plen

prof. dr hab., profesor

Pracownia Literatury Oświecenia (kierownik)

e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.; Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.


Główne kierunki zainteresowań naukowych:

  • Historia idei,
  • Kultura oświecenia,
  • Wczesnonowożytny dyskurs polityczny,
  • Literatura polityczna Rzeczypospolitej Obojga Narodów,
  • Edycja źródeł.


Wybrane publikacje:

Książki:

  • Dyskurs polityczny Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Pojęcia i idee. Toruń: FNP, Wydawnictwo Naukowe UMK 2018.
    • Przekład: The Political Discourse of the Polish-Lithuanian Commonwealth. Concepts and Ideas. Transl. D. Sax. New York and London: Routledge 2021.
  • Queen Liberty. The concept of freedom in the Polish-Lithuanian Commonwealth. “Studies in Central European Histories”. Ed. T.A. Brady, Jr., R. Chickering. Vol. 56. Leiden, Boston: Brill 2012. 
  • Czy rewolucja może być legalna? 3 maja 1791 w oczach współczesnych. Warszawa: DiG 2012. 
  • Regina libertas. Wolność w polskiej myśli politycznej XVIII wieku. Gdańsk: słowo/obraz - terytoria 2006.
  • Zabaweczka. Józef Boruwłaski - fenomen natury - szlachcic - pamiętnikarz. Gdańsk: słowo/obraz - terytoria 2004.
    • Przekład: Gulliver in the Land of Giants. A Critical Biography and the Memoirs of the Celebrated Dwarf Joseph Boruwlaski. Ashgate: Farnham & Burlington 2012, wyd. 2: London, New York: Routledge 2017 (Kindle 2016)
  • O formę rządu czy o rząd dusz? Publicystyka polityczna Sejmu Czteroletniego. Warszawa: Wydawnictwo IBL 2000.
  • Gdańsk Oświecony. Szkice o kulturze literackiej Gdańska w dobie Oświecenia = Die Aufklärte Danzig. Skizzen über die Danziger Literaturpflege im Zeitalter der Aufklarung. Warszawa: Wydawnictwo IBL.
  • Publicystyka stanisławowska o modelu rządów monarchii francuskiej. Wrocław: Ossolineum 1990.

Ważniejsze rozprawy i artykuły naukowe:

  • The Younger Europe – or Rather the Older? Visons of Politics in the Polish-Lithuanian Commonwealth in the 16th–18th centuries. W: Defining the Identity of the Younger Europe. Ed. M. Hanusiewicz-Lavallee, R. A. Maryks. Brill 2023. Zob. link.
  • Why was the political discourse of the Polish-Lithuanian nobility so weakly influenced by natural law? W: Early Modern Natural Law in East-Central Europe. Ed. G. Gángo, Brill: Leiden, Boston 2023.
  • Samotna wyspa, czy wolni wśród wolnych? Obraz wolnych republik w dyskursie politycznym Rzeczypospolitej Obojga Narodów. "Roczniki Filozoficzne" 2023 vol 71 no. Zob. link.
  • Le discours politique de la République nobiliaire polono-lituanienne (1569-1795). W: Noblesse Française noblesse Polonaise 20 ans après. Red. J. Dumanowski, M. Figeac, A. Wieczorek. La Crèche, La Geste 2022.
  • Domicilium libertatis or a threat to liberty? Eighteenth-century discussions on the role and place of the Sejm within the system of government of the Polish-Lithuanian Commonwealth. W: Parliamentarism in Northern and East-Central Europe in the Long Eighteenth Century. Ed. I.M. Szijártó, W. Blockmans, L. Kontler. Routledge, London-New York 2022.
  • O pierwszych przekładach Konstytucji 3 Maja. „Pamiętnik Literacki” 2021 t. 112 z. 2. Zob. link
  • A Polish Sattelzeit? New Concepts in the Political Language at the Twilight of the Polish-Lithuanian Commonwealth. „Acta Poloniae Historica" 2020 nr 122. Zob. link.
  • Suwerenność. Wielka nieobecna dyskursu politycznego Rzeczypospolitej Obojga Narodów? W: Z historii kultury staropolskiej. Studia ofiarowane Urszuli Augustyniak. Red. A. Bartoszewicz, A. Karpiński, M. Ptaszyński, A. Zakrzewski. Warszawa 2020.  
  • Respublica Anglorum ou Monarchia Britannica. Les nobles républicains de la Rzeczpospolita (1569 – 1795) et le modèle de gouvernement anglais. "Philosophical Enquiries. Revue des Philosophies Anglophones" 2017 nr 8: Le voyage des Républiques anglaises dans l'espace européen aux XVIIe et XVIIIe siècles. Sous la direction de L. Borot et M.-I. Ducrocq. Zob. link
  • Respublica and the Language of Freedom: The Polish Experiment. W: A Handbook to Classical Reception in Eastern and Central Europe. Ed. Z. Martirosova Torlone, D. LaCourse Munteanu, D. Dutsch. Wiley-Blackwell  2017.
  • “Nowe wino w starych butelkach”. O języku politycznym Stanisława Konarskiego. "Wiek Oświecenia" 2016 t. 32. Zob. link.
  • Spór o Ustawę Rządową jako zderzenie dwóch dyskursów politycznych? "Wiek Oświecenia" 2015 t. 31.
  • Czy historyk powinien interesować się językiem? W: Zmierzch i świt. Stanisław August i Rzeczpospolita 1764–1795. Red. A. Antoniewicz, R. Kosińska, P. Skowroński. Warszawa 2015.
  • Rousseau et les valeurs politiques de la noblesse Polonaise. W: Jean-Jacques Rousseau, entre Savoie et Pologne. Dir.: A. Barthélémy et al. Éditions de l'université de Savoie, coll., "Ecriture et représentation", vol. 25, Chambéry, Université de Savoie 2014.
  • Polska myśl polityczna epoki oświecenia wobec tradycji antycznej. W: Antyk oświeconych. Studia i rozprawy o miejscu starożytności w kulturze polskiej XVIII wieku. Red. T. Chachulski. Warszawa 2012 [wyd. 2014].
  • Stanislas Auguste – le roi tragique. W: Stanislas Auguste dernier roi de Pologne. Collectionneur et mécéne dans l’Europe des Lumières, sous la dir. de M.M. Grąbczewska. Paris: Institut d’études slaves, Société historique et littéraire polonaise 2013. 
  • Noble republicanism in the Polish-Lithuanian Commonwealth (An attempt at description). “Acta Poloniae Historica” 2011 t. 103. Zob. link.
  • Citizen, Fatherland, and Patriotism in the Political Discourse of the Polish-Lithuanian Commonwealth. W: Whose Love of Which Country? Composite States, National Histories and Patriotic Discourses in Early Modern East Central Europe. Ed.: Balázs Trencsényi, Márton Zászkaliczky. Leiden, Boston, Brill 2010.
  • Sensacja – informacja – komentarz. Londyńska prasa informacyjna o polskich „rewolucjach” 1791 roku. „Kwartalnik Historyczny” 2009 nr 3. Zob. link.
  • K modernímu státu. Ideje lidských práv a konstituce ve „starých republikách”: případ Polska. W: Jakou Evropu ohlašovala bitva u Slavkova?. Ed. S. Rakova, Ch. Lequesne. Praha: Historický ústav AV ČR, CEFRES 2006.
  • Liberté polonaise - privilege nobiliaire ou idée universelle? W: Noblesse française et noblesse polonaise. Memoire, identité, culture XVIe - XXe siècles. Red. J. Dumanowski, M. Figeac. Maison des Sciences de l`Homme d`Aquitaine, Pessac 2006.
  • Stanisław Konarski o wolności i anarchii. "Wiek Oświecenia" 2004 t. 20.
  • Gdańsk/ Danzig - ni centre ni pérypherie? W: Centre(s) and margins. Enlightenment from Belfast to Beijing. Ed. M-C. Skuncke. Paris: Champion 2003.
  • Anti-monarchism in Polish Republicanism in the  Seventeenth and Eighteenth Centuries. W: Republicanism a Shared European Heritage. Ed. M. van Gelderen, Q. Skinner. CUP 2002 t. 1.
  • Polish views on European Monarchies. W: The Polish-Lithuanian Monarchy i European Context, c. 1500-1795. Ed. by R. Butterwick. Palgrave 2001.
  • Quentin Skinner i teoria wolności republikańskiej. "Archiwum Historii Filozofii i Myśli Społecznej" 2000 t. 45.
  • U początków czarnej i białej legendy Stanisława Augusta. "Wiek Oświecenia" 1999 t. 15.
  • Deux visages de Joseph Boruwlaski. W: Le Siècle de Rousseau et sa postérité. Mélanges offerts à Ewa Rzadkowska. Ed. I. Zatorska, A. Siemek. Warszawa 1998.
  • Political and Social Literature during the Four-Year Diet. W: Constitution and Reform in Eighteenth-Century Poland. Ed. S. Fiszman. Indiana Univeristy Press 1997.
  • Le débat polonais sur la liberté de parole dans la deuxieme moitié du XVIII siècle. "Acta Poloniae Historica" 1997 t. 75. Zob. link
  • Deklaracja Stanów Zgromadzonych z 5 czy z 3 maja 1791? "Kwartalnik Historyczny" 1992 nr 1. Zob. link
  • Contemporaries o the May 3 Revolution. "Dialogue and Humanism" 1991 nr 3/4.
  • Przekłady pism Mably'ego w Polsce stanisławowskiej. "Pamiętnik Literacki" 1988 nr  3.

