Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk

ul. Nowy Świat 72, 00-330 Warszawa
tel.:(22) 826-99-45, 6572-895
e-mail: 
sekretariat@ibl.waw.pl

Dyrektor Instytutu Badań Literackich PAN
dr hab. Grzegorz Marzec, prof. IBL PAN

Zastępca Dyrektora ds. Ogólnych i Wydawniczych
dr Dorota...

IBL dla szkół

     Instytut Badań Literackich działa od roku 1948 roku. To tutaj powstały najważniejsze serie historycznoliterackie: Historia literatury polskiej pod redakcją Kazimierza Wyki, Vademecum Polonisty pod redakcją Janusza Sławińskiego, a w nim seria s...

Projekt "OZwRCIN"

W dniu 1.08.2018 r. Biblioteka Instytutu Badań Literackich PAN rozpoczęła realizację trzyletniego projektu pn. Otwarte Zasoby w Repozytorium Cyfrowym Instytutów Naukowych (OZwRCIN) w ramach trzeciego konkursu Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa, oś II E-administracj...

Szkoła Historycznego Dokumentu Filmowego

Celem kursu jest przygotowanie uczestniczki i uczestników do samodzielnej realizacji projektów filmowych i audiowizualnych w oparciu o różne materiały archiwalne. Kurs ma za zadanie rozbudzić świadomość audiowizualną, poszerzyć kontakt z h...

Aktualności

Seminarium otwarte Ośrodka Studiów Kulturowych i Literackich nad Komunizmem IBL PAN

19.04.2023

seminarium otwarte Ośrodka Studiów Kulturowych i Literackich nad Komunizmem IBL PANSerdecznie zapraszamy 26 kwietnia o godzinie 11.00 na seminarium otwarte Ośrodka Studiów Kulturowych i Literackich nad Komunizmem IBL PAN. Gościem będzie dr Anna Dobrowolska, która wygłosi referat: Seks, komunizm i kasety wideo. Rewolucje seksualne w PRL.

Spotkanie odbędzie się w sali 144 Pałacu Staszica (Nowy Świat 72) w trybie hybrydowym. Po link do spotkania prosimy pisać na adres: katarzyna.chmielewska@ibl.waw.pl

 

 

Czy w PRL miała miejsce rewolucja seksualna? W popularnych publikacjach na temat obyczajów w powojennej Polsce dominują dwie perspektywy. Jedna przedstawia Polskę Ludową jako przestrzeń aseksualną. Jak twierdzi wielu komentatorów, przed 1989 rokiem nie dyskutowano o seksualności, a stosunek państwa do tej sfery życia naznaczony był pruderią i konserwatyzmem. Druga narracja, choć dostrzega pewne przemiany obyczajowe takie jak rozwój ruchu naturystycznego czy wybuch erotyki w kinie lat 80., traktuje je jako zabawne ciekawostki z kategorii „absurdy PRL”, rzadko przyglądając się ich szerszemu kontekstowi społecznemu i kulturowemu. Seks w PRL był więc albo szary, albo przaśny i niepoważny. Brakuje miejsca na dostrzeżenie skali przemian obyczajowych, jakie zaszły w Polsce między 1945 a 1989 rokiem.

 

W projekcie książki Sex, Communism, and Videotapes. Polish Sexual Revolutions, 1956-1989 medialne dyskusje nad striptizem, aktem kobiecym czy antykoncepcją stanowią punkt wyjścia do przyjrzenia się próbom zdefiniowania socjalistycznych wizji seksualnej nowoczesności i umieszczenia Polski na mapie globalnej rewolucji seksualnej. Analiza zmian stosunek państwa i cenzury do pornografii pozwala prześledzić proces jej stopniowej normalizacji w późnym PRL. Przyjrzenie się oddolnemu aktywizmowi w ruchu naturystycznym i gejowskim stanowi pretekst do refleksji nad rolą obywateli w kształtowaniu socjalistycznej seksualności i nad ograniczeniami wpisanymi w projekt socjalistycznej seksualnej nowoczesności. Zamiast jednej, hegemonicznej rewolucji seksualnej proponuję dostrzec ich mnogość i płynność, a także obecność wielu społecznych aktorów zaangażowanych w negocjowanie ram seksualnej modernizacji w PRL.

