Samuel Sandler. Biografia i konteksty

Opis projektu

Przedmiotem projektu jest postać Samuela Sandlera (1925-2020) – polskiego literaturoznawcy żydowskiego pochodzenia, więźnia łódzkiego getta, który przeżył Holokaust, organizatora życia naukowego w powojennej Polsce, profesora polskich i amerykańskich uniwersytetów, emigranta po 1968 roku, który po przewrocie ustrojowym w 1989 odnowił relacje z uczonymi w Polsce.

Celem projektu jest opracowanie i napisanie jego biografii, osadzonej w dokumentach różnej rangi, w ustaleniach historyków, w relacjach i wspomnieniach świadków. Tak zaplanowana praca będzie monografią wieloautorską, która uwzględni różne szeroko rozumiane konteksty życia i działalności jej bohatera, przy czym weźmie pod uwagę istnienie diaspory polsko-żydowskich intelektualistów, cudem uratowanych z Zagłady, którzy po wojnie – zaangażowani w budowanie komunistycznej Polski, później zbuntowani wobec władzy, zagrożeni lub odczuwający zagrożenie – wyjeżdżali w nieznane. Komplementarność obu ujęć, indywidualnego i historycznego, pozwoli na pełniejszy ogląd opisywanych zjawisk. Przyczyni się również do sformułowania ogólniejszej refleksji teoretycznej nad sposobami konstruowania biografii podmiotu uwikłanego w wydarzenia polityczne, historyczne i społeczne, kluczowe dla lat jego życia.

Życie i losy Samuela Sandlera jako przedmiot planowanej biografii złożą się na szczególnego rodzaju opowieść, o której można będzie powiedzieć to samo, co Jan Kott, inny polski emigrant żydowskiego pochodzenia pracujący w Ameryce, światowej sławy szekspirolog, napisał o własnym życiu – że stanowi emblematyczną narrację o człowieku XX wieku. Elementy podobnej opowieści zawarł w swojej autobiografii Child of a Turbulent Century Victor Erlich, amerykańsko-żydowski literaturoznawca wychowany i wykształcony przed wojną w Warszawie. Jako wynik badań podjętych w ramach tego projektu biografia Samuela Sandlera, opracowana z uwzględnieniem szerszych kontekstów jego życia, będzie nową i oryginalną propozycją wskazanej narracji.