Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk

ul. Nowy Świat 72, 00-330 Warszawa
tel.:(22) 826-99-45, 6572-895
e-mail: 
sekretariat@ibl.waw.pl

Dyrektor Instytutu Badań Literackich PAN
dr hab. Grzegorz Marzec, prof. IBL PAN

Zastępca Dyrektora ds. Ogólnych i Wydawniczych
dr Dorota...

IBL dla szkół

     Instytut Badań Literackich działa od roku 1948 roku. To tutaj powstały najważniejsze serie historycznoliterackie: Historia literatury polskiej pod redakcją Kazimierza Wyki, Vademecum Polonisty pod redakcją Janusza Sławińskiego, a w nim seria s...

Projekt "OZwRCIN"

W dniu 1.08.2018 r. Biblioteka Instytutu Badań Literackich PAN rozpoczęła realizację trzyletniego projektu pn. Otwarte Zasoby w Repozytorium Cyfrowym Instytutów Naukowych (OZwRCIN) w ramach trzeciego konkursu Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa, oś II E-administracj...

Szkoła Historycznego Dokumentu Filmowego

Celem kursu jest przygotowanie uczestniczki i uczestników do samodzielnej realizacji projektów filmowych i audiowizualnych w oparciu o różne materiały archiwalne. Kurs ma za zadanie rozbudzić świadomość audiowizualną, poszerzyć kontakt z h...

Aktualności

Konferencja "Szymborska redakcyjnie"

01.12.2023

Serdecznie zapraszamy na konferencję Szymborska redakcyjnie. "Teksty Drugie" o tekstach pierwszych (Wisławy Szymborskiej). Odbędzie się 14-15 grudnia w sali 144 w Pałacu Staszica.

 

Szymborska plakat

XI edycja ogólnopolskiego Konkursu im. Aliny „Inki” Brodzkiej-Wald

06.12.2023

Z przyjemnością informujemy, że laureatami XI edycji Konkursu im. Aliny „Inki” Brodzkiej-Wald na najlepszą pracę doktorską z dziedziny humanistyki zostali:

 

Nagroda I (równorzędne):

  • Agata Szulc-Woźniak (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, Wydział Filologii Polskiej i Klasycznej) za pracę „Joanna Pollakówna. Largo”;
  • Justyna Koszarska-Szulc (Polska Akademia Nauk, Instytut Badań Literackich), „Wierny własnemu rozdarciu”. Problematyka tożsamościowa w twórczości Artura Sandauera;
  • Sara Akram (Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, Wydział Filologiczny), „Narracja o WOJNIE w reportażach Wojciecha Jagielskiego. Perspektywa lingwistyczno-kulturowa”.

Nagroda II (równorzędne):

  • Karolina Kostyra (Uniwersytet Śląski w Katowicach, Wydział Humanistyczny, Instytut Nauk o Kulturze) „Tajemne życie przedmiotów. Topografia pokoju dziecięcego w kinie fantastycznym lat osiemdziesiątych”;
  • Jędrzej Krystek (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydział Filologii Polskiej i Klasycznej), „Makryna Mieczysławska w utworach i dokumentach polskiego romantyzmu”.

Wyróżnienia:

  • Katarzyna Nowaczyk-Basińska (Uniwerytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydział Filologii Polskiej i Klasycznej ), NIEŚMIERTELNOŚĆ. Technokulturowe strategie współczesności”;
  • Anna Kujawska-Kot (Uniwersytet Warszawski, Wydział Polonistyki Instytut Literatury Polskiej), „Doświadczenie niezgodności płciowej i procesu tranzycji bohatera transseksualnego w literackiej i filmowej odsłonie”;
  • Aleksandra Żurek-Huszcz (Uniwersytet Warszawski, Wydział Polonistyki, Instytut Języka Polskiego), „Imiona i nazwiska konwertytów z judaizmu na wyznania chrześcijańskie na podstawie ksiąg metrykalnych parafii warszawskich (1826-1850);
  • Agata Iżykowska-Uszczyk (Uniwersytet Wrocławski Wydział Nauk Historycznych i Pedagogicznych Instytut Kulturoznawstwa), „Kulturowe przemiany intymności na przykładzie polskiej sztuki współczesnej w XXI wieku”

W jury Nagrody zasiadali: prof. prof. Grażyna Borkowska (przewodnicząca), Maryla Amsterdamska-Hopfinger, Jan Kordys, Marek Zaleski, Tomasz Żukowski.
Uroczystość wręczenia nagród poprowadzona przez Michała Komara odbywała się dnia 27 listopada 2023 o godzinie 17:00 w Pałacu Staszica przy ul. Nowy Świat 72.
Partnerami Nagrody są Akademia Rozwoju Filantropii w Polsce oraz Towarzystwo Literackie im. Adama Mickiewicza.