 

 

Dr Anna Dobrowolska — historyczka seksualności, badaczka PRL. W 2021 roku obroniła na Uniwersytecie Oksfordzkim doktorat poświęcony rewolucji seksualnej w PRL. Obecnie pracuje nad monografią roboczo zatytułowaną Sex, Communism, and Videotapes. Polish Sexual Revolutions, 1956-1989. Realizuje stypendium postdoktorskie na EUI we Florencji i w Instytucie Studiów Międzynarodowych (IHEID) we Genewie. Laureatka Diamentowego Grantu MNiSW na badania nad przemianami obyczajowości w powojennej Polsce. Autorka książki „Zawodowe dziewczyny. Prostytucja i praca seksualna w PRL” (Wydawnictwo Krytyki Politycznej, 2020) nominowanej do nagrody Genderowej Książki Roku 2020. Na Instagramie prowadzi profil @historieintymne.

5 seminarium z cyklu "Nowe języki antropologii"

18.04.2023

Antropologia współczesności - logoSerdecznie zapraszamy na kolejne spotkanie w ramach seminarium "Nowe języki antropologii", które odbędzie się 27 kwietnia o godz. 17.00 w sali nr 144 w Pałacu Staszica. Spotkanie Antropologia koloru poprowadzi Paweł Mościcki. Lektura (fragmenty: Michael Taussig, What Color Is the Sacred?) zostanie udostępniona chętnym, którzy napiszą na adres: antropologiawspolczesnosci@gmail.com

Poniżej krótki wstęp do spotkania.

Kolor należy do tych rzeczy, które wydają się oczywiste, dopóki nie zaczniemy się nad nimi poważnie zastanawiać. Bo czym właściwie jest kolor? Substancją zawartą w rzeczach czy tylko zabarwieniem naszej percepcji? Atrybutem rzeczy czy żywiołem, w którym znajdują one swoją wyjątkowość? Czy można mówić o kolorach w ogóle bez uwzględnienia historii ich wytwarzania oraz tego, że dzieci postrzegają je zupełnie inaczej niż dorośli? Michael Taussig napisał książkę, w której postanowił odejść od pozytywistycznego rozumienia koloru i zająć się jego magią. Zagląda przy tym pod podszewkę zachodniej kultury, która skolonizowała barwy narzucając niewolniczy tryb ekstrakcji pigmentów z zamorskich kolonii, a następnie podporządkowując postrzeganie kolorów schematom naukowym i kulturowym hierarchiom. Dlatego jego książka jest zarówno rygorystyczną refleksją nad szeroką gamą problemów związanych z antropologicznym sensem doświadczania barw jak i dziełem pisarskim, w którym Walter Benjamin odbywa kolorystyczne spacery z Williamem Burroughsem, a europejscy antropolodzy (jak Bronisław Malinowski) dyskutują na równi z własnym kolonialnym dziedzictwem i z wykorzystaniem barw w cyklu powieściowym Marcela Prousta. Taussig oferuje po prostu nowe spojrzenie na świat poprzez kolory – w całej jego i ich złożoności.

 

 Lektura: Michael Taussig, What Color Is the Sacred? (s. 1-26; 40-62; 141-159; 243-253).

 

 

Antropologia współczesności - seminarium grafika 

Otwarty konkurs na adiunkta w Pracowni Poetyki Historycznej

04.04.2023

Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk ogłasza otwarty konkurs na pracownika naukowego: adiunkt w Pracowni Poetyki Historycznej. Szczegółowe informacje dostępne są w załączniku.

