plen

Estera Lasocińska

dr hab., profesor instytutu
Pracownia Literatury Renesansu i Baroku

e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

Wybrane publikacje

Książki

  • Epikurejska idea szczęścia w literaturze polskiej renesansu i baroku. Od Kallimacha do Potockiego. Warszawa 2014.
  • Kamyk filozoficzny. Warszawa 2007.
  • Renesans-Oświecenie. Antologia. Warszawa 2005.
  • "Cnota sama z mądrością jest naszym żywotem". Stoickie pojęcie cnoty w poezji polskiej XVII wieku. Warszawa 2003.

Artykuły i rozprawy naukowe

  • O wolności, równości, winie. Paweł Szczerbic i jego przekłady prawa niemieckiego. W: Długie trwanie kultury staropolskiej. Ustanowienia, praktyki, rekonstrukcje - szkice ofiarowane Profesorowi Markowi Prejsowi. Warszawa 2022.
  • Literatura staropolska wobec problemu zła. Uwagi wstępne. „Tematy i Konteksty” 2021 nr 11.
  • O lekarstwach ludzkiej duszy. Wokół "De remediis animi humani" Stanisława Herakliusza Lubomirskiego. "Analecta. Studia i Materiały z Dziejów Nauki" 2020 z. 2.
  • Giovanni Bernardino Bonifacio i staropolska recepcja antycznych szkół filozoficznych. W: Między Italią a Rzeczpospolitą. Giovanni Bernardino Bonifacio d'Oria (1517-1597) - perpetuus viator. Gdańsk 2019.
  • O suwerenności państwa „rzecz w słowa niewiela”. „Polityka pańskie” Justusa Lipsjusza. W: Najwyższa Pani swoich praw…”. Idee wolności, niepodległości i suwerenności w Rzeczpospolitej 1569-1795. Warszawa 2019.
  • Chrystianizacja epikureizmu w pismach wczesnonowożytnych. Lorenzo Valla i Erazm z Rotterdamu, „Barok” 2016 XXIII/1.
  • Uczony i święty. Chrystianizacja wizerunków mędrców dawnych w "Żywotach filozofów" Marcina Bielskiego. "Tematy i Konteksty" 2014, z. 4. 
  • Starożytne teorie przyjaźni i ich renesans w literackich tekstach dawnej Polski. W: Przyjaźń w kulturze staropolskiej. Lublin 2013
  • „Biblioteka Pisarzy Staropolskich” i jej twórca. „Barok” XVIII (38) z. 2.
  • Antyczna koncepcja przyjaźni i jej obraz w poezji Hieronima Morsztyna. W: "Libris satiari nequeo/Oto jestem ksiąg niesyty...". Pamięci Ewy Jolanty Głębickiej. Warszawa 2010.
  • Arkadia epikurejska. W: Staropolskie arkadie. Warszawa 2010.
  • Recepcja etyki starożytnej w literaturze renesansu, baroku i wczesnego oświecenia. W: Etos humanistyczny. Warszawa 2010.
  • Inspiracje epikurejskie w literaturze renesansu, baroku i oświecenie. W: Humanitas. Projekt Antropologii humanistycznej. Warszawa 2009-2010.
  • "Politicorum sive civilis doctrinae libri sex" Justusa Lipsjusza – kilka uwag o przekładzie Pawła Szczerbica. W: "Wszystko tu najdzie, co wy macie w głowie". Świat prozy staropolskie. Warszawa 2008.
  • Filozofia moralna w "Politykach pańskich" Justus Lipsjusza. W: "Barok", t. XV, Warszawa 2008.
  • Dwa oblicza konceptu w wierszach Wacława Potockiego z rękopisu "Smutne zabawy [...] Po utraconych dziatkach [...]. W: Koncept w kulturze staropolskiej. Lublin 2005.
  • Wizerunek mędrca w "Adverbia moralia" Stanisława Herakliusza Lubomirskiego, w: Stanisław Herakliusz Lubomirski – twórca i dzieła. Warszawa 2004.
  • Drwina ze stoicyzmu i stoicyzm drwiący. W: Śmiech i łzy w kulturze staropolskiej. Warszawa 2003.
  • Postać Diogenesa i motywy diogeniczne w literaturze XVII wieku. "Teksty Drugie" 2003 z. 1.
  • O pojęciu wielkiego umysłu i cnocie wielkomyślności. Stoicyzm i jego związki z etyka Arystotelesa w literaturze polskiej XVII wieku. "Barok" 2002 z. 1-2.
  • "Period XV" – stoicyzm łużnieńskiego poety. “Roczniki Humanistyczne" 2001 z. 1.
  • Problem neostoicyzmu  w badaniach nad literaturą XVII wieku w Polsce. W: Barok w Polsce i w Europie Środkowo-Wschodniej. Warszawa 2000.
  • O "Eklezjastesie" Stanisława Herakliusza Lubomirskiego – słowo i Słowo. "Pamiętnik Literacki" 1999 z. 2.
  • Myśl filozoficzna w “Adverbia moralia" St. H. Lubomirskiego. W: Wątki neostoickie w literaturze polskiego renesansu i baroku. Szczecin 1999.

