Małgorzata Pierzgalska

mgr, asystent
Pracownia Słownika Polszczyzny XVI wieku

Email: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

Główne kierunki zainteresowań naukowych:

• Symbolika zwierząt w XVI-wiecznych przekładach Pisma św. oraz w dziełach literackich epoki renesansu, ze szczególnym uwzględnieniem twórczości Mikołaja Reja; XVI-wieczna ikonografia związana z symboliką zwierzęcą.
• Dawne źródła wiedzy o zwierzętach: starożytne traktaty zoologiczne, pisma apologetów chrześcijańskich późnego antyku, Fizjolog i średniowieczne bestiariusze, polskie piśmiennictwo naukowe XVI wieku.
• Topika młodości i starości w literaturze staropolskiej.
• Historia języka polskiego, leksykografia.

Wybrane publikacje:

rozprawy i artykuły:

• Toposy „młodość” – „starość” w literaturze parenetycznej doby staropolskiej [w:] „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica”, 7 t. 1, Łódź 2005, s. 129–150.
• Zwierzę jako problem myśli antropologicznej (Księga Psalmów i Księga Przysłów w Biblii Jakuba Wujka) [w:] „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica”, 8, Łódź 2006, s. 5–22.
• „Jako w źwierzyńcu bywa źwirz rozmaity” – realizacja estetycznej kategorii varietas w epigramatach Mikołaja Reja [w:] „Prace Polonistyczne”, Seria LXIII (2008), Łódź 2008, s. 9–43.
• Zwierzę jako problem myśli antropologicznej w literaturze starotestamentowej [w:] (Inne) zwierzęta mają głos, red. D. Dąbrowska, P. Krupiński, Toruń 2011, s. 207–238.
• „W guście de La Fontaine” czy w stylu staropolskim: „Jeleń przeglądający się” [w:] Czytanie Trembeckiego, t. 1, pod red. J. Snopka, W. Kaliszewskiego i Bożeny Mazurkowej, „Czytanie Poetów Polskiego Oświecenia”, Warszawa 2016, s. 19–47.

Hasła zredagowane w „Słowniku polszczyzny XVI wieku” (t. XXVIII – XXXIX):