 

 >> Ogłoszenie

DIAMAS zbiera potrzeby wydawnictw dot. czasopism OA – ankieta i zaproszenie na spotkanie

03.04.2023

DIAMASSerdecznie zapraszamy wydawnictwa i dostawców usług wydawniczych do wypełnienia ankiety europejskiego projektu DIAMAS nt. publikowania instytucjonalnego, a w szczególności wydawania czasopism w otwartym dostępie. To właśnie dzięki Państwa odpowiedziom partnerzy w projekcie poznają lepiej publikowanie instytucjonalne jako istotny aspekt komunikacji naukowej i opracują odpowiednie zasoby, narzędzia, polityki i strategie, które wspomogą wydawców czasopism naukowych w Europie, w tym w Polsce.


Odpowiedzi zbierane są do 30 kwietnia br.

 

Link do ankiety: Zob. link

 

Zachęcamy także do udziału w spotkaniu poświęconym samemu projektowi DIAMAS, na którym opowiemy więcej o jego założeniach i odpowiemy na pytania dotyczące ankiety.

Wydarzenie online odbędzie się 13 kwietnia 2023 r. o godz. 11.00 na platformie Zoom.
Rejestracja: Zob. link

 

Plan spotkania:

11.00–11.20 Wprowadzenie do projektu DIAMAS – prezentacja

Opowiemy więcej o projekcie. Głównym celem DIAMAS jest wsparcie wydawnictw diamentowych (wydających czasopisma w otwartym dostępie bez dodatkowych kosztów po stronie autorów i autorek oraz czytelników i czytelniczek) i instytucjonalnych poprzez wyznaczanie standardów, zwiększanie widoczności i promowanie różnorodnego pejzażu wydawniczego poprzez konkretne rozwiązania dla wydawnictw i czasopism.

 

11.20–13.00 (Opcjonalnie, dla chętnych). Możliwość zadania pytań nt. ankiety & warsztaty

Ta druga, „robocza” część spotkania należy do Państwa! Pracownicy Centrum Humanistyki Cyfrowej IBL PAN pozostaną w gotowości, aby odpowiedzieć na pytania dotyczące badania i rozwiać wątpliwości. Prosimy o zapoznanie się z dokumentem PDF z pytaniami przed wydarzeniem. Zachęcamy do wykorzystania tej sesji w sposób najbardziej odpowiedni dla siebie – np. poprzez wyciszenie dźwięku i samodzielne wypełnianie ankiety, zadawanie pytań tylko wtedy, gdy napotkają Państwo problem, czy przeciwnie – czynny udział w dyskusji. Oczywiście nie ma obowiązku zostawania do końca spotkania.

 

W razie pytań prosimy o kontakt z Martą Błaszczyńską: marta.blaszczynska@ibl.waw.pl

 

 

Seminarium Archiwum Kobiet – rozmowa z Natalią Malek

03.04.2023

Archiwum Kobiet logoZespół Archiwum Kobiet zaprasza na rozmowę wokół Obręczy Natalii Malek, którą poprowadzi Lucyna Marzec.
Seminarium odbędzie się w trybie online 5.04.2023 (najbliższa środa), o godzinie 18.00.
Zainteresowanych/zainteresowane udziałem w seminarium prosimy o zgłoszenia mailowe (do godz. 12:00 w dniu spotkania): archiwumkobiet@ibl.waw.pl (zostanie przesłany zarówno link do spotkania, jak i książka w formacie PDF).

Poniżej krótki wstęp Natalii Małek do rozmowy:

Jednym z popularniejszych pojęć wśród twórczyń i twórców eksperymentalnych, a także towarzyszących im krytyczek i krytyków sztuki, do niedawna wydawało się przekroczenie, rozumiane dwojako, jako naruszenie pewnych reguł, a także jako przewyższenie pewnych norm. Pierwszy z sensów współgrał z historycznie uwarunkowaną emancypacją kolejnych grup i jednostek (ważne jest wskazanie, że w ujęciu artystycznym jednostkowa emancypacja twórczyni/twórcy rzadko ustępowała pierwszeństwa emancypacji grupowej), to znaczy z kwestionowaniem oraz renegocjowaniem zasad społecznego współżycia; drugi z sensów współgrał zaś z materialnymi uwarunkowaniami pracy artystycznej, wywodzącej się z rzemiosła.

