pok. 230, tel. (22) 6572-854
Skład pracowni
-
dr hab. Paweł Mościcki, profesor instytutu, kierownik pracowni
-
dr hab. Andrzej Leśniak, profesor instytutu
-
dr hab. Justyna Tabaszewska, profesor instytutu
-
dr hab. Katarzyna Czeczot, profesor instytutu
-
dr Aleksandra Wójtowicz, adiunkt
Współpraca
-
prof. dr hab. Marek Zaleski, profesor
-
dr Karolina Felberg-Sendecka
-
dr Dorota Jarecka
-
mgr Tomasz Kunicki-Goldfinger
O pracowni
Członków Pracowni łączy przekonanie, iż nowoczesnej refleksji nad literaturą nie można uprawiać w izolacji od szeroko rozumianej kultury oraz wpływów jej dziedzin na techniki i wyobraźnię współczesnych pisarzy jak również czytelników. Dlatego przedmiotem prowadzonych przez Pracownię badań będzie literatura w kontekście innych dziedzin kultury: fotografii, sztuk plastycznych, sztuk performatywnych, teatru, filmu, komiksu, telewizji, etc. Interdyscyplinarność stanowi jedno z głównych założeń prac.
Również refleksja teoretyczna, bez której nie sposób oddać w pełni złożonych zależności różnych dziedzin kultury. W pracach naszego Zespołu zamierzamy łączyć język kulturoznawczy i literaturoznawczy z dyskursem filozofii, socjologii, antropologii i innych dziedzin współczesnej humanistyki, w których to, co konkretne i to, co ogólne nieustannie odsyłają do siebie nawzajem.
Trzecim założeniem pozostaje traktowanie nowoczesności i ponowoczesności jako dynamicznego continuum wyznaczonego przez kryzysy jako punkty zwrotne.
Decyzją dyrektora IBL z grudnia 2011 powołano Zespół do Badań nad Literaturą i Kulturą Później Nowoczesności, który decyzją Rady Naukowej IBL z dnia 11 października 2022 przekształcono w Pracownię Antropologii Współczesności.
22 listopada 2019, godz. 13, Pałac Staszica w Warszawie (sala 144): otwarte seminarium naukowe "Virgil Abloh. Wzbogacanie rzeczy"
Zespół do Badań nad Literaturą i Kulturą Późnej Nowoczesności zaprasza na otwarte seminarium naukowe pt."Virgil Abloh. Wzbogacanie rzeczy", które odbędzie się 22 listopada o godz. 13.00 w sali 144.
Prowadzący: dr hab. Andrzej Leśniak, prof. IBL
Abstrakt:
Seminarium będzie poświęcone działalności Virgila Abloha, założyciela marki Off-White i dyrektora artystycznego firmy Louis Vuitton. Jego strategie projektowe zostaną przedstawione jako wyjątkowo efektywne techniki generowania wartości rzeczy w warunkach współczesnego kapitalizmu. Zgodnie z propozycjami Luca Boltanskiego i Arnauda Esquerre'a, zawartymi m.in. w niedawno wydanej książce Enrichissement. Une critique de la marchandise (Gallimard 2017), kapitalizm epoki przemysłowej w Europie Zachodniej i Ameryce Północnej ustąpił miejsca "kapitalizmowi kolekcjonerskiemu": w przeszłość odchodzi produkcja masowa, natomiast znaczenie zyskują procesy wzbogacania rzeczy nie mające już wiele wspólnego z ich czysto materialną wartością. Rozwiązania Virgila Abloha doskonale wpisują się w tę zmianę. Jego rozwiązania - polegające zwykle na niewielkich przekształceniach obiektów ze świata popkultury - prowadzą do niezwykłego wzrostu wartości ekonomicznej, symbolicznej i medialnej projektowanych rzeczy.
Polecana lektura: Luc Boltanski, Arnaud Esquerre, Kolekcjonerstwo jako nowa forma kapitalizmu. Kapitalizacja przeszłości i jej skutki, "Kronos", nr 2/2015.
Grant badawczy Zwrot afektywny po 1989 roku. Strategie i style reprezentacji w interdyscyplinarnej perspektywie badawczej (NCN DEC-2011/03/B/HS2/05729)
Pierwszy projekt prac Zespołu ogniskuje się wokół afektów takich jak: empatia, niepokój, oszołomienie, gniew, lęk, wstręt, strach, miłość, sympatia, etc. W ramach projektu realizowane będą indywidualne badania członków Zespołu dotyczące tej tematyki. Interesuje nas odtworzenie i rozwinięcie różnych dyskursów o afektach. Termin ten wywodzący się z jednej z najstarszych w filozofii opozycji między tym, co emocjonalne a intelektualne, opozycji na nowo legitymizowanej przez dwudziestowieczną psychoanalizę a zakwestionowanej na gruncie psychoanalizy lacanowskiej jako opozycja fałszywa, znalazł szerokie zastosowanie w polu badań nad literaturą, sztuką, polityką, historią a w epoce nowych mediów i gwałtownych przemian kultury wymaga szczególnie uważnego i systematycznego namysłu. Szeroko dziś dyskutowane kwestie kryzysu rozumienia i kryzysu reprezentacji (zwłaszcza reprezentacji doświadczenia ale nie tylko), zyskują nowy istotny wymiar gdy są ujmowane w dyskursie badań nad afektami, z czynnymi na jego gruncie kategoriami, takimi jak ambiwalencja, labilność, apatia, paranimia, paratymia, patologia, etc. Również język ponowoczesnej estetyki, otwarty na problematykę afektów, stanowi tutaj pole istotnych przemyśleń i inspiracji.
