dyżury Ośrodka: wtorek 11.00-13.00, pok. 230
Członkowie Ośrodka
- dr hab. Jacek Kopciński, profesor instytutu – kierownik Ośrodka
- prof. Anna Nasiłowska, profesor
- dr Agnieszka Kramkowska-Dąbrowska, adiunkt
Współpracownicy Ośrodka
- dr hab. Anna Róża Burzyńska (UJ)
- dr hab. Jarosław Cymerman (UMCS)
- prof. dr hab. Artur Grabowski (UJ)
- prof. dr hab. Ewa Wąchocka (UŚ)
Badania zespołu koncentrują się na polskiej dramaturgii powojennej i współczesnej. Interesuje nas zarówno historia dramatu, jak i jego teoria, dużo uwagi poświęcamy także zagadnieniom edycji tekstu dramatycznego (tradycyjnej i cyfrowej). Stosowana przez nas metodologia badań łączy literacką i teatralną teorię dramatu, a uprawiana historia dramatu obejmuje dzieje podwójnej recepcji sztuk. Naszą uwagę koncentrujemy na przemianie form gatunkowych dramatu w jego różnych odmianach: scenicznej, telewizyjnej, radiowej oraz intermedialnych aspektach budowy nowoczesnego tekstu dramatycznego. Ośrodek organizuje konferencje dramatologiczne, których efektem naukowym są trzy tomy:
- Podmiot w nowym dramacie – ponad głowami bohaterów, w: Dramat w tekście – tekst w dramacie, red. Artur Grabowski, Jacek Kopciński, Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich, Warszawa 2014.
- Świat (w) polskiej dramaturgii najnowszej, red. Jacek Kopciński, Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich, Warszawa 2016.
- Gatunki dramatyczne. Rekonfiguracje, red. Ewa Wąchocka, Uniwersytet Śląski, Katowice 2021.
Wiele uwagi poświęcamy zagadnieniom krytycznej edycji dramatu powojennego i współczesnego. Najważniejszym dokonaniem naszego Ośrodka jest seria „Dramat polski. Reaktywacja”, będąca efektem projektu naukowego realizowanego w ramach dwóch grantów Narodowego Funduszu Rozwoju Humanistyki: „Dramat polski. Reaktywacja” i „Dramat polski. Reaktywacja / Kontynuacja”. W serii wydawanej przez Instytut Badań Literackich ukazują się wybory dzieł najważniejszych polskich twórców dramatu drugiej połowy XX wieku i początku XXI w krytycznym opracowaniu edytorskim. Każdy tom zawiera także obszerny esej wstępny poświęcony twórczości wybranego autora, notę edytorską, biogram i spis realizacji pomieszczonych w nim dramatów. Redaktorami naukowymi serii są dr hab. Jacek Kopciński (IBL) i prof. dr hab. Artur Grabowski (UJ). Poszczególne tomy przygotowują historycy literatury i teatrolodzy z najważniejszych ośrodków badawczych w Polsce, ściśle współpracując z grupą młodych edytorów, która powstała specjalnie dla realizacji naszego projektu.
We współpracy z Instytutem Teatralnym w Warszawie zorganizowaliśmy cykl otwartych seminariów „Dramat polski. Reaktywacja”, w których uczestniczyli przedstawiciele różnych dziedzin humanistyki współczesnej: literaturoznawcy, teatrolodzy, filozofowie, socjolodzy, psycholodzy. W seminariach wzięli udział reżyserzy i aktorzy. Seria „Dramat polski. Reaktywacja” stała się inspiracją dla twórców teatralnych: w Teatrze Wybrzeże w Gdańsku doszło do premiery sztuk Ireneusza Iredyńskiego i Mariana Pankowska w opracowaniu tekstowym naszego Zespołu.
Na serię „Dramat polski. Reaktywacja” składają się następujące tomy:
- Stanisław Grochowiak, Lęki poranne. Dramaty, wybór i wstęp Anna R. Burzyńska, opracowanie tekstów Anna Szymonik, Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich, Warszawa 2012.
- Mieczysław Piotrowski, Czerwona piłka. Dramaty, wybór i wstęp Adam Wiedemann, opracowanie tekstów Blanka Mieszkowska, Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich, Warszawa 2012.
- Janusz Krasiński, Krzak gorejący. Dramaty, wybór i wstęp Wanda Zwinogrodzka, opracowanie tekstów Agnieszka Kramkowska-Dąbrowska, Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich, Warszawa 2013.
- Anna Świrszczyńska, Orfeusz. Dramaty, wybór i wstęp Ewa Guderian-Czaplińska, opracowanie teksów Maria Kozyra, Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich, Warszawa 2013.
- Ireneusz Iredyński, Kreacja. Dramaty, wybór i wstęp Zbigniew Majchrowski, opracowanie tekstów: Paulina Sieniuć, Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich, Warszawa 2014.
- Bogusław Schaeffer, Aktor. Dramaty, wybór i wstęp Artur Grabowski, opracowanie tekstów Anna Szymonik, Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich, Warszawa 2014.
- Marian Pankowski, Królestwo. Dramaty, wybór i wstęp Tomasz Chomiszczak, opracowanie teksów Blanka Mieszkowska, Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich, Warszawa 2015.