Z dzisiejszej perspektywy przekraczanie nie wydaje się już tak atrakcyjne, zanika z wypowiedzi programowych twórczyń i twórców oraz z krytyki literackiej; być może jako pojęcie spauperyzowane, zagarnięte przez dyskursy nie-artystyczne i nie-filozoficzne, być może dlatego, że w podobnym sensie używa się innych pojęć, np. ekstatyczności.

Roboczą tezą, od której chciałabym zacząć, jest to, że w pracy poetyckiej/artystycznej przekroczenie nie zanikło całkowicie, lecz jakości, które były mu przypisywane, stały się niewygodne lub w celach taktycznych, jak na przykład walka o polityczną widoczność zawodów artystycznych czy walka o rozszerzenie pojęcia pracy (praca kognitywna, praca afektywna, praca reprodukcyjna), zostały „przejęte” przez inne dyskursy. Tym samym chciałabym zaproponować wspólny namysł nad takimi kwestiami jak: przekroczenie artystyczne a dyskomfort jednostkowy oraz sprzeciw grupowy, przekroczenie artystyczne a naruszenie społecznego status quo, ryzyko twórcze, ryzyko osobiste, rozwój artystyczny i rozwój osobisty a dyskursy im przeciwne, różnica między rozwojem (osobistym i społecznym) a emancypacją (jednostkową i grupową) czy wreszcie koncepcja nieudanego małżeństwa (ang. unhappy marriage) między pewnymi nurtami myślowymi, stawiającymi sobie podobne cele emancypacyjne.

Pretekstem do wspólnego namysłu nad tymi kwestiami będzie książka poetycka: Obręcze.

O AUTORCE:

Natalia Malek – poetka, kuratorka wydarzeń literackich, tłumaczka. Absolwentka Instytutu Anglistyki UW, studiowała także w Ośrodku Studiów Amerykańskich UW oraz na hiszpańskim UCLM. Autorka pięciu książek poetyckich: Pracowite popołudnia (2010), Szaber (2014), Kord (2017), Karapaks (2020) oraz Obręcze (2022). Laureatka Nagrody Literackiej Gdynia (2021) oraz Nagrody im. Adama Włodka (2017); nominowana także do Nagrody im. Wisławy Szymborskiej i do Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej Silesius. Na język polski przekładała m.in. wiersze Louise Glück, Tyronne’a Williamsa, Sandry Cisneros. Od 2 lat kieruje międzynarodowym projektem Wiersze w mieście, zaś od 9 lat – jedynym w Polsce festiwalem poezji performatywnej Spoken Word Festival Warsaw. Współtwórczyni grupy feministyczno-artystycznej Wspólny Pokój. Mieszka i pracuje w Warszawie.

O PROWADZĄCEJ:

Lucyna Marzec – wykłada w Instytucie Filologii Polskiej UAM. Autorka monografii: Papiery po Iłłakowiczównie. Archiwum jako przedmiot badań (2022), Sporu o Granicę Zofii Nałkowskiej (2019) i Po kądzieli. Gatunki pisarstwa feministycznego Jadwigi Żylińskiej (2014). Redaktorka naczelna (wespół z Maciejem Dudą) „Czasu Kultury”.

 

Natalia Malek - plakat

4. Seminarium „Nowe języki antropologii”: Antropologia architektury

31.03.2023

Zapraszamy na kolejne spotkanie w ramach seminarium „Nowe języki antropologii”, które odbędzie się już 13 kwietnia o godz. 17.00 w sali nr 144 w Pałacu Staszica.

