Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk

ul. Nowy Świat 72, 00-330 Warszawa
tel.:(22) 826-99-45, 6572-895
e-mail: 
sekretariat@ibl.waw.pl

Dyrektor Instytutu Badań Literackich PAN
dr hab. Grzegorz Marzec, prof. IBL PAN

Zastępca Dyrektora ds. Ogólnych i Wydawniczych
dr Dorota...

IBL dla szkół

     Instytut Badań Literackich działa od roku 1948 roku. To tutaj powstały najważniejsze serie historycznoliterackie: Historia literatury polskiej pod redakcją Kazimierza Wyki, Vademecum Polonisty pod redakcją Janusza Sławińskiego, a w nim seria s...

Projekt "OZwRCIN"

W dniu 1.08.2018 r. Biblioteka Instytutu Badań Literackich PAN rozpoczęła realizację trzyletniego projektu pn. Otwarte Zasoby w Repozytorium Cyfrowym Instytutów Naukowych (OZwRCIN) w ramach trzeciego konkursu Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa, oś II E-administracj...

Szkoła Historycznego Dokumentu Filmowego

Celem kursu jest przygotowanie uczestniczki i uczestników do samodzielnej realizacji projektów filmowych i audiowizualnych w oparciu o różne materiały archiwalne. Kurs ma za zadanie rozbudzić świadomość audiowizualną, poszerzyć kontakt z h...

Aktualności

Seminarium Archiwum Kobiet – rozmowa wokół książki "Zrobię serce" Aleksandry Kubiak

24.04.2023

Zespół Archiwum Kobiet zaprasza na seminarium 26 kwietnia o godzinie 18-tej, na którym będziemy rozmawiać o niedawno wydanej książce Aleksandry Kubiak Zrobię serce.
Rozmowę poprowadzi Anna Łazar.
Jako lekturę do seminarium proponujemy z książki tekst Pawła Dybla oraz poemat Aleksandry Kubiak Zrobię Serce.
Link do seminarium i książki udostępnionej na dysku przekażemy w odpowiedzi na prośbę wysłaną na adres archiwumkobiet@ibl.waw.pl, wysłaną najpóźniej do godziny 12-tej w dniu seminarium.

 

Kilka słów o książce i artystce:

Książka Aleksandry Kubiak Zrobię serce, pod redakcją Anny Łazar, została wydana przez BWA Zielona Góra we współpracy z Narodową Galerią Sztuki Zachęta oraz Instytutem Sztuk Wizualnych Uniwersytetu Zielonogórskiego.
Aleksandra Kubiak przez ostatnią dekadę, a temu okresowi poświęcona jest książka, zajmowała się w polu sztuki refleksją nad swoją traumą. Nie ulega ani heroizacji, ani byciu ofiarą, używa obecnych w kulturze tropów na własnych zasadach, na przykład podnosi z martwych własną matkę. Jej głównym medium są działania performatywne, filmy, ale także tekst, zdjęcia i obiekty.

Strona artystki: http://aleksandrakubiak.com/

Książka mieści teksty poświęcone indywidualnej twórczości Aleksandry Kubiak autorstwa Anny Łazar, Marty Gendery, Marka Wasilewskiego, Marty Miś i Pawła Dybla; rozmowę z artystką przeprowadzoną przez Karola Sienkiewicza i poemat Aleksandry Kubiak, który nadał tytuł całej książce, a także szczegółowe kalendarium jej twórczości od roku 2011 oraz obfitą dokumentację fotograficzną.

 

Alek­san­dra Kubiak (ur. 1978 w Luba­niu) artystka wizualna, autorka per­for­man­sów, fil­mów, form prze­strzen­nych. W swych dzia­ła­niach bada spo­łeczną sku­tecz­ność sztuki. W latach 2001–2013 roku współ­two­rzyła z Karo­liną Wik­tor Grupę Sędzia Główny. W 2010 roku Kubiak wzno­wiła dzia­łal­ność indy­wi­du­alną, reali­zu­jąc film „Dolce Vita” (2011). Dwu­krotna sty­pen­dystka Mini­stra Kul­tury i Dzie­dzic­twa Naro­do­wego RP. Z Grupą Sędzia Główny była nomi­no­wana do Pasz­por­tów Poli­tyki (2011) i Spoj­rzeń (2007); artystki zostały lau­re­at­kami Mię­dzy­na­ro­do­wego Kon­kursu Per­for­mance w Trento we Wło­szech (2007) oraz Nagrody TVP Kul­tura (2005). Indy­wi­du­alne prace Kubiak oraz Grupy Sędzia Główny były pre­zen­to­wane w naj­waż­niej­szych gale­riach i muze­ach w Pol­sce i na świe­cie. Znaj­dują się w kolek­cjach Muzeum Naro­do­wego w War­sza­wie, Naro­do­wej Gale­rii Sztuki Zachęta, Muzeum Sztuki w Łodzi, Fun­da­cji Signum w Pozna­niu oraz w wielu depo­zy­tach i kolek­cjach pry­wat­nych.