Akademia logo

Instytut Badań Literackich PAN Instytut Filozofii i Socjologii PAN zapraszają na konferencję "Naborowski: poeta – tłumacz – epistolograf – uczestnik wielkiej historii"

16.11.2023

Logo IBLSerdecznie zapraszamy na konferencję Naborowski: poeta – tłumacz – epistolograf – uczestnik wielkiej historii, która odbędzie się 23 listopada w Pałacu Staszica (sala 144 im. Adama Mickiewicza). Wydarzenie organizuje Instytut Badań Literackich PAN oraz Instytut Filozofii i Socjologii PAN.

 

Program konferencji w pliku w formacie doc

10. urodziny CHC - zapraszamy na uroczyste sympozjum

15.11.2023

Szanowni Państwo,

 

w ciągu ostatniej dekady Centrum Humanistyki Cyfrowej odegrało istotną rolę w rozwoju cyfrowych badań humanistycznych w Polsce. W ciągu 10 lat pracowaliśmy nad ponad 30 projektami i inicjatywami, w tym dziewięcioma w międzynarodowych konsorcjach (więcej na stronie). Dzięki innowacyjnemu podejściu udało nam się zbudować silny interdyscyplinarny zespół, który stawia nowe pytania badawcze, wdraża nowatorskie metody badań i uczestniczy w międzynarodowych projektach, współtworząc europejskie infrastruktury badawcze. Chcielibyśmy podziękować wszystkim pracownikom i pracowniczkom, badaczom i badaczkom, oraz partnerom instytucjonalnym, którzy przyczynili się do naszych osiągnięć w ciągu ostatnich dziesięciu lat. Wasza praca i zaangażowanie były kluczowe dla naszego sukcesu.

 

Z ogromną przyjemnością zapraszamy Państwa do świętowania z nami dziesiątych urodzin Centrum Humanistyki Cyfrowej. Uroczyste obchody odbędą się w formie sympozjum w języku angielskim, które będzie okazją do prezentacji naszej najnowszej publikacji cyfrowej oraz dyskusji i refleksji nad przyszłością badań i infrastruktur humanistycznych w czasach transformacji cyfrowej.

 

Szczegóły dotyczące wydarzenia:

 

Data: 30 listopada
Godziny: 10:30 - 16:00

Miejsce: Sala nr 144 im. Adama Mickiewicza, Pałac Staszica w Warszawie

 

Szczegółowy program uroczystości jest dostępny na stronie: https://chc.ibl.waw.pl/pl/10-urodziny/

 

W programie m.in.:

 

  • premiera cyfrowej monografii Panorama literaturoznawstwa cyfrowego,
  • panel dyskusyjny poświęcony przyszłości europejskich infrastruktur badawczych dla humanistyki i nauk społecznych na poziomie europejskim z udziałem gości z Polski i zza granicy,
  • debata na temat możliwości rozwoju lokalnych centrów humanistyki cyfrowej z udziałem liderów i liderek społeczności,
  • sesja posterowa prezentująca projekty absolwentów i absolwentek programu studiów doktoranckich Instytutu Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk i Polsko-Japońskiej Akademii Technik Komputerowych „Humanistyka Cyfrowa”,
  • urodzinowy toast i poczęstunek.

 

Z serdecznymi pozdrowieniami,
Zespół Centrum Humanistyki Cyfrowej IBL PAN

 

10. urodziny CHC baner

 

Konkurs dla młodych badaczy w projekcie digitalizalizacyjno-bibliograficznym „Zintegrowana Baza Bibliograficzna eZBB IBL PAN - kontynuacja projektu”.

02.11.2023

Instytut Badań Literackich PAN ogłasza otwarty konkurs dla młodych badaczy – wykonawców merytorycznych w projekcie digitalizalizacyjno-bibliograficznym „Zintegrowana Baza Bibliograficzna eZBB IBL PAN – kontynuacja projektu”.

