Międzynarodowa debata "Aurelia Wyleżyńska - Notatki pamiętnikarskie"

22 lutego 2019 roku na zaproszenie prof. Igora Kąkolewskiego, dyrektora Centrum Badań Historycznych PAN w Berlinie oraz prof. Stephana Lehenstaedta, badacza dziejów Holokaustu, a zarazem wykładowcy Tauro College w Berlinie, odbyło się spotkanie robocze w sprawie projektu wydawniczego dzienników Aurelii Wyleżyńskiej, opracowywanych przez dr Grażynę Pawlak oraz dra Marcina Urynowicza. W spotkaniu udział wzięli także goście niemieccy różnych specjalności, w tym: prof. Beate Kosmala (historyczka), dr Martin Sander (literaturoznawca), Bernard Hartmann (tłumacz) oraz Ruth Fruchtman.

Tematem spotkania było przedstawienie postaci autorki oraz zaprezentowanie przetłumaczonych na język niemiecki fragmentów jej dzieła oraz dyskusja nad pomysłem ich wydania dla niemieckiego czytelnika. W tym celu przygotowano anglojęzyczną prezentację, obrazującą osobę autorki, jej dorobek literacki oraz najwyżej przez nią cenione zapiski i relacje z okresu II wojny światowej.
"Notatki pamiętnikarskie" tak zostało przez Wyleżyńską nazwane owo obszerne, ponad tysiącstronicowe, dzieło. Były prowadzone od sierpnia 1939 do czerwca 1944 roku i stanowią bezcenne źródło informacji na temat życia codziennego w okupowanej Warszawie. Bogactwo zawartych w nich spostrzeżeń uzupełniają niezwykle ciekawe refleksje autorki na temat literatury, etyki, psychologii, umieszczone w kontekście bieżących wydarzeń.
Po śmierci Aurelii Wyleżyńskiej (zginęła w trzecim dniu powstania warszawskiego) dzienniki znalazły się w rękach dwóch osób: Felicji Wyleżyńskiej i Stanisława Piotra Koczorowskiego. Zasadniczy korpus w postaci pisanych na bibułce maszynowej kopii, pozostający w rękach siostry Aurelii, w roku 1952 roku został przekazany w darze dla dwóch instytucji: Biblioteki Narodowej oraz Archiwum Akt Nowych. Materiały, należące do kolekcji S. P. Koczorowskiego (ponad 300 stron zapisków rękopiśmiennych i maszynopisowych), trafiły do Biblioteki Narodowej dopiero po śmierci donatora w 1981 roku w sposób znakomity uzupełniając zbiór ofiarowany, trzy dekady wcześniej, przez Felicję Wyleżyńską.  
Intencją obojga badaczy, Grażyny Pawlak i Marcina Urynowicza, jest wypełnienie woli autorki, która na kilka miesięcy przed śmiercią, pod datą 7 [kwietnia 1943], pisała: "Moim pragnieniem jest wydać ten pamiętnik. Za życia lub po zgonie".
 

 

 

 


Oprac. dr Grażyna Pawlak

 

Logo Archiwum Kobiet

 

 

Logo Słownika Polszczyzny XVI wieku