Wstępy i wprowadzenia do książek naukowych i edycji krytycznych

  • [wraz z W. Pawlakiem] Słowo wstępne. W: Wiązanie sobótkowe. Studia o Janie Kochanowskim. Red. E. Lasocińska i W. Pawlak. Warszawa 2015. 
  • [wraz z A. Karpińskim] Słowo wstępne. W: Stanisław Herakliusz Lubomirski – twórca i dzieła. Red. A. Karpiński i E. Lasocińska. Warszawa 2004. 
  • [wraz z A. Karpińskim] Słowo wstępne. W: Śmiech i łzy w kulturze staropolskiej. Red. A. Karpiński, E. Lasocińska, M. Hanusiewicz. Warszawa 2003, 
  • [wraz z E.J. Głębicką] Wprowadzenie do lektury. W: A.M. Fredro: Monita politico-moralia* Przestrogi polityczno-obyczajowe. Wyd. E.J. Głębicka i E. Lasocińska. Warszawa 1999. 

Publikacje o charakterze edukacyjnym i popularyzatorskim

  • Modlitwa o samotność. Interpretacja wiersza Twardowskiego. W: Most. Wiek XX. Cz. 2. Przewodnik dla licealistów. Warszawa 2007.
  • Filozofia współczesna – najważniejsze kierunki. W: Most. Wiek XX. Cz. 1. Przewodnik dla licealistów. Warszawa 2006.
  • Filozofia epoki modernizmu. W: Most. Młoda Polska. Przewodnik dla licealistów. Warszawa 2006.
  • Poetyckie wizje świata idealnego. „Hymn” Jana Kochanowskiego i „Obmyślam świat” Wisławy Szymborskiej. W: Interpretacje. Przewodnik dla licealistów. Warszawa 2006.
  • Renesansowa i współczesna koncepcja godności człowieka. „Pieśń XIX” Jana Kochanowskiego i „Przesłanie Pana Cogito” Zbigniewa Herberta. W: Interpretacje. Przewodnik dla licealistów. Warszawa 2006.
  • W poszukiwaniu tego, co najważniejsze. Wiersz Zbigniewa Herberta „Pan Cogito i wyobraźnia”. W: Most. Pozytywizm. Przewodnik dla licealistów. Warszawa 2005.
  • Niezbadane tajemnice istnienia. Interpretacja „Sonetu I” Adama Asnyka. W: Most. Pozytywizm. Przewodnik dla licealistów. Warszawa 2005.
  • Filozofia pozytywizmu. W: Most. Pozytywizm. Przewodnik dla licealistów. Warszawa 2005.
  • Filozof rozmawia z Bogiem. Wiersz Zbigniewa Herberta „Pan Cogito opowiada o kuszeniu Spinozy”. W: Most. Barok. Przewodnik dla licealistów. Warszawa 2005.
  • Filozofia wieku siedemnastego. W: Most. Barok. Przewodnik dla licealistów. Warszawa 2005.
  • Filozofia romantyzmu. W: Most. Romantyzm. Przewodnik dla licealistów. Warszawa 2004.
  • Renesansowa refleksja o człowieku. W: Most. Renesans. Przewodnik dla licealistów. Warszawa 2004.
  • Filozofia renesansu. W: Most. Renesans. Przewodnik dla licealistów. Warszawa 2004.
  • „Zaklęcie” Czesława Miłosza. W: Most. Oświecenie. Przewodnik dla licealistów. Warszawa 2003.
  • Filozofia oświecenia. W: Most. Oświecenie. Przewodnik dla licealistów. Warszawa 2003.