W projekcie pozostało jeszcze jedno miejsce. Zachęcamy do wzięcia udziału.

>> Ogłoszenie w pliku w formacie pdf.

Konkurs na stanowisko adiunkta w Zespole Badań nad Literaturą Zagłady

10.10.2023

Logo IBLInstytut Badań Literackich PAN ogłasza otwarty konkurs na pracownika naukowego na stanowisko adiunkta w Zespole Badań nad Literaturą Zagłady.

 

>> Ogłoszenie w pliku w formacie pdf.

Listy kondolencyjne w związku ze śmiercią prof. Michała Głowińskiego

06.10.2023

Pogrzeb prof. Michała Głowińskiego

03.10.2023

 Nekrolog

 


 

Ostatnie pożegnanie Profesora Michała Głowińskiego odbędzie się 13 października 2023 r. na Cmentarzu Północnym w Warszawie. Uroczystości rozpoczną się w Domu Pogrzebowym (sala B) o godzinie 14.30. Po czym nastąpi odprowadzenie do grobu rodzinnego.

 


 

29 września zmarł prof. Michał Głowiński

30.09.2023

Michał GłowińskisZ wielkim smutkiem żegnamy Profesora Michała Głowińskiego (1934 – 2023), wybitnego literaturoznawcę, prozaika, autora fundamentalnych prac z zakresu historii i teorii literatury, badacza dyskursów politycznych. Autora tomów prozy autobiograficznej i wspomnieniowej. Profesora nauk humanistycznych, od 1958 związanego z Instytutem Badań Literackich PAN. Przez lata kierował w nim Pracownią Poetyki Historycznej, był członkiem Rady Naukowej Instytutu (także jej przewodniczącym), Członkiem redakcji Pamiętnika Literackiego, odpowiedzialnym m.in. za dział przekładów, współpracownikiem Komitetu Głównego Olimpiady Literatury i Języka Polskiego. Był też członkiem Polskiej Akademii Nauk i Polskiej Akademii Umiejętności. Laureatem wielu nagród i wyróżnień za wybitną pracę naukową oraz twórczość prozatorską. Czterokrotnym Doktorem Honoris Causa. Wykładowcą i promotorem licznych prac doktorskich. Jego wkład w humanistykę polską jest nie do przecenienia.

Dyrekcja, Rada Naukowa i Pracownicy IBL PAN. 

 

