytnych w czasach stanisławowskich, (16 II 2023 r.);

6. dr Stanisław Zawadzki, Projekt mapowania ekonomii królewskich w Wielkim Księstwie Litewskim w II poł. XVIII w. – cele, wykonawcy, efekty, (23 II 2023 r.);

7. ks. prof. Paweł Zając, Stanisław Konarski przed Świętym Oficjum w sprawie książki „O religii poczciwych ludzi”, (9 III 2023 r.);

8. dr Magdalena Bober-Jankowska i pani Alicja Łojko, Adama Naruszewicza odpowiedzialność za słowo pisane. O unikatowym egzemplarzu "Historyi narodu polskiego" z 1780 r., (23 III 2023 r.);

9. prof. Izabella Zatorska, Wyznanie wiary Marivaux? Lektura fragmentów Cabinet du philosophe ("Gabinetu filozofa"), pisma z 1734 r., (13 IV 2023 r.);

10. dr Andrea Mariani, RStudio jako narzędzie do badań nad współnotą jezuitów w XVIII wieku. Szanse i pułapki, (27 IV 2023 r.);

11. dr Piotr Skowroński, Jak zredagować itinerarium Stanisława Augusta? (Baza źródłowa, odbiorcy, perspektywy badawcze), (11 V 2023 r.);

12. prof. Marie-Christine Skuncke, Le théâtre comme instrument de mobilisation politique dans la Suède du XVIIIe siècle, (18 V 2023 r.);

13. prof. Wolfgang Kissel z uniwersytetu w Bremie, Adam Czartoryski, der Europäer. Die Zivilisationssemantik in "De la  diplomatie" zwischen Aufklärung und Nationalstaatsbildung / Adam Czartoryski, Europejczyk. Semantyka cywilizacji w "De la diplomatie" między oświeceniem a koncepcją państwa narodowego, (22 VI 2023 r.)

Z warsztatów badaczy oświecenia - edycja druga (2021/2022 r.):

1. pani Marzena Suska, "Gdyby Kloe szczyptę wzięła zielonego maju" – symbolika zieleni w polskiej poezji czasów oświecenia, (21 X 2021 r.);

2. dr Piotr Maksymowicz, Partytura i libretto. Ukryte znaczenia warstwy muzycznej oper Wojciecha Bogusławskiego, (25 XI 2021 r.);

3. prof, Maciej Janowski, "Kraj Przemyślny i Kraj Zaodłożony". O granicach polskiego języka społeczno-politycznego w pierwszych latach XIX wieku, (9 XII 2021 r.);

4. dr Joanna Orzeł, Przeszłość Rzeczypospolitej Obojga Narodów w księgach silva rerum długiego wieku XVIII, (13 I 2022 r.);

5. dr Gabriela Gacek, Działalność muzyczna Józefa Boruwłaskiego (1739 - 1837), (27 I 2022 r.);

6. prof. Teresa Kostkiewiczowa, "Czy Polacy wybić się mogą na niepodległość?" Pierwsze projekty odzyskania niezawisłości narodu w początku XIX wieku, (10 II 2022 r.);

7. dr Magdalena Bober-Jankowska, Michała Dymitra Krajewskiego mariaż z cudzym pomysłem twórczym. Przypadek "Leszka Białego", (24 II 2022 r.);

8. prof. Anna Grześkowiak-Krwawicz, Świątynia wolności, czy jej zagrożenie. Osiemnastowieczne dyskusje o roli i miejscu sejmu w systemie władzy Rzeczypospolitej, (17 III 2022 r.);

9. dr Jacek Kordel, Polityczne plany i zamierzenia Katarzyny II wobec Rzeszy Niemieckiej (lata 70. i 80. XVIII w.), (7 IV 2022 r.);

10. prof. Aleksandra Norkowska, Rumieniące się słowo, czyli o cegle jako (rzadkim) budulcu obrazowania poetyckiego w czasach oświecenia, (28 IV 2022 r.);

11. prof. Regina Bochenek-Franczakowa, Peruwianka w Paryżu. Françoise de Graffigny, "Listy Peruwianki 1747", (12 V 2022 r.);

12. dr Grzegorz Glabisz, Współpraca Stanisława Augusta z wielkopolskim elitami politycznymi w latach 1773-1780. Problem klasyfikacji postaw i obozów politycznych, (19 V 2022 r.);

13. dr Adam Danilczyk oraz dr Magdalena Bober-Jankowska, Wieczory Sejmowe i Rozmowy o Sejmikach Stanisława K. Potockiego. U źródeł pierwszej wersji Konstytucji 3 maja, (2 VI 2022 r.).

