Z ogromnym żalem i wdzięczną pamięcią przyjęliśmy wiadomość o śmierci
profesor Jadwigi Puzyniny (1928–2025), zmarłej 8 lutego,
wybitnej językoznawczyni i badaczki języka poezji,
w szczególności Cypriana Kamila Norwida.
Uroczystości pogrzebowe rozpoczną się
w sobotę 15 lutego 2025 roku o godzinie 13.00
w Świątyni Opatrzności Bożej w Wilanowie.
Urodzona 29 stycznia 1928 roku w Rożyszczach na Wołyniu (obecnie Ukraina), jako najmłodsza córka właścicieli położonego tam folwarku: Aleksandra Zapolskiego i pochodzącej z arystokratycznej rodziny Rosjanki, Kiry z domu von Meck, lata II wojny światowej spędziła z rodziną w obozie przejściowym dla jeńców wojennych w Koninie Żagańskim (pierwsze miesiące 1940 roku) i we wsi Kobyłki koło Łęcznej. W latach 1943–1944 należała do Szarych Szeregów. Po wojnie zamieszkała w Warszawie, w 1946 roku ukończyła Liceum Ogólnokształcące im. T. Reytana, a w 1951 roku studia polonistyczne na Uniwersytecie Warszawskim. Obroniła u prof. Witolda Doroszewskiego pracę magisterską pt. Słowotwórstwo rzeczowników w dziełach Jana Kochanowskiego. W latach 1952–1955 odbyła staż w Instytucie Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk pod kierunkiem prof. Marii Renaty Mayenowej, po czym związała się z Katedrą Historii Literatury Polskiej Wydziału Filologicznego (od 1968 roku: Wydział Filologii Polskiej i Słowiańskiej, od 1975 roku: Wydział Polonistyki) Uniwersytetu Warszawskiego. W 1960 roku obroniła doktorat na podstawie pracy Thesaurus Grzegorza Knapiusza. Siedemnastowieczny warsztat pracy nad językiem polskim (napisanej również pod kierunkiem prof. Witolda Doroszewskiego), w 1969 roku habilitowała się na podstawie rozprawy Nazwy czynności we współczesnym języku polskim. Słowotwórstwo, semantyka, składnia. Tytuł profesora został jej nadany w 1987 roku. Od 1983 roku kierowała Pracownią Słownika Języka Cypriana Norwida w Instytucie Języka Polskiego – efektem pracy jej zespołu jest Internetowy słownik języka Cypriana Norwida.
Głównym przedmiotem pracy badawczej profesor Jadwigi Puzyniny była aksjologia języka, koncentrowała się na etycznym wymiarze komunikacji. Czerpała z problematyki wartości w poezji Cypriana Kamila Norwida, ale także w twórczości jej współczesnych – księdza Jana Twardowskiego, Wisławy Szymborskiej, Barbary Skargi i Leszka Kołakowskiego. Precyzyjnym językiem promowała nową koncepcję kultury dialogu w przestrzeni społecznej i politycznej.
Wyniesione z rodzinnego domu postawy patriotyczne i prospołeczne przełożyły się na jej bezkompromisowość i działalność na rzecz opozycji demokratycznej: w styczniu 1976 roku podpisała Memoriał 101 przeciwko zmianom Konstytucji PRL, współpracowała z Komitetem Obrony Robotników, w stanie wojennym organizowała pomoc represjonowanym pracownikom UW i studentom.
Była członkiem Polskiej Akademii Umiejętności oraz licznych towarzystw naukowych, w tym m.in. Towarzystwa Naukowego Warszawskiego (w latach 1991–1992 była tam przewodniczącą Komisji Kultury Słowa), Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Polskiego Towarzystwa Językoznawczego, Komitetu Językoznawstwa PAN, Rady Języka Polskiego PAN, Societas Linguistica Europaea.
Uhonorowano ją najwyższymi odznaczeniami państwowymi, w tym Orderem Orła Białego.
Żegnamy osobę niezwykle szlachetną i składamy jej Rodzinie najszczersze kondolencje.
Dyrekcja, Rada Naukowa i Pracownicy IBL PAN