Michał Głowiński
Urodzony 4 listopada 1934 w Warszawie w rodzinie pochodzenia żydowskiego; syn Henryka Głowińskiego, urzędnika, i Felicji z Rozenowiczów. W czasie okupacji niemieckiej przebywał wraz z rodziną początkowo w getcie w Pruszkowie, a po jego likwidacji w getcie warszawskim. W styczniu 1943 po ucieczce z getta (dzięki pomocy Ireny Sendlerowej) ukrywał się wraz z matką w Radziwiłłowie pod Skierniewicami. Następnie został umieszczony w klasztorze sióstr felicjanek w Otwocku. Krótko przebywał też w domu zakonnym w Czersku pod Górą Kalwarią i w zakładzie wychowawczym Dom księdza Boduena w Warszawie, skąd został przeniesiony do sierocińca prowadzonego przez siostry Służebniczki Najświętszej Marii Panny w Turkowicach pod Hrubieszowem. W 1945 powrócił do Pruszkowa, gdzie ukończył Gimnazjum i Liceum im. H. Sienkiewicza. Od 1951 studiował polonistykę na Uniwersytecie Warszawskim (UW); w 1955 uzyskał magisterium. Debiutował w 1954 recenzją utworu dramatycznego Adolfa Rudnickiego pt. Manfred, opublikowaną w „Życiu Literackim” (nr 38). W 1955-58 jako stypendysta UW pracował naukowo w Katedrze Teorii Literatury pod kierunkiem prof. Kazimierza Budzyka. Równocześnie rozwijał działalność krytycznoliteracką, recenzując głównie tomy poezji m.in. nadal w „Życiu Literackim” i „Twórczości” (1955-62). W 1958 został asystentem w Instytucie Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk (IBL PAN). W 1961 uzyskał stopień doktora nauk humanistycznych na podstawie pracy Poetyka Tuwima a polska tradycja literacka (promotor prof. K. Budzyk). Następnie od 1962 był adiunktem w Pracowni Dziejów Form Artystycznych w Literaturze Polskiej (od 1967 Pracownia Poetyki Historycznej). W 1963 został członkiem Związku Literatów Polskich (do rozwiązania Związku w 1983). W pracy naukowej zajął się teorią literatury (m.in. problemami współczesnej funkcji tradycji literackiej, narracją powieściową, językiem poetyckim, komunikacją literacką, stylami odbioru, a w późniejszych latach także problematyką komunistycznej propagandy) oraz historią literatury XX w. W 1967 habilitował się na podstawie rozprawy pt. Cykl studiów z historii i teorii polskiej powieści, a w 1969 otrzymał stanowisko docenta. W tymże roku został członkiem komitetu redakcyjnego „Pamiętnika Literackiego” (redaktor działu przekładów), w którym publikował artykuły od 1967 (z przerwami). W 1971-91 kierował Pracownią Poetyki Historycznej IBL. Od 1972 przewodniczył Komitetowi Redakcyjnemu serii wydawniczej Komitetu Nauk o Literaturze Polskiej PAN Rozprawy Literackie. Studia, artykuły i recenzje publikował m.in. w „Literaturze” (1972-76), „Nurcie” (1973-78) i „Tekstach” (od 1973). Od 1973 uczestniczył w pracach Komitetu Głównego Olimpiady Literatury i Języka Polskiego przy IBL PAN (do 2016). W 1973-74 wykładał na uniwersytecie w Amsterdamie. Prowadził seminaria na Studium Doktoranckim IBL PAN (od 1974). W 1976 został profesorem nadzwyczajnym. W 1977-90 wchodził do rady redakcyjnej wydawnictwa IBL „Literary Studies in Poland”. W 1978 został członkiem Komitetu Nauk o Literaturze Polskiej PAN. W tymże roku był współzałożycielem, a następnie członkiem działającego nieoficjalnie do 1981 Towarzystwa Kursów Naukowych (TKN). Napisał referat wstępny Nowomowa – rekonesans, opublikowany anonimowo, w serii wydawniczej TKN pt. Język propagandy (Warszawa 1979); w 1978/1979 w ramach Kursów realizował m.in. tematy Nowomowa - język propagandy oraz Życie społeczne a scentralizowana struktura władzy. W sierpniu 1980 był sygnatariuszem listu intelektualistów (tzw. Apel 64) do władz Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej w sprawie podjęcia rozmów ze strajkującymi stoczniowcami. Od września 1980 należał do Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność” w IBL PAN (do 1990). Był od 1980 członkiem niezależnego Towarzystwa Popierania i Krzewienia Nauk (w 2010 zakończyło działalność). W 1980 wspierał strajk studencki na UW. W latach osiemdziesiątych uczestniczył w Tygodniach Kultury Chrześcijańskiej, prowadził nieformalne seminarium z literatury współczesnej dla studentów filologii polskiej UW. Od 1981 wchodził w skład Rady Naukowej IBL; w kadencjach 1981-87 jako zastępca przewodniczącego, w kadencji 1987-89 nie przyjął nominacji, od 1990 ponownie był członkiem Rady, w tym w 1990-2006 jako jej przewodniczący. Publikował w wydawanych poza cenzurą czasopismach tzw. drugiego obiegu, m.in. „Almanachu Humanistycznym” (1984-89; podpisany m.in. J.M.T.), „Kulturze Niezależnej” (1984-90; tu artykuły pod pseudonimem: G.M., J.M. Tomir, Erazm Łojewski), „Krytyce” (1985). W 1986 otrzymał nagrodę Fundacji A. Jurzykowskiego w Nowym Jorku. Artykuły, recenzje, wspomnienia, opowiadania i fragmenty utworów prozatorskich publikował m.in. w pismach: „Tygodnik Powszechny” (1988-90, 1993-94, 1996-2003, 2007, 2009; tu m.in. w 1999-2001 cykl Małe szkice), „Gazeta Wyborcza” (1990-2003, 2006, 2008-09, 2019), „Teksty Drugie” (od 1990; tu stała współpraca), „Dekada Literacka” (1991, 1997, 2002-03), „Tytuł” (1991-2000; tu cykl Małe szkice), „Kwartalnik Artystyczny” (1994-2003, 2007-2015; tu w 2000-03 i w 2013-17 cykl Małe szkice), „Przegląd Polityczny” (1995, 1998, 2001, 2003, 2006-07, 2010), „Akcent” (1996-99, 2003, 2007), „Pogranicza” (2007-08), „Odra” (2010-11), „Nauka” (2011), „Wielogłos” (2014), „Teatr” (2015), „Tekstualia” (2015), „Konteksty” (2016), „Kwartalnik Historyczny” (2016), „Kamerton” (2017), „Czytanie Literatury” (2017). W 1991 został członkiem korespondentem Polskiej Akademii Umiejętności w Krakowie, a później członkiem czynnym. W 1992 otrzymał nagrodę im. J. Strzeleckiego, przyznaną przez Polski PEN Club. W 1994 objął funkcję zastępcy redaktora naczelnego „Pamiętnika Literackiego”. W tymże roku został członkiem korespondentem PAN, a w 2004 członkiem rzeczywistym. Należał także do Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, Stowarzyszenia Pisarzy Polskich oraz Collegium Invisibile. Wchodził w skład rady redakcyjnej pisma „Polska 1944/45-1989”, wydawanego od 1995 przez Instytut Historii PAN. Pod koniec lat dziewięćdziesiątych zaczął publikować prozę wspomnieniową. W 2004 zorganizował w IBL Zespół Literatura i Konteksty, którym kierował do 2007, także po przejściu na emeryturę w 2005. Otrzymał tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie (2000), Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (2001), Uniwersytetu Opolskiego (2003), Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy (2018). W 2002 został laureatem nagrody im. K. Wyki za twórczość krytycznoliteracką, w 2004 nagrody im. J.G. Herdera, przyznanej przez Fundację Alfreda Toepfera w Hamburgu za całość dorobku naukowego, w 2008 nagrody literackiej polskiego PEN Clubu im. J. Parandowskiego, w 2016 Łódzkiej Nagrody Literackiej im. J. Tuwima, przyznanej m.in. za „zaangażowanie w sprawy świata”. Wyróżniony odznaką „Zasłużony Działacz Kultury”, odznaczony Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2007) oraz Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (2013) za „wybitne zasługi w badaniu, dokumentowaniu i upamiętnianiu historii Marca' 68”. Zmarł 29 września 2023 w Konstancinie pod Warszawą.