Z warsztatów badaczy oświecenia - edycja pierwsza (2020/2021 r.):

1. prof. Teresa Kostkiewiczowa, Oświeceniowe projekty antropologiczne: od oświecenia ku długiemu trwaniu, (26 XI 2020 r.);

2. pan Stanisław Świtlik, Schemat podróży zmyślonej w "Les Aventures du Voyageur aérien", (10 XII 2020 r.);

3. dr hab. prof. UMK Paweł Bohuszewicz, Czy reintegracja badań nad kulturą XVIII wieku w Polsce jest możliwa? Kilka uwag na marginesie książki Macieja Parkitnego "Nowoczesność oświecenia", (21 I 2021 r.);

4. pani Katarzyna Grzymała, Replika Stanisława Leszczyńskiego na "Rozprawę o naukach i sztukach" jako przyczynek do rozwoju myśli moralnej Jana Jakuba, (4 II 2021 r.);

5. dr Magdalena Ślusarska, Pijarzy litewskiej prowincji Zakonu Szkół Pobożnych w krajobrazie intelektualnym drugiej połowy XVIII wieku. O błędach i uproszczeniach dawnej historiografii polskiej i potrzebie nowych badań, o  konieczności rewizji dyskusyjnych poglądów i reinterpretacji wymowy źródeł, (18 II 2021 r.);

6. prof. Michel Delon, Les météorologies de Jacques Casanova, (25 II 2021 r.);

7. dr Patrycja Bąkowska, Realizacja projektu "człowieka czułego" w Dzienniku wojskowym z 1813 r. i Wspomnieniach mojej młodości Kazimierza Brodzińskiego, (11 III 2021 r.);

8. prof. François Rosset, Utopia itp.: o granicach fikcji w XVIII w., (18 III 2021 r.);

9. Profesor Marie-Christine Skuncke, L'Histoire métallique de Gustave III de Suède et celle de Louis XIV, ou Comment écrire l'histoire par les médailles, (22 IV 2021 r.);

10. prof. Antoni Czyż, Literatura dokumentu osobistego - późnobarokowe rękopisy benedyktynek. Zasoby z XVIII wieku w Sandomierzu, (29 IV 2021 r.);

11. prof. Mariusz Ausz, Litewska prowincja zakonu pijarów w XVIII w. i jej wkład w rozwój szkolnictwa i kultury Rzeczypospolitej, (13 V 2021 r.);

12. prof. Izabella Zatorska, Niewolnik zbuntowany: barokowy, oświecony, romantyczny, (27 V 2021 r.);

Zebrania w 2020 roku:

ZEBRANIE PREROMANTYCZNE

22 października 2020 r. o godz. 11.00 odbyło się spotkanie on-line, podczas którego miała miejsce dyskusja nad referatem Klary Leszczyńskiej-Skowron pt. Krasicki (pre-)romantyczny? 

POEZJA RELIGIJNA POLSKICH MASONÓW

20 lutego 2020 r. w Pracowni Literatury Oświecenia miała miejsce dyskusja nad artykułem prof. Tomasza Chachulskiego pt.: Poezja religijna masonów polskich epoki oświecenia - rekonesans. 

Zebrania w 2019 roku:

BIBLIOGRAFIA "MONITORA" 

10 października w Pracowni Literatury Oświecenia odbyło się spotkanie, podczas którego prof. Magdalena Górska przedstawiła plany wydania oraz problemy redakcyjne Bibliografii "Monitora" w opracowaniu Elżbiety Aleksandrowskiej.

DWUGŁOS O PIEŚNIACH MADAGASKARU

27 czerwca 2019 r. w Pracowni Literatury Oświecenia odbyło się spotkanie, podczas którego prof. Izabella Zatorska oraz prof. Ewa Kalinowska z Uniwersytetu Warszawskiego przedstawiły projekt edycji i przekładu "Pieśni Madagaskaru" napisanych przez Évariste'a Desiré de Forges, wicehrabiego de Parny. Pieśni - pierwsze poematy prozą w literaturze francuskiej - ukazały się w 1787 roku, a w 1872 ukazał się ich polski przekład pióra Kazimierza Brodzińskiego. 