W latach 1998-2007 współpraca z dwoma czasopismami edukacyjnymi „Cogito” (1998-2002) i STENTOR (2003-2007), w ramach tej działalności opublikowane zostały dwa podręczniki szkolne oraz kilkadziesiąt artykułów przygotowujących do nowej matury i podjęcia studiów na kierunkach humanistycznych.

Publikacje dostępne w wolnym dostępie

  • [hasło-artykuł:] Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk. Zob link 
  • "Uczta" Platona. Na pograniczu filozofii i literatury, artykuł opublikowany na stronie "IBL dla szkół". Pierwodruk: "Zeszyty Szkolne" 2007 nr 3(25).
  • Filozofia wieku siedemnastego, artykuł opublikowany na stronie "IBL dla szkół". Pierwodruk: Most. Barok. Przewodnik dla licealistów. Warszawa 2005.
  • Filozofia renesansu, artykuł opublikowany na stronie "IBL dla szkół". Pierwodruk: Most. Przewodnik dla licealistów. Warszawa 2004.

Recenzje, sprawozdania, noty i omówienia 

  • [recenzja:] Edycja krytyczna "Ogrodu panieńskiego" Wespazjana Kochowskiego. „Roczniki Humanistyczne” 2022 70/1.
  • [recenzja:] Susanna ex Danielis 13. tragoedia* Zuzanna, tragedia z 13. Rozdziału Księgi Daniela, wydali i opracowali D. Chemperek i R. Sawa, przekład z łaciny R. Sawa, red. naukowa M. Jońca, Seria "Staropolski dramat i dialog religijny" Lublin 2017, Towarzystwo Naukowe KUL, ss. 289, [recenzja w:] "Odrodzenie i Reformacja w Polsce" 2020 (w otwartym dostępie). 
  • [omówienie] Precyzyjny zapis czy ekspresja przeżyć? Kilka uwag na temat książki Ady Arendt "Archeologia zatroskania. Staropolskie kalendarze w działaniu". „Barok” 2019 nr 2.
  • [recenzja:] M. Maślanka-Soro: Antyczna tradycja epicka u Dantego. „Odrodzenie Reformacja w Polsce” 2017.
  • [nota:] Profesor Adam Karpiński (1952-2011). Nota biograficzna. „Barok” XVIII (38) z. 2.
  • [nota wraz z J. Partyka:] E.J. Głębicka (20 marca 1953-20 sierpnia 2008) – wspomnienie. “Pamiętnik Literacki” 2009 z. 3.
  • [recenzja:] M. Hanusiewicz: Pięć stopni miłości. "Pamiętnik Literacki" 2008 z. 3.
  • [sprawozdanie z konferencji wraz z A. Karpińskim] Stanisław Herakliusz Lubomirski – twórca i dzieła (nowe materiały, nowe interpretacje). „Barok” 2003 z. 2.
  • [recenzja:] G. Raubo: Barokowy świat człowieka. Refleksja antropologiczna w twórczości Stanisława Herakliusza Lubomirskiego (Poznań 1997). "Barok" 1997 IV/2 [8].
  • [sprawozdanie z konferencji:] Kolokwia staropolskie: Wiersze Wacława Potockiego – interpretacje. „Barok” IV/1 (7).
  • [sprawozdanie z konferencji:] Kolokwia staropolskie: Rękopiśmienna poezja klasztorów żeńskich XVII-XVIII wieku. „Barok” IV/2 (8).

