Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk

Anna Pochłódka
PO ŚLADACH KONDUKTU. O MŁODEJ POLSCE ZA POŚREDNICTWEM MOTYWÓW FUNERALNYCH

Tekst bada młodopolskie użycia motywów funeralnych, rozumianych jako znaczące elementy pogrzebu. Źródłem są teksty literackie, a także wydarzenia z życia społecznego (pogrzeb Mickiewicza na Wawelu). Okazuje się, że motywy funeralne występują w większości istotnych dla Młodej Polski kontekstów. Zarysowanie romantycznego wzorca czytania motywów funeralnych (np. motyw Ojczyzny-cmentarza) prowadzi do przedstawienia ich młodopolskich reinterpretacji (Wyspiański, Lange). Kolejnym etapem jest rozluźnienie związku motywów funeralnych z tematyką patriotyczną. Wyłączone z tego kontekstu motywy funeralne aktualizują temat „pięknej śmierci” (Tetmajer, Brzozowscy), uzupełniony o nowe uzasadnienia, albo służą wyrażeniu buntu przeciw śmierci. Tekst ukazuje więc linię od uwikłania motywów funeralnych w kontekst kulturowo-historyczny do uniwersalnego pytania o język mówienia o śmierci.