Od 2014 roku Alek­san­dra Kubiak pra­cuje nad auto­bio­gra­ficz­nym cyklem dzieł, w któ­rym łączy czę­sto trudne, rodzinne doświad­cze­nia z eks­pe­ry­men­tem na polu dzia­łań fil­mo­wych, na styku per­for­mansu, filmu doku­men­tal­nego i teatru. Pra­cuje z akto­rami, jest autorką sce­na­riu­szy, pisze tek­sty, reży­se­ruje. W cyklu powstały m.in. filmy „Śliczna jesteś, Laleczko” z aktorką Elż­bietą Lisow­ską-Kopeć, „Mięso sło­nia” z Moniką Bucho­wiec, aktorką Teatru Nowego im. Kazi­mie­rza Dejmka w Łodzi, „Żyj, głuptasie!" z Arturem Belingiem. W 2016 roku Kubiak obro­niła sto­pień dok­tora sztuki pod kie­run­kiem prof. Iza­belli Gustow­skiej, we współpracy z prof. Markiem Wasilewskim, na Uni­wer­sy­te­cie Arty­stycz­nym w Pozna­niu. Od 2017 pra­cuje w Insty­tu­cie Sztuk Wizu­al­nych na Uni­wer­sy­te­cie Zie­lo­no­gór­skim. Kubiak mieszka w Zie­lo­nej Górze, gdzie współpra­cuje z Fun­da­cją Salony oraz Gale­rią BWA.

 

Zrobię Serce

Trzecia edycja seminarium naukowego "Polski marksizm"

20.04.2023

Zapraszamy do udziału w trzeciej edycji seminarium naukowego "Polski marksizm". Tytuł tegorocznego spotkania to "Archeologie i retrospekcje". Seminarium odbędzie się w trybie online w dn. 25 kwietnia (wtorek), start o godzinie 15.00: Zob. link 

Aby otrzymać link do spotkania, wystarczy przesłać swoje zgłoszenie na adres organizatorów:
polski.marksizm@gmail.com

W pliku PDF znajduje się szczegóły opis wydarzenia oraz informacje o prelegent(k)ach.
 

>> Program seminarium

 

Polski marksizm

 

Szkolenie online dla nauczycieli języka polskiego jako obcego

20.04.2023

29 kwietnia odbędzie się szkolenie online dla nauczycieli języka polskiego jako obcego organizowane przez Instytut Badań Literackich PAN oraz Katedrę Języków Słowiańskich Uniwersytetu Przykarpackiego. Warsztaty poprowadzą  Agata Roćko i Marlena Olechowska.

Więcej szczegółów w linku do wydarzenia na Facebooku: Zob. link

Szkolenie online

Seminarium otwarte Ośrodka Studiów Kulturowych i Literackich nad Komunizmem IBL PAN

19.04.2023

seminarium otwarte Ośrodka Studiów Kulturowych i Literackich nad Komunizmem IBL PANSerdecznie zapraszamy 26 kwietnia o godzinie 11.00 na seminarium otwarte Ośrodka Studiów Kulturowych i Literackich nad Komunizmem IBL PAN. Gościem będzie dr Anna Dobrowolska, która wygłosi referat: Seks, komunizm i kasety wideo. Rewolucje seksualne w PRL.