 

Biogram ze słownika cyfrowego "Polscy pisarze i badacze literatury XX i XXI wieku".

Spotkanie poświęcone nowej książce dr Anny Zawadzkiej

05.10.2023

Anna Zawadzka okładkaOśrodek Studiów Kulturowych i Literackich nad Komunizmem IBL PAN zaprasza 18 października o godzinie 10.00 w sali 144 Pałacu Staszica (Nowy Świat 72) na seminarium otwarte z udziałem Dr Anny Zawadzkiej z Instytutu Slawistyki PAN poświęcony jej najnowszej książce Więcej niż stereotyp. „Żydokomuna” jako wzór kultury polskiej (2023).

Autorka analizuje wybrane powiązania, historyczne i współczesne, pomiędzy dyskursami antykomunistycznym i antysemickim; stara się dowieść, że „żydokomuna” to współcześnie nie tyle stereotyp, co motyw konstytutywny dla koherencji kulturowej, generowanej w ramach paradygmatu antykomunistycznego. Antykomunizm analizowany jest tutaj nie tylko jako komponent tradycji antysemickiej, ale także zjawisko, które wpłynęło na sposób badania antysemityzmu.
Książkę można pobrać w wolnym dostępie tutaj: Zob. link.


Dr Anna Zawadzka jest socjolożką, pracuje w Instytucie Slawistyki PAN, należy do zespołów: Ośrodka Studiów Kulturowych i Literackich nad Komunizmem IBL PAN oraz London Centre for the Study of Contemporary Antisemitism. Jest autorką m.in. książki Ten pierwszy raz. Konstruowanie heteroseksualności (WUW, 2015) i redaktorką naczelną czasopisma „Studia Litteraria et Historica”.

Spotkanie będzie miało charakter hybrydowy, po link do wersji online prosimy pisać na adres: katarzyna.chmielewska@ibl.waw.pl najpóźniej na godzinę przed spotkaniem.

 

       

 

 

 
 

 
 

 

   

 

 

 

 

 

   

Logo Archiwum Kobiet

 

 

     

 

 

 

 

 

 

 

 

Logo Słownika Polszczyzny XVI wieku