W ramach projektu realizowane będą badania dotyczące: kategorii traumy jako narzędzia interpretacji związku literatury i historii, perwersji jako dla współczesnego języka artystycznego struktury uniwersalnej i dyskontowanej na rozmaite sposoby w nowoczesności, świadectwa i doświadczeń granicznych, możliwości empatii we współczesnej kulturze wizualnej, kategorii zachwytu, nudy i wstrętu jako narzędzi dyskursu krytycznego.
Szczególną uwagę chcemy poświęcić analizie tego, w jaki sposób różne media kodują poszczególne afekty. Stawiamy sobie ponadto pytania o to, jak ciało funkcjonuje jako medium, jak strategie kulturowego dyscyplinowania cielesności odnoszą się do tego, co można by nazwać ekonomią afektu.
Inne projekty planowane przez zespół:
- wojny kulturowe w Polsce po 1989 roku a społeczne funkcje literatury i sztuki
- kryzys reprezentacji czyli powrót realnego
- świat jako archiwum: krytyczne modele historyczności
Interesuje nas szeroko pojęta działalność akademicka i dydaktyczno-popularyzatorska. Nawiązując do tradycji „zebrań czwartkowych“ w IBL PAN, na których spotykali się badacze z różnych pracowni, planujemy organizowanie odczytów, seminariów, konferencji, jak również wykładów i seminariów otwartych; również we współpracy z instytucjami pozaakademickimi m.in. Muzeum Sztuki Nowoczesnej, Narodową Galerią Sztuki Zachęta, Instytutem Teatralnym, Nowym Teatrem, Instytutem Książki, Krytyką Polityczną, Korporacją Ha!art, Narodowym Instytutem Audiowizualnym, Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski, etc. Niektórzy z członków Zespołu prowadzili już autorskie seminaria, warsztaty i wykłady we współpracy z wyżej wymienionymi instytucjami. Chcemy kontynuować tę działalność, wzbogacać ją i rozszerzać.
Planujemy cykle spotkań koordynowane przez poszczególnych członków Zespołu z udziałem zapraszanych przez nich gości. Interesuje nas stworzenie sieci interdyscyplinarnych i międzynarodowych grup badawczych, opracowujących poszczególne, skrupulatnie dobrane problemy; organizowanie dyskusji round-table, które będą rejestrowane a ich zapis po odpowiedniej redakcji publikowany w periodykach akademickich (przygotowanie cyklu dla „Tekstów Drugich“); regularne publikowanie wyników badań i materiałów oraz przekładów w pismach akademickich polskich i zagranicznych; udział w konferencjach.
Jak wspomnieliśmy, wychodzimy z założenia, że nie można izolować literatury od innych dziedzin kultury, ani badań historycznych od refleksji teoretycznej. Wydaje nam się również, że badanie literatury polskiej nie może odbywać się w oderwaniu od literatury światowej i przedsięwzięć badawczych rozwijanych w innych ośrodkach badań kulturowych i literaturoznawczych za granicą. Dlatego jednym z priorytetów Zespołu będzie możliwie trwała i rozległa współpraca z zagranicznymi instytucjami naukowymi.
Współpracujemy z koleżankami i kolegami z Instytutu Badań Literackich PAN, a także z następującymi jednostkami w Polsce:
- Katedra Antropologii Literatury i Badań Kulturowych, Uniwersytet Jagielloński
- Katedra Historii Literatury Polskiej XX wieku, Uniwersytet Jagielloński
- Instytut Kultury Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego
- Centrum Badań Dyskursów Postzależnościowych, Uniwersytet Warszawski
- Zespół do Badań nad Filozofią Postsekularną IFiS PAN
- Zespół Filozofii Kultury IFiS PAN
- Zakład Antropologii Literatury, UAM, Poznań
- Zakład Literatury i Kultury Nowoczesnej, UAM, Poznań
i za granicą
- Amsterdam School for Cultural Analysis (ASCA)
- Zentrum für Literatur- und Kulturforschung Berlin
- Ecole des Hautes Etudes en Sciences Sociales
- Universität Potsdam / Institut für Slavistik
- Department of Slavistics, Princeton University
- Department of Slavistics, Harvard University
- Institut National des Langues et Civilisations Orientales (INALCO)
- Universität Potsdam / Institut für Slavistik