MIŁOŚCIWE LATO 1766 ROKU...

25 kwietnia 2019 r. w Pracowni Literatury Oświecenia miało miejsce zebranie, podczas którego dr Magdalena Ślusarska przedstawiła referat pt. Miłościwe Lato 1766 roku w Kościele katolickim w Rzeczypospolitej. 

O JĘZYKU POLITYCZNYM Z CZASÓW STANISŁAWOWSKICH W PRACOWNI LITERATURY OŚWIECENIA

28 marca 2019 r. w Pracowni Literatury Oświecenia miało miejsce spotkanie, podczas którego odbyła się dyskusja nad tekstem prof. dr hab. Anny Grześkowiak-Krwawicz pt.: O niektórych zmianach w języku politycznym czasów stanisławowskich. 

"MONITOR" KRASICKIEGO W PRACOWNI LITERATURY OŚWIECENIA

28 lutego 2019 r. w Pracowni Literatury Oświecenia odbyło się spotkanie poświęcone pracom nad edycją "Monitorów" Ignacego Krasickiego przygotowywanej przez dr hab. Magdalenę Górską i dr Klarę Leszczyńską-Skowron. 

PIEŚNI JÓZEFA ELSNERA W PRACOWNI LITERATURY OŚWIECENIA

10 stycznia 2019 r. w Pracowni Literatury Oświecenia odbyło się pierwsze w nowym roku spotkanie, podczas którego miała miejsce dyskusja nad wstępem do edycji pieśni Józefa Elsnera przygotowanym przez prof. Tomasza Chachulskiego. 

Zebrania w 2018 roku:

O WYDAWANIU KAZAŃ W PRACOWNI LITERATURY OŚWIECENIA

25 października 2018 r. o godz. 10.00 odbyło się spotkanie, podczas którego dr Magdalena Ślusarska przedstawiła referat pt. Literacka rama wydawnicza kazań i zbiorów kazań z czasów stanisławowskich. Uwagi wstępne. 

O PAMIĘCI W PRACOWNI LITERATURY OŚWIECENIA

14 czerwca 2018 r. w Pracowni Literatury Oświecenia miało miejsce spotkanie, podczas którego prof. dr hab. Teresa Kostkiewiczowa przedstawiła swoją pracę zatytułowaną: "Kościół nieprzerwanej pamięci": reprezentacje przeszłości w poezji drugiej połowy XVIII wieku. 

W PRACOWNI LITERATURY OŚWIECENIA O "SPECTATORZE" I UWAGACH

17 maja 2018 r. w Pracowni Literatury Oświecenia odbyło się spotkanie, podczas którego dr Klara Leszczyńska-Skowron przedstawiła referat pt.: Jak Pan Spectator został ojcem polskiego eseju.

W PRACOWNI LITERATURY OŚWIECENIA O PRZEKŁADACH CORNEILLE'A I RACINE'A

1 marca 2018 r. w Pracowni Literatury Oświecenia odbyło się spotkanie, podczas którego dr Michał Bajer ze Szczecina przedstawił referat pt.: Polskie przekłady tragedii Corneille'a i Racine'a w oświeceniu (1740-1830): próba opracowania kompletnej bibliografii tekstów tłumaczeń (z uwzględnieniem fragmentów). 

W PRACOWNI LITERATURY OŚWIECENIA O KONSTYTUCJI TRZECIEGO MAJA

11 stycznia 2018 r. w Pracowni Literatury Oświecenia odbyło się spotkanie, podczas którego prof. dr hab. Anna Grześkowiak-Krwawicz opowiedziała o przygotowywanej edycji Konstytucji 3 maja. 

Zebrania w 2017 roku:

W PRACOWNI LITERATURY OŚWIECENIA O PAMIĘCI

16 listopada 2017 r. w Pracowni Literatury Oświecenia miało miejsce spotkanie, podczas którego odbyła się rozmowa nad artykułem prof. dr hab. Teresy Kostkiewiczowej pt.: Doświadczenie - wspomnienie - upamiętnianie.   Reprezentacje pamięci indywidualnej w poezji polskiej drugiej połowy XVIII wieku. 