Prace redakcyjne

  • Wiązanie sobótkowe. Studia o Janie Kochanowskim. Red. E. Lasocińska i W. Pawlak. Warszawa 2015.
  • "Wszystko tu najdzie, co wy macie w głowie". Świat prozy staropolskiej. Red. E. Lasocińska i A. Czechowicz. Warszawa 2008.
  • Stanisław Herakliusz Lubomirski – twórca i dzieła. Red. A. Karpiński i E. Lasocińska. Warszawa 2004.
  • Śmiech i łzy w kulturze staropolskiej. Red. A. Karpiński, E. Lasocińska, M. Hanusiewicz. Warszawa 2003.

Prace edytorskie

  • M. Rej: Sentencje o życiu. Oprac. E.J. Głębicka i E. Lasocińska. Warszawa 2005.
  • A.M. Fredro: Monita politico-moralia* Przestrogi polityczno-obyczajowe. Wyd. E.J. Głębicka i E. Lasocińska. Warszawa 1999.


Udział w życiu naukowo-organizacyjnym

Udział w konferencjach i wygłoszone referaty

  • Referat: O suwerenności państwa rzecz "w słowa niewielka". "Polityka pańskie" Justusa Lipsiusza, Konferencja: Najwyższa Pani swoich praw...Idee wolności, niepodległości i suwerenności Rzeczypospolitej 1569-1795, IBL PAN, Polskie Towarzystwo Badań nad Wiekiem XVII, 5-7 listopada 2018.
  • Referat: Virtus czy voluptas? O staropolskich lekarstwach duszy, Konferencja: Dyskurs medyczny w kulturze staropolskiej, IBL PAN i KUL, Kazimierz,24-26 wrzesień 2018.
  • Referat: Stoicyzm i epikureizm w literaturze staropolskiej. Dialog czy polemika?, Spotkanie konferencyjne: Łódzkie Towarzystwo Naukowe 15.03.2018.
  • Referat: Stoicyzm w literaturze staropolskiej. Główne idee, konferencja: Filozoficzny i filologiczny wymiar stoicyzmu, Białystok, 21 XII 2017.
  • Referat: Stoicyzm i epikureizm w szesnastowiecznej Europie, konferencja: Między Italią a Rzeczpospolitą, Gdańsk, 15 XII 2017.
  • Referat: „Epikurejska idea szczęścia w literaturze polskiej renesansu i baroku. Od Kallimacha do Potockiego”. Podsumowanie i perspektywa nowych badań, spotkanie konferencyjne z cyklu: Warszawskie Czwartki Staropolskie, 23.02.2017.
  • Referat: Epikureizm chrześcijański czy chrześcijaństwo epikurejskie?, Konferencja: Inwencja i inspiracja w kulturze wczesno nowożytnej, Kazimierz nad Wisłą, wrzesień 2016.
  • Referat: Epikureizm i jego recepcja w literaturze polskiego renesansu. Marcin Bielski-Mikołaj Rej-Jan Kochanowski, na seminarium: Men and Ideas in the Renaissance, Danilo Facca, Valentina Lepri, IFiS PAN, 17.02.2016.
  • Referat: Rehabilitacje Epikura w polskiej literaturze humanistycznej, seminarium sz cyklu: Warszawskie Czwartki Staropolskie,  UW i IBL PAN, Warszawa 18 grudnia 2014.
  • Referat: "Najlepszą rzeczą umiar". Motywy epikurejskie w "Pieśniach" Jana Kochanowskiego, referat wygłoszony na Seminarium Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza KUL, Lublin  1 grudnia 2014.
  • Referat: Religia Epikura w elegiach Kochanowskiego, referat wygłoszony na konferencji: "Wiązanie sobótkowe." W 430 rocznicę śmierci Jana Kochanowskiego,  zorg. IBL PAN i KUL, Kazimierz Dolny n. Wisłą, 23-26 czerwca 2014.
  • Referat: Filozof i święty. Chrystianizacja wizerunków mędrców dawnych, referat wygłoszony na zebraniu naukowym z cyklu: Spotkania Staropolskie (Pracownia Literatury Renesansu i Baroku IBL PAN), Warszawa 10 marca 2014.
  • Referat: Epikur "Dyjalogu mięsopustnego", referat wygłoszony na zebraniu naukowym: Spotkania staropolskie (Pracownia Literatury Renesansu i Baroku IBL PAN), Warszawa, marzec 2013.

