Pracownia Antropologii Współczesności

Grant badawczy Zwrot afektywny po 1989 roku. Strategie i style reprezentacji w interdyscyplinarnej perspektywie badawczej

(NCN DEC-2011/03/B/HS2/05729)

Pierwszy projekt prac Zespołu ogniskuje się wokół afektów takich jak: empatia, niepokój, oszołomienie, gniew, lęk, wstręt, strach, miłość, sympatia, etc. W ramach projektu realizowane będą indywidualne badania członków Zespołu dotyczące tej tematyki. Interesuje nas odtworzenie i rozwinięcie różnych dyskursów o afektach. Termin ten wywodzący się z jednej z najstarszych w filozofii opozycji między tym, co emocjonalne a intelektualne, opozycji na nowo legitymizowanej przez dwudziestowieczną psychoanalizę a zakwestionowanej na gruncie psychoanalizy lacanowskiej jako opozycja fałszywa, znalazł szerokie zastosowanie w polu badań nad literaturą, sztuką, polityką, historią a w epoce nowych mediów i gwałtownych przemian kultury wymaga szczególnie uważnego i systematycznego namysłu. Szeroko dziś dyskutowane kwestie kryzysu rozumienia i kryzysu reprezentacji  (zwłaszcza reprezentacji doświadczenia ale nie tylko), zyskują nowy istotny wymiar gdy są ujmowane w dyskursie badań nad afektami, z czynnymi na jego gruncie kategoriami, takimi jak ambiwalencja, labilność, apatia, paranimia, paratymia, patologia, etc. Również język ponowoczesnej estetyki, otwarty na problematykę afektów, stanowi tutaj pole istotnych przemyśleń i inspiracji.

W ramach projektu realizowane będą badania dotyczące: kategorii traumy jako narzędzia interpretacji związku literatury i historii, perwersji jako dla współczesnego języka artystycznego struktury uniwersalnej i dyskontowanej na rozmaite sposoby w nowoczesności, świadectwa i doświadczeń granicznych, możliwości empatii we współczesnej kulturze wizualnej, kategorii zachwytu, nudy i wstrętu jako narzędzi dyskursu krytycznego.

Szczególną uwagę chcemy poświęcić analizie tego, w jaki sposób różne media kodują poszczególne afekty. Stawiamy sobie ponadto pytania o to, jak ciało funkcjonuje jako medium, jak strategie kulturowego dyscyplinowania cielesności odnoszą się do tego, co można by nazwać ekonomią afektu.

Czytaj szczegółowy opis
Publikacje
Kalendarz

Inne projekty planowane przez zespół:

• wojny kulturowe w Polsce po 1989 roku a społeczne funkcje literatury i sztuki
• kryzys reprezentacji czyli powrót realnego
• świat jako archiwum: krytyczne modele historyczności
  
  

Interesuje nas szeroko pojęta działalność akademicka i dydaktyczno-popularyzatorska. Nawiązując do tradycji „zebrań czwartkowych“ w IBL PAN, na których spotykali się badacze z różnych pracowni, planujemy organizowanie odczytów, seminariów, konferencji, jak również wykładów i seminariów otwartych; również we współpracy z instytucjami pozaakademickimi m.in. Muzeum Sztuki Nowoczesnej, Narodową Galerią Sztuki Zachęta, Instytutem Teatralnym, Nowym Teatrem, Instytutem Książki, Krytyką Polityczną, Korporacją Ha!art, Narodowym Instytutem Audiowizualnym, Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski, etc. Niektórzy z członków Zespołu prowadzili już autorskie seminaria, warsztaty i wykłady we współpracy z wyżej wymienionymi instytucjami. Chcemy kontynuować tę działalność, wzbogacać ją i rozszerzać. 

