Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk

Agnieszka Karpowicz
„READY MADE”. PRZEDMIOT W PROZACH MIRONA BIAŁOSZEWSKIEGO

Artykuł jest poświęcony analizie roli przedmiotów w twórczości prozatorskiej Mirona Białoszewskiego. Ukazuje zainteresowanie rzeczami codziennego użytku jako cechę charakterystyczną sztuki drugiej połowy XX wieku. Kontekstem dla badanych utworów jest więc ready-made, ambalaż, asamblaż i environment.

Przedmioty tworzą kolaże w warstwie opisowej: wykonane techniką przypadku, dźwiękowe oraz wizualne. Powstają one w otoczeniu narratora. Literacki świat przedstawiony został bowiem utożsamiony z przestrzenią życia.

Wątek biograficzny wprowadza dodatkowe argumenty na rzecz „estetyki biednej”, czy „estetyki strychu”. Okazuje się ona także projektem współbycia społecznego, opartego na zasadzie dobrowolnego obdarowywania i na recyklingu jako sposobie obiegu dóbr. Stosunek do rzeczy wyrasta z powojennego doświadczenia braku. Przedmiot jest w tych utworach uznany za znak kulturowy.