Ośrodek Studiów Kulturowych i Literackich nad Komunizmem IBL PAN zaprasza na seminarium otwarte pt. „Literackie dziedzictwo wysiedleń przemysłowych w PRL-u” z udziałem prof. dr hab. Marty Tomczok. Spotkanie odbędzie się online 10 grudnia 2025 o godzinie 10.00. Po link do spotkania prosimy pisać na adres:
Zagadnienie wysiedleń przemysłowych nie jest obecne ani w historii społeczno-gospodarczej Polski, ani w jej historii kulturowej. Wiedza o tym, ile wsi wysiedlono po 1945 roku z powodu budowy kopalń węgla brunatnego czy siarki bądź rozbudowy przemysłu chemicznego, czy jak doświadczyli wysiedleń mieszkańcy, a jak przyroda, jest wciąż niewielka i w nikłym stopniu poszerzana. Wyjątkiem byłby przypadek Nowej Huty i częściowo Turowa.
Jednym z nielicznych śladów wysiedleń jest literatura – powieści społeczno-obyczajowe pisane przez zawodowych dziennikarzy, reportaże prasowe, ale i wiersze wysiedlonych. Celem seminarium będzie przybliżenie tej zróżnicowanej grupy tekstów w kontekście minionych procesów społeczno-gospodarczych i przedyskutowanie wątpliwości, czy warto je przywracać historii polskiej kultury – szczególnie w perspektywie wysiedleń przemysłowych, które nie przeminęły.
Marta Tomczok - polska literaturoznawczyni, autorka pracy „Proza Leo Lipskiego. Poetyka i egzystencja", w 2014 r. habilitowała się na podstawie pracy zatytułowanej "Metonimie Zagłady. O polskiej prozie lat 1987 - 2012". W 2025 r. uzyskała tytuł profesora nauk humanistycznych. Opublikowała liczne prace poświęcone historii literatury o Zagładzie. Związana Uniwersytetem Śląskim. Marta Tomczok to także badaczka kultury węgla oraz kultur regionów przemysłu ciężkiego w Polsce. Wraz z Pawłem Tomczokiem przełożyła „Węgiel. Kulturę i naturę” Ralpha Crane’a (Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2023).