Architektura, antropologia, projektowanie – to tytułowe zagadnienia, które Tim Ingold przybliża w swoich esejach, dostępnych w polskim wydaniu w opracowaniu Ewy Klekot.
W jego rozważaniach akcent pada na kwestię wzajemnej relacji człowieka i jego otoczenia – człowieka, który zamieszkuje przestrzeń i przetwarza ją. Zagadnienia takie, jak krajobraz i artefakt, środowisko i architektura, materia i materialność, substancja i medium oraz ich przenikanie podejmowane są w odniesieniu do przestrzeni życia, budowania i zamieszkiwania. Kluczowe zaś jest pojęcie procesu. Podczas seminarium przyjrzymy się ww. zagadnieniom przez pryzmat tego, co w esejach Ingolda
pojawia się pod hasłem rzeczywistości mentalnej i materialnej, zaś w pracach innych teoretyków przestrzeni realnej i wyobrażonej.

 

Lektura: T. Ingold, Splatać otwarty świat. Architektura, antropologia, design, wybór i oprac. E. Klekot, tłum. E. Klekot, D. Wąsik, Instytut Architektury, Kraków 2018

 

Chętnych do otrzymania tekstu na seminarium prosimy o kontakt:  antropologiawspolczesnosci@gmail.com.

 

 

Grafika: P. Biegański, Pałac Staszica – studium proporcji poszczególnych elementów fasady głównej, przeprowadzone na zasadzie złotego podziału, tenże, Pałac Staszica. Siedziba Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, Warszawa 1951, s. 107, źródło: https://palacstaszica.pan.pl/pl/o-stronie/

Nowy nabór w Programie Erasmus+

30.03.2023

„Tanatomachija, to jest Bój z śmiercią” – spotkanie w Książnicy Kopernikańskiej

03.03.2023

Przypominamy o prelekcji, która odbędzie się 28 marca w Toruniu!

 

28 marca odbędzie się prelekcja na temat nowego wydania książki „Tanatomachija, to jest Bój z śmiercią”, która ukazała się w serii „Biblioteka Pisarzy Staropolskich”. O traktacie na temat przygotowania się do śmierci opowie Anna Nath-Dokurno z toruńskiej Pracowni Słownika Polszczyzny XVI wieku Instytutu Badań Literackich PAN.

Zapraszamy do siedziby Książnicy Kopernikańskiej przy ul. Słowackiego 8 w Toruniu. Początek o godz. 18.00. Wstęp jest bezpłatny.

Dziełko cechuje żywy, miejscami dosadny język, bogactwo cytatów, przykładów, aluzji literackich i biblijnych. Piotr Artomius udowadnia, że „sztuka dobrego umierania” nie musi być lekturą nużącą ani – chciałoby się rzec – śmiertelnie poważną.

[ze strony wydawcy]

Seminarium Archiwum Kobiet, 28 marca (wtorek) godz. 18:00

27.03.2023

Archiwum Kobiet zaprasza 28 marca (wtorek), o godz. 18:00 na spotkanie z Katarzyną Szopą wokół jej książki Wybuch wyobraźni. Poezja Anny Świrszczyńskiej wobec reprodukcji życia społecznego, które poprowadzi Agnieszka Wolny-Hamkało.

Zainteresowanych/zainteresowane udziałem w seminarium prosimy o zgłoszenia mailowe (do godz. 12:00 w dniu spotkania): archiwumkobiet@ibl.waw.pl.

 

Seminarium Archiwum Kobiet

 

Konsultacje ustawy o Polskiej Akademii Nauk

17.03.2023

Przekazujemy do Państwa wiadomości stanowisko Dyrekcji wobec projektu ustawy o Polskiej Akademii Nauk, przygotowanego przez Zespół do spraw ustawy o PAN, a także wobec przyjętego trybu trwających właśnie konsultacji. Prosimy o zapoznanie się z jego treścią.

Stanowisko Dyrekcji IBL PAN wobec projektu ustawy o PAN, przekazanego do konsultacji w d. 13.03.2023 r.

 

 

       

 

 

 
 

 
 

 

   

 

 

 

 

 

   

Logo Archiwum Kobiet

 

 

     

 

 

 

 

 

 

 

 

Logo Słownika Polszczyzny XVI wieku