DZIEJE NAUKI U SCHYŁKU OŚWIECENIA

W czwartek 8 czerwca 2017 r. w Pracowni Literatury Oświecenia odbyło się spotkanie, podczas którego prof. Martyna Deszczyńska opowiedziała o Nieznanym XIX-wiecznym słowniku wyrazów obcych Kajetana Kwiatkowskiego jako przyczynku do dziejów nauki u schyłków oświecenia.

LITERATURA I HISTORIA

W czwartek 18 maja 2017 r. w Pracowni Literatury Oświecenia odbyło się spotkanie, podczas którego miała miejsce dyskusja nad artykułem prof. dr hab. Teresy Kostkiewiczowej pt.: Literatura i historia. O przedstawianiu przeszłości w dramatach drugiej połowy XVIII wieku.

O JÓZEFIE ELSNERZE W PRACOWNI LITERATURY OŚWIECENIA

23 marca 2017 r. w Pracowni Literatury Oświecenia odbyło się spotkanie, podczas którego prof. Tomasz Chachulski wygłosił referat pt.: Pieśni Józefa Elsnera - problemy edycji tekstu literackiego, kłopoty z atrybucją.... 

Zebrania w 2016 roku:

ROZMYŚLANIE NA WSI W TURGIELACH W PRACOWNI LITERATURY OŚWIECENIA

Dnia 24 listopada 2016 r. w Pracowni Literatury Oświecenia dr Magdalena Ślusarska przedstawiła referat pt.: Rozmyślanie na wsi w Turgielach Pawła Ksawerego Brzostowskiego. 

W PRACOWNI LITERATURY OŚWIECENIA O JANIE III SOBIESKIM

Dnia 28 kwietnia 2016 r. w Pracowni Literatury Oświecenia miało miejsce wystąpienie dr Magdaleny Górskiej pt.: Hostium triumphator, Europae conservator. O tezach graficznych dedykowanych Janowi III i królewiczom Sobieskim.

ROZWAŻANIA O CNOCIE 

Dnia 7 stycznia 2016 r. w Pracowni Literatury Oświecenia miał miejsce pierwsze w Nowym Roku spotkanie, podczas którego prof. dr hab. Anna Grześkowiak-Krwawicz przedstawiła rozdział przygotowywanej książki o dyskursie politycznym Rzeczypospolitej Obojga Narodów poświęcony zagadnieniu cnoty.

Zebrania w 2015 roku:

O JĘZYKU I POEZJI IGNACEGO KRASICKIEGO

Dnia 12 listopada 2015 r. w Pracowni Literatury Oświecenia odbyło się spotkanie, podczas którego miała miejsce dyskusja o języku i poezji Ignacego Krasickiego zainspirowana tekstem prof. dr hab. Teresy Kostkiewiczowej pt.: Uwagi o szyku wyrazów w wierszach Ignacego Krasickiego.

FRANCISZEK DIONIZY KNIAŹNIN W PRACOWNI LITERATURY OŚWIECENIA

Dnia 14 maja 2015 r. w Pracowni Literatury Oświecenia odbyło się spotkanie, podczas którego prof. Rolf Fieguth z Uniwersytetu we Fryburgu przedstawił referat: Autobiografizm liryczny w "Carmina" Franciszka Dionizego Kniaźnina.

NAD WIERSZAMI KRASICKIEGO

W czwartek 26 marca 2015 r. w Pracowni Literatury Oświecenia odbyła się dyskusja nad materiałami do edycji tomu Wiersze w Dziełach zebranych Ignacego Krasickiego. W prezentacji założeń edycji oprócz prof. Teresy Kostkiewiczowej udział wzięli prof. Tomasz Pokrzywniak i dr Maciej Parkitny.

POMNIKOWY MECENAT STANISŁAWA AUGUSTA

12 lutego 2015 r., w Pracowni Literatury Oświecenia odbyło się spotkanie, podczas którego pan Mikołaj Getka-Kenig przedstawił referat pt.: Pomnikowy mecenat Stanisława Augusta a polski dyskurs zasługi publicznej w drugiej połowie XVIII wieku. 