• posługa [hasło w:] Słownik polszczyzny XVI wieku, t. XXVIII: Poskakać – Potykanie, red. prowadzący F. Pepłowski, red. tomu K. Wilczewska, L. Woronczakowa, Warszawa 2000, s. 37b–49a. Zob. link.
• pospolity  [hasło w:] Słownik polszczyzny XVI wieku, t. XXVIII, op. cit., s. 81a–97a [współautorstwo hasła z p. Lucyną Wilczewską].
• potym [hasło w:] Słownik polszczyzny XVI wieku, t. XXIX: Potylica – Pożżon, red. prowadzący F. Pepłowski, red. tomu K. Wilczewska, L. Woronczakowa, Warszawa 2001, s. 1–43 [hasło oprac. przez dr Krystynę Wilczewską oraz zespół Pracowni Słownika polszczyzny XVI wieku w Toruniu]. Zob. link.
• powinnie, powinowacić – powinowaty  [hasła w:] Słownik polszczyzny XVI wieku, t. XXIX, op. cit., s. 167b–168a, 191a–199a [współautorstwo haseł z p. Aliną Lindą].
• prolog – [propryjetarz] [hasła w:] Słownik polszczyzny XVI wieku, t. XXX: Prababa – Prywowany, red. prowadzący F. Pepłowski, red. tomu K. Wilczewska, L. Woronczakowa, Warszawa 2002, s. 338b–352a. Zob. link.
• prosić – 2. prosić się, proszak – proszący, proszenie – proszony  [hasła w:] Słownik polszczyzny XVI wieku, t. XXX, op. cit., s. 386–405, 441b–442b, 443b–445a [współautorstwo haseł z dr K. Wilczewską].
• prowent – [prozelit] [hasła w:] Słownik polszczyzny XVI wieku, t. XXX, op. cit., s. 471b–478a.
• pryscylijanista – prywowany [hasła w:] Słownik polszczyzny XVI wieku, t. XXX, op. cit., s. 508–515.
• [przedmianowany] – [przedmurze] [hasła w:] Słownik polszczyzny XVI wieku, t. XXXI: Prza – Przemieść, red. prowadzący F. Pepłowski, red. tomu K. Wilczewska, L. Woronczakowa, Warszawa 2003, s. 237b–242b. Zob. link.
• przetrawiać – [przewędzony] [hasła w:] Słownik polszczyzny XVI wieku, t. XXXII: Przemijać – Przodujący, red. prowadzący F. Pepłowski, red. tomu K. Wilczewska, L. Woronczakowa, Warszawa 2004, s. 315–332. Zob. link.
• [przykadeczek] – przykażyciel [hasła w:] Słownik polszczyzny XVI wieku, t. XXXIII: Przy – Przypytywać się, red. prowadzący F. Pepłowski, red. tomu K. Wilczewska, L. Woronczakowa, Warszawa 2009, s. 314–341. Zob. link.
• przywabiacz – przywicie, [przywieńczać] – [przywieszenie], przywiewać – przywijanie, pszczelarz – pśniwy [hasła w:] Słownik polszczyzny XVI wieku, t. XXXIV: Przyrabiać – P’, red. prowadzący F. Pepłowski, red. tomu K. Wilczewska, L. Woronczakowa, Warszawa 2010, s. 254–262, 267b–269a, 284–292, 398–406. Zob. link.
• rościć – [rośl], rośnienie – rośny, 1. rota – rotunk [hasła w:] Słownik polszczyzny XVI wieku, t. XXXV: Q – Rowny, red. K. Mrowcewicz, P. Potoniec, red. tomu K. Wilczewska, L. Woronczakowa, Warszawa 2011, s. 412a–428a, 428b–429a, 430b–441a. Zob. link.
• rozprowadzać – rozrapiający [hasła w:] Słownik polszczyzny XVI wieku, t. XXXVI: Rozat – Roztyrkność, red. K. Mrowcewicz, P. Potoniec, red. tomu K. Wilczewska, L. Woronczakowa, A. Nath-Dokurno, Warszawa 2012, s. 401a–432a [współautorstwo haseł z p. Stanisławem Buśką]. Zob. link.
• sierchl, [sierszeniowy] – siestrzyński [hasła w:] Słownik polszczyzny XVI wieku, t. XXXVIII: S – Siewo, red. K. Mrowcewicz, P. Potoniec, red. tomu K. Wilczewska, A. Nath-Dokurno, A. Luto-Kamińska, Warszawa 2020, s. 421b–422a, 433a–443a. Zob. link.
• [sioje] – siostra [hasła w:] Słownik polszczyzny XVI wieku, t. XXXIX: Się – Skworzec, z. 1: Się – Skarany, red. K. Mrowcewicz, P. Potoniec, red. zeszytu K. Wilczewska, A. Nath-Dokurno, M. Nobis, D. Kaja, Warszawa 2021, s. 97–112. Zob. link.

Cyfrowa edycja tekstów w serii „Biblioteka źródeł Słownika polszczyzny XVI wieku”

M. Rej, Dzieła, oprac. M. Pierzgalska, R. Kozubowska, P. Małek, „Biblioteka źródeł Słownika polszczyzny XVI wieku”. Repozytorium cyfrowe tekstów szesnastowiecznych (w jednolitej transliteracji zgodnej z Zasadami wydawania tekstów staropolskich, Wrocław 1955), red. P. Potoniec, K. Opaliński, 2016.

• M. Rej, Krótka rozprawa miedzy trzemi osobami Panem, Wójtem a Plebanem. Zob. link.
• M. Rej, Żywot Józefa. Zob. link.
• M. Rej, Kupiec. Zob. link.
• M. Rej, Psałterz. Zob. link.
• M. Rej, Rozmowa lwa z kotem. Zob. link.
• M. Rej, Wiersz na śmierć Łaskiego. Zob. link.
• M. Rej, Wizerunk własny żywota człowieka poczciwego. Zob. link.
• M. Rej, Zwierzyniec. Zob. link.
• M. Rej, Figliki. Zob. link.
• M. Rej, Apocalipsis. Zob. link.
• M. Rej, Postylla. Zob. link.
• M. Rej, Postylla, wstawki do wyd. 4. Zob. link.
• M. Rej, Zwierciadło. Zob. link.

W przygotowaniu

• Smok, smokini, smoczę – rodzaje grup desygnatów w przekładach Pisma św., w dziełach literackich i piśmiennictwie wieku XVI – artykuł naukowy
• słup – słupowy, smoczek – smokowy, szkorp – szkorpijonowy,  świni – świński – 38 haseł do tomów XL – XLII Słownika polszczyzny XVI wieku
• [jeże] – [kniżę] – ok. 240 haseł do tomu uzupełniającego Słownika polszczyzny XVI wieku

Udział w życiu naukowo-organizacyjnym, udział w projektach badawczych, pracach innych Zespołów

Udział w konferencjach:

• Smok, smokini, smoczę – rodzaje grup desygnatów w przekładach Pisma św., w dziełach literackich i piśmiennictwie wieku XVI – referat wygłoszony na konferencji naukowej: „Smoka pokonać trudno, ale starać się trzeba.” Fantastyczne stwory i bestie w dziejach i kulturze, Instytut Historyczny Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław, 21–22 września 2023 r.
• „W guście de La Fontaine” czy w stylu staropolskim: „Jeleń przeglądający się” – referat wygłoszony na seminarium warsztatowym: Nad tekstami Trembeckiego, zorganizowanym w ramach zespołowego projektu badawczego realizowanego na Uniwersytecie Śląskim, nr projektu 0091/NPRH2/H11/81/2013, Sandomierz, 18–22 maja 2015 r.
• „Skoczyć psiego”, „kryć psiną oczy”, „psi kus”, „psia jucha” – o negatywnym obrazie psa w literaturze polskiej XVI wieku – referat wygłoszony na konferencji naukowej: Pies w kulturach świata, Zakład Języka Polskiego Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Gorzowie Wielkopolskim, Gorzów Wielkopolski, 21–23 lutego 2011 r.
• Zwierzę jako problem myśli antropologicznej w literaturze starotestamentowej – referat wygłoszony na konferencji naukowej: (Inne) zwierzęta mają głos, Zakład Literatury Polskiej XIX wieku, Instytut Polonistyki i Kulturoznawstwa Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin – Pobierowo, 6–8 października 2010 r.
• Toposy „młodość” – „starość” w dramacie staropolskim i oświeceniowym – referat wygłoszony na konferencji naukowej: Miejsca wspólne literatury staropolskiej i oświeceniowej, Instytut Polonistyki i Kulturoznawstwa Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin – Pobierowo, 6–7 listopada 2006 r.
• Zwierzę jako problem myśli antropologicznej (Księga Psalmów i Księga Przysłów w Biblii Jakuba Wujka) – referat wygłoszony na konferencji: Polskie Biblie jako sztuka słowa, Instytut Filologii Polskiej UMK, Toruń, 15–17 kwietnia 1999 r.

Projekty badawcze realizowane w Pracowni Słownika Polszczyzny XVI wieku

Projekty w realizacji:

• Cyfrowa Infrastruktura Badawcza dla Humanistyki i Nauk o Sztuce DARIAH-PL w ramach Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności, nr umowy KPOD.01.18-IW.03-0013/23, okres realizacji: 2024 – 2025; funkcja w projekcie: wykonawca merytoryczny.
• Korpus polszczyzny XVI wieku. Etap II: rozszerzenie bazy źródłowej oraz utworzenie i publikacja korpusu, nr rej. NPRH/DN/SP/507883/2021/11, dofinansowany przez NPRH, okres realizacji: 2023 – 2028.
• „Słownik polszczyzny XVI wieku” – edycja internetowa (digitalizacja i uzupełnienie), nr rej. 11H 18 0030 87, finansowany przez NPRH, okres realizacji: 2020 – 2025; funkcja w projekcie: członek zespołu badawczego.

Projekty zrealizowane:

• Słownik polszczyzny XVI wieku i Internetowy słownik polszczyzny XVI wieku, nr rej. 11H 12 0093 81, finansowany przez NPRH, okres realizacji: 2013 – 2018.
• Korpus polszczyzny XVI wieku. Etap I: Digitalizacja źródeł oraz stworzenie narzędzi informatycznych i udostępnienie materiałów testowych korpusu, nr rej. 11H 11 023180, finansowany przez NPRH, okres realizacji: 2012 – 2017.
• Projekty Wydawnicze FNP, porozumienie nr 02/2009, finansowany przez FNP, okres realizacji: 2009 – 2011.
• „Słownik polszczyzny XVI wieku”, tom XXXVI z hasłami roz- – rtęć, nr rej. N N104 191034, finansowany przez MNiSW, okres realizacji: 2008 – 2011.
• „Słownik polszczyzny XVI wieku”, tom XXXIV z hasłami przyrabiać – p’, nr rej. 1H01D01128, finansowany przez MNiSW, okres realizacji: 2005 – 2008.

Projekty badawcze realizowane w innych ośrodkach:

• Czytanie poetów polskiego oświecenia. Krasicki – Naruszewicz – Trembecki – Karpiński, nr projektu: 0091/NPRH2/H11/81/2013, zespołowy projekt badawczy realizowany na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach, pod kierunkiem dr hab. Bożeny Mazurkowej, okres realizacji: 2013 – 2018; funkcja w projekcie: wykonawca

Inne:

• Udział w audycji z cyklu Skarbiec Nauki Polskiej (Polskie Radio Dwójka, 9 lipca 2010 r.)