Planujemy cykle spotkań koordynowane przez poszczególnych członków Zespołu z udziałem zapraszanych przez nich gości. Interesuje nas stworzenie sieci interdyscyplinarnych i międzynarodowych grup badawczych, opracowujących poszczególne, skrupulatnie dobrane problemy; organizowanie dyskusji round-table, które będą rejestrowane a ich zapis po odpowiedniej redakcji publikowany w periodykach akademickich (przygotowanie cyklu dla „Tekstów Drugich“); regularne publikowanie wyników badań i materiałów oraz przekładów w pismach akademickich polskich i zagranicznych; udział w konferencjach.

Jak wspomnieliśmy, wychodzimy z założenia, że nie można izolować literatury od innych dziedzin kultury, ani badań historycznych od refleksji teoretycznej. Wydaje nam się również, że badanie literatury polskiej nie może odbywać się w oderwaniu od literatury światowej i przedsięwzięć badawczych rozwijanych w innych ośrodkach badań kulturowych i literaturoznawczych za granicą. Dlatego jednym z priorytetów Zespołu będzie możliwie trwała i rozległa współpraca z zagranicznymi instytucjami naukowymi.

Współpracujemy z koleżankami i kolegami z Instytutu Badań Literackich PAN, a także z następującymi jednostkami w Polsce:

• Katedra Antropologii Literatury i Badań Kulturowych, Uniwersytet Jagielloński
• Katedra Historii Literatury Polskiej XX wieku, Uniwersytet Jagielloński
• Instytut Kultury Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego
• Centrum Badań Dyskursów Postzależnościowych, Uniwersytet Warszawski
• Zespół do Badań nad Filozofią Postsekularną IFiS PAN
• Zespół Filozofii Kultury IFiS PAN
• Zakład Antropologii Literatury, UAM, Poznań
• Zakład Literatury i Kultury Nowoczesnej, UAM, Poznań
  
  

i za granicą:

• Amsterdam School for Cultural Analysis (ASCA)
• Zentrum für Literatur- und Kulturforschung Berlin
• Ecole des Hautes Etudes en Sciences Sociales
• Universität Potsdam / Institut für Slavistik
• Department of Slavistics, Princeton University
• Department of Slavistics, Harvard University
• Institut National des Langues et Civilisations Orientales (INALCO)
  
  

22 listopada 2019, godz. 13, Pałac Staszica w Warszawie (sala 144): otwarte seminarium naukowe "Virgil Abloh. Wzbogacanie rzeczy"

Zespół do Badań nad Literaturą i Kulturą Późnej Nowoczesności zaprasza na otwarte seminarium naukowe pt."Virgil Abloh. Wzbogacanie rzeczy", które odbędzie się 22 listopada o godz. 13.00 w sali 144.

Prowadzący: dr hab. Andrzej Leśniak, prof. instytutu

Abstrakt:

Seminarium będzie poświęcone działalności Virgila Abloha, założyciela marki Off-White i dyrektora artystycznego firmy Louis Vuitton. Jego strategie projektowe zostaną przedstawione jako wyjątkowo efektywne techniki generowania wartości rzeczy w warunkach współczesnego kapitalizmu. Zgodnie z propozycjami Luca Boltanskiego i Arnauda Esquerre'a, zawartymi m.in. w niedawno wydanej książce Enrichissement. Une critique de la marchandise (Gallimard 2017), kapitalizm epoki przemysłowej w Europie Zachodniej i Ameryce Północnej ustąpił miejsca "kapitalizmowi kolekcjonerskiemu": w przeszłość odchodzi produkcja masowa, natomiast znaczenie zyskują procesy wzbogacania rzeczy nie mające już wiele wspólnego z ich czysto materialną wartością. Rozwiązania Virgila Abloha doskonale wpisują się w tę zmianę. Jego rozwiązania - polegające zwykle na niewielkich przekształceniach obiektów ze świata popkultury - prowadzą do niezwykłego wzrostu wartości ekonomicznej, symbolicznej i medialnej projektowanych rzeczy.

Polecana lektura: Luc Boltanski, Arnaud Esquerre, Kolekcjonerstwo jako nowa forma kapitalizmu. Kapitalizacja przeszłości i jej skutki, "Kronos", nr 2/2015.