ROZWAŻANIA NAD LITERATURĄ DEWOCYJNĄ W PRACOWNI LITERATURY OŚWIECENIA

W czwartek, 29 stycznia 2015 r., w Pracowni Literatury Oświecenia odbyło się pierwsze w Nowym Roku zebranie poświęcone namysłowi nad szczególnym i popularnym w dawnej Rzeczpospolitej rodzajem literatury, jakim jest literatura dewocyjna. Referat pod tytułem: Literatura dewocyjna - problem definicji. Kontynuacja, przedstawiła dr Magdalena Ślusarska.

Zebrania w 2014 roku:

O DYSKURSIE POLITYCZNYM W RZECZPOSPOLITEJ OBOJGA NARODÓW 

W czwartek, 16 października 2014 r. w Pracowni Literatury Oświecenia miało miejsce pierwsze spotkanie w nowym roku akademickim, podczas którego prof. Anna Grześkowiak-Krwawicz opowiedziała o Dyskursie politycznym Rzeczpospolitej Obojga Narodów i przedstawiła europejskie perspektywy badań nad nowożytnym językiem polityki.

BIBLIOTEKA PISARZY POLSKIEGO OŚWIECENIA

W czwartek, 5 czerwca 2014 r. w Pracowni Literatury Oświecenia odbyło się spotkanie, podczas którego prof. prof. Tomasz Chachulski i Jerzy Snopek opowiedzieli o dokonaniach i perspektywach niezwykle ważnej serii - "Biblioteki Pisarzy Polskiego Oświecenia".

KRÓLEWSKIE IMIENINY W PRACOWNI LITERATURY OŚWIECENIA

8 maja 2014 r. o godz. 10.30 w Pracowni Literatury Oświecenia odbyło się spotkanie, podczas którego prof. Teresa Kostkiewiczowa przedstawiła pierwszy rozdział monografii poświęconej Memuarom Stanisława Augusta.

O ŻYDOWSKICH POWIEŚCIACH JULIANA URSYNA NIEMCEWICZA W PRACOWNI LITERATURY OŚWIECENIA

W czwartek 27 marca 2014 r. w Pracowni Literatury Oświecenia odbyło się zebranie, podczas którego prof. Zofia Rejman przedstawiła referat poświęcony Żydowskim powieściom Juliana Ursyna Niemcewicza.

Zebrania w 2013 roku:

KTO ODKRYŁ PIOTRA SKARGĘ?

W czwartek 19 grudnia 2013 r. o godz. 9.30 w Pracowni Literatury Oświecenia odbyło się przedświąteczne spotkanie, podczas którego dr Magdalena Ślusarska przedstawiła referat: Czy Piotra Skargę "odkrył" dopiero romantyzm? Recepcja dzieła "Bożego Podżegacza" w epoce stanisławowskiej. Wprowadzenie. 

OŚWIECENI I DOŚWIADCZENIE POETYCKIE CZASÓW SASKICH

13 czerwca 2013 r. o godzinie 10.00 w Pracowni Literatury Oświecenia odbyło się zebranie, podczas którego prof. Tomasz Chachulski przedstawił referat pt.: Oświeceni i doświadczenie poetyckie czasów saskich.

O PEDAGOGICZNYCH ASPEKTACH PISARSTWA IZABELI CZARTORYSKIEJ słów kilka...

5 czerwca 2013 r. w sali 37 na Wydziale Polonistyki UW o godz. 11.30 odbyło się spotkanie, podczas którego pani Katarzyna Aneta Król z Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego wygłosiła referat na temat pedagogicznych aspektów pisarstwa Izabeli Czartoryskiej na podstawie jej utworów zarówno tych dobrze znanych, jak i niepublikowanych. 

"ZASŁUGA" W...  Pracowni Literatury Oświecenia

11 kwietnia 2013 r. o godzinie 11.00 w Pracowni Literatury Oświecenia odbyło się spotkanie, podczas którego panMikołaj Getka-Kenig, doktorant IH UW, wygłosił referat pt.: "Zasługa" w kulturze polskiej przełomu XVIII i XIX wieku - wstęp do problemu. 

Jak każdy człowiek pragnący żyć na świecie z chwałą rozumu i cnoty ma do tego zmierzać celu?