Spotkanie odbędzie się w sali 144 Pałacu Staszica (Nowy Świat 72) w trybie hybrydowym. Po link do spotkania prosimy pisać na adres: katarzyna.chmielewska@ibl.waw.pl

 

 

Czy w PRL miała miejsce rewolucja seksualna? W popularnych publikacjach na temat obyczajów w powojennej Polsce dominują dwie perspektywy. Jedna przedstawia Polskę Ludową jako przestrzeń aseksualną. Jak twierdzi wielu komentatorów, przed 1989 rokiem nie dyskutowano o seksualności, a stosunek państwa do tej sfery życia naznaczony był pruderią i konserwatyzmem. Druga narracja, choć dostrzega pewne przemiany obyczajowe takie jak rozwój ruchu naturystycznego czy wybuch erotyki w kinie lat 80., traktuje je jako zabawne ciekawostki z kategorii „absurdy PRL”, rzadko przyglądając się ich szerszemu kontekstowi społecznemu i kulturowemu. Seks w PRL był więc albo szary, albo przaśny i niepoważny. Brakuje miejsca na dostrzeżenie skali przemian obyczajowych, jakie zaszły w Polsce między 1945 a 1989 rokiem.

 

W projekcie książki Sex, Communism, and Videotapes. Polish Sexual Revolutions, 1956-1989 medialne dyskusje nad striptizem, aktem kobiecym czy antykoncepcją stanowią punkt wyjścia do przyjrzenia się próbom zdefiniowania socjalistycznych wizji seksualnej nowoczesności i umieszczenia Polski na mapie globalnej rewolucji seksualnej. Analiza zmian stosunek państwa i cenzury do pornografii pozwala prześledzić proces jej stopniowej normalizacji w późnym PRL. Przyjrzenie się oddolnemu aktywizmowi w ruchu naturystycznym i gejowskim stanowi pretekst do refleksji nad rolą obywateli w kształtowaniu socjalistycznej seksualności i nad ograniczeniami wpisanymi w projekt socjalistycznej seksualnej nowoczesności. Zamiast jednej, hegemonicznej rewolucji seksualnej proponuję dostrzec ich mnogość i płynność, a także obecność wielu społecznych aktorów zaangażowanych w negocjowanie ram seksualnej modernizacji w PRL.

 

 

Dr Anna Dobrowolska — historyczka seksualności, badaczka PRL. W 2021 roku obroniła na Uniwersytecie Oksfordzkim doktorat poświęcony rewolucji seksualnej w PRL. Obecnie pracuje nad monografią roboczo zatytułowaną Sex, Communism, and Videotapes. Polish Sexual Revolutions, 1956-1989. Realizuje stypendium postdoktorskie na EUI we Florencji i w Instytucie Studiów Międzynarodowych (IHEID) we Genewie. Laureatka Diamentowego Grantu MNiSW na badania nad przemianami obyczajowości w powojennej Polsce. Autorka książki „Zawodowe dziewczyny. Prostytucja i praca seksualna w PRL” (Wydawnictwo Krytyki Politycznej, 2020) nominowanej do nagrody Genderowej Książki Roku 2020. Na Instagramie prowadzi profil @historieintymne.

5 seminarium z cyklu "Nowe języki antropologii"

18.04.2023

Antropologia współczesności - logoSerdecznie zapraszamy na kolejne spotkanie w ramach seminarium "Nowe języki antropologii", które odbędzie się 27 kwietnia o godz. 17.00 w sali nr 144 w Pałacu Staszica. Spotkanie Antropologia koloru poprowadzi Paweł Mościcki. Lektura (fragmenty: Michael Taussig, What Color Is the Sacred?) zostanie udostępniona chętnym, którzy napiszą na adres: antropologiawspolczesnosci@gmail.com

Poniżej krótki wstęp do spotkania.