- Roman Brandstaetter, Dzień gniewu. Dramaty, wybór i wstęp Tamara Trojanowska, opracowanie tekstów Barbara Stępniak, Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich, Warszawa 2015.
- Jarosław Marek Rymkiewicz, Dwór nad Narwią. Dramaty, wybór i wstęp Tomasz Bocheński, opracowanie tekstów: Blanka Mieszkowska, Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich, Warszawa 2016.
- Władysław Terlecki, Krótka noc. Dramaty, wybór i wstęp Ewa Wąchocka, opracowanie teksów: Agnieszka Kramkowska-Dąbrowska, Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich, Warszawa 2016.
- Zofia Posmysz, Czy to temat? Dramaty, wybór i wstęp Anna R. Burzyńska, opracowanie tekstów Anna Dżabagina, Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich, Warszawa 2020.
- Jan Wilkowski, Spowiedź w drewnie. Dramaty, wybór i wstęp Halina Waszkiel, opracowanie tekstów Grzegorz Kowalski, Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich, Warszawa 2020.
- Jerzy Afanasjew, Tralabomba. Dramaty i scenariusze, wstęp Paweł Stangret, wybór tekstów Tomasz Kaczorowski, opracowanie tekstów Bartłomiej Kuczkowski, Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich, Warszawa 2020.
- Lidia Amejko, Farrago. Dramaty, wybór i wstęp Jacek Kopciński, opracowanie tekstów Grzegorz Wroniewicz, Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich, Warszawa 2020.
- Jarosław Abramow-Newerly, Klik-klak. Dramaty, wybór i wstęp Karolina Felberg, opracowanie tekstów Anna Szymonik, Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich, Warszawa 2020.
- Tomasz Łubieński, Koczowisko. Dramaty, wybór i wstęp Ewa Wąchocka, opracowanie tekstów Bartłomiej Kuczkowski, Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich, Warszawa 2021.
- Ernest Bryll, Na szkle malowane. Dramaty, wybór i wstęp Tomasz Bocheński, opracowanie tekstów Grzegorz Kowalski, Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich, Warszawa 2021.
- Władysław Zawistowski, Dobry adres. Dramaty, wybór i wstęp Zbigniew Majchrowski, opracowanie tekstów Anna Szymonik, Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich, Warszawa 2021.
- Henryk Bardijewski, Mirakle. Dramaty, wybór i wstęp Jarosław Cymerman, opracowanie tekstów Agnieszka Kramkowska-Dąbrowska, Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich, Warszawa 2023.
- Jerzy S. Sito, Pasja doktora Fausta. Dramaty, wybór i wstęp Włodzimierz Próchnicki, opracowanie tekstów Barbara Stępniak, Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich, Warszawa 2023.
Ważnym uzupełnieniem serii jest dwutomowa antologia Trans/formacja. Dramat polski po 1988 roku pod redakcją Jacka Kopcińskiego.
Zamierzamy kontynuować prace nad serią, której dokładniejszą prezentację można znaleźć na stronie Polski Dramat.
W ramach projektu „Dramat polski. Reaktywacja / Kontynuacja” powstała również Cyfrowa edycja polskiego dramatu powojennego i współczesnego, dostępna na platformie TEI Panorama. Złożyło się na nią dziesięć dramatów: Czapa Janusza Krasińskiego, Orfeusz Anny Świrszczyńskiej, Dwie głowy ptaka Władysława Terleckiego, Ułani Jarosława Marka Rymkiewicza, Misja Henryka Bardijewskiego, Dzień gniewu Romana Brandstaettera, Śmierć białej pończochy Mariana Pankowskiego, Spowiedź w drewnie Jana Wilkowskiego, Łóżko Jerzego Afanasjewa, Przemiana 1999 Lidii Amejko. Edycja cyfrowa jest równoległa do serii wydawniczej, ale z nią nietożsama. Na podstawie odrębnych założeń edytorskich realizuje zadania wychodzące poza zakres edycji papierowej, m.in.: publikowanie w całości wybranych wersji dzieła, prezentowanie przedtekstów dokumentujących proces twórczy, zestawienie dramatu publikowanego z egzemplarzami teatralnymi i dokumentacją wybranego spektaklu teatralnego, umieszczenie w publikacji obszernych kontekstów historycznych, literackich czy teatralnych oraz zaprezentowanie ingerencji cenzorskich. Dodatkowo każdy z wymienionych dramatów w opracowaniu krytycznym znanym z publikacji w serii wydawniczej „Dramat Polski. Reaktywacja” został opublikowany na platformie Nowej Panoramy Literatury Polskiej.
Cyfrową edycję polskiego dramatu powojennego i współczesnego przygotował zespół złożony z edytorów dramatów (Agnieszka Kramkowska-Dąbrowska, Grzegorz Kowalski, Bartłomiej Kuczkowski, Anna Dżabagina, Kamila Łapicka) oraz specjalistów edytorstwa cyfrowego (Bartłomiej Szleszyński, Konrad Niciński, Kajetan Mojsak, Anna Mędrzecka-Stefańska, Agnieszka Szulińska), pod opieką merytoryczną Jacka Kopcińskiego, na podstawie ogólnej koncepcji Agnieszki Kramkowskiej-Dąbrowskiej.