7 marca 2013 r. o godzinie 11.00 w Pracowni Literatury Oświecenia miało miejsce spotkanie, podczas którego dr Magdalena Ślusarska przedstawiła referat pod tytułem: "El Discreto" Baltasara Graciána w tłumaczeniu Pawła Ksawerego Brzostowskiego jako "przewodnik": "jak każdy człowiek pragnący żyć na świecie z chwałą rozumu i cnoty ma do tego zmierzać celu".

NAUKA PATRZENIA w Pracowni Literatury Oświecenia

31 stycznia 2013 r. o godz. 10.30 w sali nr 144 w Pracowni Literatury Oświecenia odbyło się zebranie, podczas którego dr Jolanta Czerzniewska przedstawiła referat pt.: Nauka patrzenia. Metody i funkcje kolekcjonerstwa rycin i rysunków w oświeconej Europie.

Porcelanomania Oświeconych w Pracowni Literatury Oświecenia

Na pierwszym w Nowym Roku zebraniu, które odbyło się 3 stycznia 2013 o godzinie 10.30 mieliśmy przyjemność wysłuchać referatu dr Agaty Roćko pt.: Porcelanomania Oświeconych, wraz z prezentacją. 

Zebrania w 2012 roku:

17 maja (czwartek) 2012 o godz. 9.30 w Pracowni (pok. 125) odbyło się spotkanie, na którym dyskutowaliśmy o artykule Pani Profesor Teresy Kostkiewiczowej pt.: Poeci wobec pierwszego rozbioru. Typy wypowiedzi.

12 kwietnia 2012 (w czwartek) o godz. 9.30 w Pracowni (pok. 125) odbyło się spotkanie i dyskusja nad rozprawą prof. Kazimierza Puchowskiego pt.: Antyk w edukacji elit Rzeczypospolitej epoki oświecenia. Ponadto świętowaliśmy udaną obronę  pracy doktorskiej dr Aleksandry Janiszewskiej.

KONFERENCJE PRACOWNI LITERATURY OŚWIECENIA

(do 2019 r.)

"OŚWIECENIE NIEOŚWIECONE: POZA NORMĄ I MODĄ"

W dniach 27-28 listopada 2019 r. w sali im. Adama Mickiewicza w Instytucie Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk odbyła się trzecia konferencja z cyklu "Oświecenie nieoświecone" zatytułowana Poza normą i modą współorganizowana przez Pracownię Literatury Oświecenia IBL PAN, Instytut Literaturoznawstwa Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu oraz Instytut Historyczny Uniwersytetu Wrocławskiego. Patronat nad nią objęły Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie wraz z Polskim Towarzystwem Badań nad Wiekiem Osiemnastym. Zebrali się na niej przedstawiciele różnych dyscyplin z Polski i z zagranicy, by wspólnie przyglądać się rozmaitym zjawiskom istniejącym poza głównym nurtem kultury, sztuki i obyczaju w XVIII i początkach XIX wieku.

"OŚWIECENIE NIEOŚWIECONE: CZŁOWIEK, NATURA I MAGIA"

W dniach 28–29 listopada 2017 r. w siedzibie Wydziału Filologicznego Uniwersytetu Mikołaja Kopernika  w Toruniu odbyła się Pierwsza Ogólnopolska Konferencja Naukowa w ramach cyklu "Oświecenie nieoświecone", zatytułowana Człowiek, natura i magia. Poświęcona zagadnieniu, które nie stało dotąd w centrum uwagi badawczej konferencja zgromadziła prawie czterdziestu uczestników z kilkunastu krajowych ośrodków naukowych i akademickich, przede wszystkim historyków, literaturoznawców i historyków sztuki. W programie przewidziano trzydzieści trzy referaty i trzy postery. Troje referentów z przyczyn niezależnych nie mogło uczestniczyć w obradach. Pierwszego dnia obrady miały charakter plenarny, natomiast w drugim dyskusja toczyła się  w dwóch  sekcjach. Całość zwieńczyła sesja posterowa. Każda część obrad zamknięta była ożywioną dyskusją nad poruszanymi w niej zagadnieniami, co pozwoliło spojrzeć na analizowany problem z różnorodnych punktów widzenia  i częściowo zweryfikować pojawiające się w obiegowych opiniach stereotypy i uproszczenia na temat obecności magii w oświeceniu.