Przekłady:

  • J.J. Rousseau: Rozważania o rządzie polskim i jego zamierzonej reformie. Przekład i opracowanie. Warszawa: Muzeum Łazienki Królewskie w Warszawie 2023.

Prace edytorskie:

  • [wspólnie z D. Triaire]: J.J. Rousseau: Considérations sur le gouvernement de Pologne. W tegoż: Œuvres complètes. Sous la dir. de J. Berchtold, F. Jacob, Ch. Martin et Y. Séité. Vol. XVIB (1767–1770). Paris: Classiques Garnier 2021.
  • Konstytucja 3 maja 1791. Na podstawie tekstu Ustawy Rządowej z Archiwum Sejmu Czteroletniego przechowywanego w Archiwum Głównym Akt Dawnych w Warszawie. Warszawa: Muzeum Łazienki Królewskie, AGAD, 2018 (wstęp: Konstytucja 3 maja. Rewolucja – prawo – dokument)
  • [wspólnie z. P. Sapałą]: Dyskurs polityczny Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Wybór źródeł. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Sub Lupa 2013 + Wstęp.
  • [wspólnie z D. Triaire]: Stanislas Auguste: Memoires. Paris: Institute d’Études Slaves, Société Historique et Littéraire Polonaise 2012. 
  • [wspólnie  z D. Triaire]: Mémoires du célèbre nain Joseph Boruwlaski, gentilhomme polonais. Paris: Flammarion 2008 + Posłowie: Vie de Joseph Boruwlaski.
  • Za czy przeciw Ustawie Rządowej. Walka publicystyczna o Konstytucję 3 Maja. Antologia - wstęp i opracowanie tekstów. Warszawa: Wydawnictwo IBL 1992.

Prace redakcyjne:

  • „Najwyższa Pani swoich praw…” Idee wolności, niepodległości i suwerenności Rzeczypospolitej 1569–1795. Warszawa: Wydawnictwo IBL, Muzeum Historii Polski 2019. 
  • Entre Pologne et France, le cosmopolitisme des Lumières. Rome, 23-24 juin 2017. Volume coordonné par A. Grześkowiak-Krwawicz, D. Triaire et P. Ugniewski. Rome: Accademia Polacca delle Scienze Biblioteca e Centro di Studi a Roma 2018. 
  • Wartości polityczne Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Struktury aksjologiczne i granice cywilizacyjne. Współpraca J. Axer. Warszawa: WUW 2017.
  • Pamiętniki Stanisława Augusta i ich bohaterowie. Warszawa: Muzeum Łazienki Królewskie 2015.
  • [wspólnie z T. Chachulskim]: Literatura – historia – dziedzictwo. Prace ofiarowane Teresie Kostkiewiczowej. Warszawa: Wydawnictwo IBL 2007.
  • Bo insza jest rzecz zdradzić, insza dać się złudzić. Problem zdrady w Polsce przełomu XVIII i XIX w. Warszawa: Wydawnictwo IBL 1995.

Ważniejsze prace w przygotowaniu:

  • Power in the political discourse of the Polish-Lithuanian Commonwealth, 1569–1795.
  • Polska myśl polityczna XVIII wieku. Studia.

Udział w życiu naukowo-organizacyjnym:

  • Członek Zarządu Polskiego Towarzystwa Badań nad Wiekiem Osiemnastym.
  • Członek Rady Naukowej Reaseau national des Maisons des Sciences de l’Homme.
  • Uczestniczy w projekcie NPRH Korespondencja między Marie Thérèse Rodet Geoffrin a królem Stanisławem.
  • Augustem edycja krytyczna i przekład (kierownik Izabella Zatorska).