Udział w projektach badawczych

  • udział w projekcie wydawniczym: Inspiracje arystotelesowskie w polskiej myśli późnego Renesansu, (IFiS PAN, kierownik Danilo Facca), 2014-2020, projekt: 0072/ NPRH/ H11/ 82/2014; charakter udziału; recenzent dwóch edycji: (1) Adam Burski, Dialectica Ciceronis, ed. Dorota Półćwiartek-Dremierre, Sub Lupa, Varsovie 2020, ss. 681 (seria: Aristotelica Polonica, t. 2); (2) Rakowscy Arystotelicy. Johannes Crellius, Ethica Aristotelica. Ad Sacrarum Literarum normam emendata. Adam Gosławski, De veritate, edycja i komentarz Anna Laskowska, Warszawa 2020 (seria: Aristotelica Polonica, t. 5), ss. 480.
  • udział w projekcie badawczym: Zintegrowana Baza Bibliograficzna e-ZBB IBL PAN, 2012-2017, wykonawca.
  • udział w projekcie badawczym:  Humanizm, idee, nurty i paradygmaty humanistyczne w kulturze polskiej  (rozprawa: Inspiracje epikurejskie – renesans, barok, oświecenie),
  • udział w projekcie badawczym:  Humanizm, idee, nurty i paradygmaty humanistyczne w kulturze polskiej (rozprawa: Recepcja etyki starożytnej i sposoby jej funkcjonowania w literaturze dawnej).
  • udział w projekcie badawczym: Elektroniczne Archiwum Zabytków Piśmiennictwa polskiego (2008-2010). Dokumentacja zbiorów bibliotek zagranicznych (Niemcy, Francja, Włochy, Anglia)
  • kierownik i wykonawca grantu NCN (UMO- 2011/01/B/HS2/03280, lata 2011-2013): Epikurejska idea szczęścia w literaturze polskiej renesansu i baroku. Od Kallimacha do Potockiego


Udział w życiu naukowo-organizacyjnym 

  • członek Rady naukowej IBL PAN (od 2022);
  • sekretarz Stowarzyszenia "Pro Cultura Litteraria";
  • sekretarz przy organizacji "Roku Rejowego";
  • organizacja sesji naukowych z serii Kolokwia staropolskie: Język zmysłów w poezji barokowej, 1997; Rękopiśmienna poezja klasztorów żeńskich XVII-XVII wieku, 1997; Między «Psałterzem Dawidowym» (1579) a «Gofredem» (1618) – konteksty intelektualne, 1998; Wiązanie sobótkowe. W 430 rocznicę śmierci Jana Kochanowskiego, 2014; Inwencje i inspiracje w kulturze wczesnonowożytnej, 2016;
  • organizacja konferencji: "Barok w Europie Środkowo-wschodniej";
  • organizacja konferencji: "Stanisław Herakliusz Lubomirski - twórca i dzieła (nowe, materiały, nowe interpretacje)" (2002 r.);
  • udział w pracach jury Komitetu Olimpiady Literatury i Języka Polskiego dla szkół średnich;
  • udział w pracach jury Komitetu Olimpiady Literatury i Języka Polskiego dla szkół podstawowych;
  • członek Polskiego Towarzystwa Badań nad Wiekiem Osiemnastym.

Stypendia

  • Szwecja, Univeristetsbibliotek Carolina Rediviva, Riksarkivet, w ramach umowy o wymianie między Polską Akademią Nauk a Królewską Szwedzką Akademią Nauk w Sztokholmie, listopad 2000.
  • Francja, Bibliotetheque Nationale de France, maj 2001, Instytut Badań Literackich PAN.
  • Szwecja, Univeristetsbibliotek Carolina Rediviva, w ramach umowy o wymianie między Polską Akademią Nauk a Królewską Szwedzką Akademią Nauk w Sztokholmie, listopad 2001.

Nagrody i wyróżnienia 

  • Nagroda Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej, Warszawa 2000.
  • Wyróżnienie Rady Naukowej PAN za pracę doktorską pt. "Cnota sama z mądrością jest naszym żywotem". Stoickie pojęcie cnoty w poezji polskiej XVII wieku, Warszawa 2003.