"Z WARSZTATÓW BADACZY OŚWIECENIA"

W dniach 22-23 lutego 2017 r. odbyła się konferencja z cyklu "Z warsztatów badaczy oświecenia" organizowana przez Pracownię Literatury Oświecenia.

Założeniem Warsztatów jest umożliwienie spotkania młodym i uznanym badaczom XVIII stulecia, znawcom literatury i historii, kultury, sztuki oraz filozofii. Podczas tegorocznej edycji pojawili się referenci z ośrodków naukowych z całej Polski, by przedstawić efekty swoich badań nad rozmaitymi dziedzinami.

"LITERACKA SPUŚCIZNA STANISŁAWA KOSTKI POTOCKIEGO"

W dniach 14-15 grudnia 2016 r. odbyła się konferencja naukowa pt.: Spuścizna literacka Stanisława Kostki Potockiego, zorganizowana przez Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie, Towarzystwo Badań nad Wiekiem Osiemnastym, Pracownię Literatury Oświecenia Instytutu Badań Literackich PAN oraz Wydział Nauk Humanistycznych UKSW.

"Z  WARSZTATÓW BADACZY OŚWIECENIA"

W dniach 4-5 lutego 2016 r. odbyła się konferencja naukowa pt.: Z warsztatów badaczy oświecenia, zorganizowana przez Pracownię Literatury Oświecenia Instytutu Badań Literackich PAN, będąca częścią obchodów jubileuszu urodzin Pani Profesor Teresy Kostkiewiczowej.

Warsztaty zgodnie z formułą stworzoną przez Panią Profesor były okazją do zaprezentowania aktualnie prowadzonych poszukiwań badawczych, wymiany informacji, a przede wszystkim do dyskusji zarówno o konkretnych wystąpieniach, jak bardziej ogólnych o kierunkach i potrzebach dalszych badań. Zgodnie z tradycją Warsztaty stały się miejscem spotkania doświadczonych badaczy z młodymi poszukiwaczami wiedzy o oświeceniu i wieku XVIII.

SŁYNNE KOBIETY W RZECZPOSPOLITEJ XVIII WIEKU

W dniach 14-15 października 2015 r. odbyła się konferencja naukowa pt.: Słynne kobiety w Rzeczpospolitej XVIII wieku organizowana przez: Pracownię Literatury Oświecenia Instytutu Badań Literackich PAN, Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie, Polskie Towarzystwo Badań nad Wiekiem Osiemnastym.

Przedmiotem badań i refleksji były nie tylko osiągnięcia i rola wybitnych kobiet (Polek i związanych z Polską cudzoziemek) w zmieniającej się rzeczywistości politycznej, ekonomicznej, obyczajowej czy kulturalnej XVIII-wiecznej Polski, lecz także i ewolucja staropolskiego modelu szlachcianki czy etosu mieszczki w związku z generalnymi przeobrażeniami wzorców w arystokratycznej kulturze dworskiej i epoce oświecenia. W XVIII w. zmieniła się zasadniczo pozycja kobiet, które bądź to z własnej potrzeby lub pod wpływem mody, uzupełniały wykształcenie domowe, zainteresowały się zarządem dóbr i dworu, manifestacyjnie lub skrycie włączały się w życie polityczne, ale miały i ambicje mecenasowskie, otwierając salony lub sponsorując działalność artystyczną, naukową czy literacką. Słynne Polki podróżowały, kolekcjonowały, fundowały, zakładały ogrody, biblioteki i gabinety naturalne, otaczały się cudzoziemcami i nie oszczędzały środków na przyjemności ciała ani ducha. Malowały, pisały utwory literackie i instrukcje ekonomiczne, prowadziły korespondencję dyplomatyczną lub handlową, przekraczając nierzadko wpływami swymi granice Rzeczpospolitej lub stanu. Ich dzieła i zamierzenia sławiono piórem i pędzlem. Zdarzało się również, że wplątane w wielką historię stawały się bohaterkami utworów literackich, także satyr i niewybrednych paszkwili. Niektóre weszły do kanonu polskich metres lub postaci symbolicznych spopularyzowanych przez beletrystykę. Zamiarem było za sprawą interdyscyplinarnych badań i nowo odkrytych źródeł zarysować sylwetki wybitnych kobiet XVIII stulecia, ich dzieła i zamierzenia, ideały oraz zachodnioeuropejskie wzorce.

PRZEDMIOTY, OBRAZY, IDEE... ŹRÓDŁA I KONTEKSTY MUZEALNICTWA W KULTURZE OŚWIECENIA

W dniach 4-5 grudnia 2014 r. odbyła się organizowana przez Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk oraz Warszawski Oddział Stowarzyszenia Historyków Sztuki przy wsparciu Narodowego Instytutu Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów konferencja pt.: Przedmioty, obrazy, idee... Źródła i konteksty muzealnictwa w kulturze Oświecenia.

STANISŁAW KONARSKI I JEGO EPOKA

W dniach 5-6 listopada 2014 r. odbyła się zorganizowana przez Pracownię Literatury Oświecenia IBL PAN i Polskie Towarzystwo Badań nad Wiekiem Osiemnastym ogólnopolska konferencja naukowa pt.: Stanisław Konarski i jego epoka.

Stanisław Konarski (1700-1773) to jedna z najciekawszych postaci polskiego wieku świateł. Kto wie, czy nie najbardziej samodzielny, a na pewno najodważniejszy myśliciel tej epoki. Człowiek niesłychanie wszechstronny – jeden z najwybitniejszych, o ile nie najwybitniejszy pisarz polityczny XVIII wieku, zasłużony pijar, poeta, tłumacz, dramatopisarz, publicysta,  historyk prawa, edytor, pedagog i reformator szkolnictwa. Jeśli mierzyć jego dokonania różnorodnością pól, na których działał, wydaje się bardziej człowiekiem renesansu niż oświecenia. Życie i działania Konarskiego stanowią swego rodzaju soczewkę, w której skupiają się najważniejsze problemy epoki. 

POLSKI GRAND TOUR W XVIII WIEKU

W dniach 12-13 listopada 2013 r. w Warszawie w Instytucie Badań Literackich PAN odbyła się interdyscyplinarna konferencja naukowa pt.: Polski Grand Tour w XVIII wieku, zorganizowana przez Pracownię Literatury Oświecenia oraz Polskie Towarzystwo Badań nad Wiekiem Osiemnastym, pod patronatem honorowym Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie.

Celem spotkania było rozpoznanie tak szerokiego zjawiska jak polskie realizacje ogólnoeuropejskiego modelu Grand Tour, rozwinięcie i uzupełnienie dotychczasowych badań, odkrycie nowych podróży, których ślady wciąż kryją polskie archiwa w postaci różnorodnych zapisów, listów, diariuszy, wspomnień, notat, oraz spojrzenie na związki kulturalne Rzeczpospolitej z Europą i odkrycie przyjemności, korzyści oraz niebezpieczeństw osiemnastowiecznych wojaży.

PUBLICZNE, PRYWATNE, INTYMNE W KULTURZE XVIII WIEKU

W dniach 22-23 października 2012 r. w Warszawie, w Instytucie Badań Literackich odbyła się PAN interdyscyplinarna konferencja Publiczne, prywatne, intymne w kulturze XVIII wieku. Celem spotkania było bliższe przyjrzenie się tytułowym problemom pozostającym dotychczas na marginesie badań nad kulturą oświecenia.

PAMIĘCI PROFESORA ZBIGNIEWA GOLIŃSKIEGO – Z WARSZTATU EDYTORÓW LITERATURY XVIII WIEKU

27-28 października 2010 r. odbyła się konferencja pt.: Pamięci Profesora Zbigniewa Golińskiego – z warsztatu edytorów literatury XVIII wieku. Pierwsza część konferencji poświęcona była śp. Profesorowi Zbigniewowi Golińskiemu – jego dokonaniom historycznoliterackim, edytorskim, redaktorskiej opiece nad ważnymi pracami naukowymi i wszelkim działaniom na rzecz rozwoju dyscypliny, próba precyzyjnego określenia rzeczywistego i znaczącego wkładu Profesora w rozwój polskiego literaturoznawstwa.

Część druga poświęcona była aktualnym problemom edytorskim, na jakie natrafiają badacze podejmujący próbę wydania dzieł literackich i innych przejawów piśmiennictwa powstałych w drugiej połowie XVIII i na początku XIX wieku – wielości i wiarygodności przekazów, wyborowi podstawy tekstowej, transkrypcji i komentarzowi filologicznemu, problemom atrybucji, datowania itp.