Kolor należy do tych rzeczy, które wydają się oczywiste, dopóki nie zaczniemy się nad nimi poważnie zastanawiać. Bo czym właściwie jest kolor? Substancją zawartą w rzeczach czy tylko zabarwieniem naszej percepcji? Atrybutem rzeczy czy żywiołem, w którym znajdują one swoją wyjątkowość? Czy można mówić o kolorach w ogóle bez uwzględnienia historii ich wytwarzania oraz tego, że dzieci postrzegają je zupełnie inaczej niż dorośli? Michael Taussig napisał książkę, w której postanowił odejść od pozytywistycznego rozumienia koloru i zająć się jego magią. Zagląda przy tym pod podszewkę zachodniej kultury, która skolonizowała barwy narzucając niewolniczy tryb ekstrakcji pigmentów z zamorskich kolonii, a następnie podporządkowując postrzeganie kolorów schematom naukowym i kulturowym hierarchiom. Dlatego jego książka jest zarówno rygorystyczną refleksją nad szeroką gamą problemów związanych z antropologicznym sensem doświadczania barw jak i dziełem pisarskim, w którym Walter Benjamin odbywa kolorystyczne spacery z Williamem Burroughsem, a europejscy antropolodzy (jak Bronisław Malinowski) dyskutują na równi z własnym kolonialnym dziedzictwem i z wykorzystaniem barw w cyklu powieściowym Marcela Prousta. Taussig oferuje po prostu nowe spojrzenie na świat poprzez kolory – w całej jego i ich złożoności.

 

 Lektura: Michael Taussig, What Color Is the Sacred? (s. 1-26; 40-62; 141-159; 243-253).

 

 

Antropologia współczesności - seminarium grafika 

Otwarty konkurs na adiunkta w Pracowni Poetyki Historycznej

04.04.2023

Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk ogłasza otwarty konkurs na pracownika naukowego: adiunkt w Pracowni Poetyki Historycznej. Szczegółowe informacje dostępne są w załączniku.

 

 >> Ogłoszenie

DIAMAS zbiera potrzeby wydawnictw dot. czasopism OA – ankieta i zaproszenie na spotkanie

03.04.2023

DIAMASSerdecznie zapraszamy wydawnictwa i dostawców usług wydawniczych do wypełnienia ankiety europejskiego projektu DIAMAS nt. publikowania instytucjonalnego, a w szczególności wydawania czasopism w otwartym dostępie. To właśnie dzięki Państwa odpowiedziom partnerzy w projekcie poznają lepiej publikowanie instytucjonalne jako istotny aspekt komunikacji naukowej i opracują odpowiednie zasoby, narzędzia, polityki i strategie, które wspomogą wydawców czasopism naukowych w Europie, w tym w Polsce.


Odpowiedzi zbierane są do 30 kwietnia br.

 

Link do ankiety: Zob. link

 

Zachęcamy także do udziału w spotkaniu poświęconym samemu projektowi DIAMAS, na którym opowiemy więcej o jego założeniach i odpowiemy na pytania dotyczące ankiety.

Wydarzenie online odbędzie się 13 kwietnia 2023 r. o godz. 11.00 na platformie Zoom.
Rejestracja: Zob. link

 

Plan spotkania:

11.00–11.20 Wprowadzenie do projektu DIAMAS – prezentacja

Opowiemy więcej o projekcie. Głównym celem DIAMAS jest wsparcie wydawnictw diamentowych (wydających czasopisma w otwartym dostępie bez dodatkowych kosztów po stronie autorów i autorek oraz czytelników i czytelniczek) i instytucjonalnych poprzez wyznaczanie standardów, zwiększanie widoczności i promowanie różnorodnego pejzażu wydawniczego poprzez konkretne rozwiązania dla wydawnictw i czasopism.

 

11.20–13.00 (Opcjonalnie, dla chętnych). Możliwość zadania pytań nt. ankiety & warsztaty

Ta druga, „robocza” część spotkania należy do Państwa! Pracownicy Centrum Humanistyki Cyfrowej IBL PAN pozostaną w gotowości, aby odpowiedzieć na pytania dotyczące badania i rozwiać wątpliwości. Prosimy o zapoznanie się z dokumentem PDF z pytaniami przed wydarzeniem. Zachęcamy do wykorzystania tej sesji w sposób najbardziej odpowiedni dla siebie – np. poprzez wyciszenie dźwięku i samodzielne wypełnianie ankiety, zadawanie pytań tylko wtedy, gdy napotkają Państwo problem, czy przeciwnie – czynny udział w dyskusji. Oczywiście nie ma obowiązku zostawania do końca spotkania.

 

W razie pytań prosimy o kontakt z Martą Błaszczyńską: marta.blaszczynska@ibl.waw.pl

 

 

Seminarium Archiwum Kobiet – rozmowa z Natalią Malek

03.04.2023

Archiwum Kobiet logoZespół Archiwum Kobiet zaprasza na rozmowę wokół Obręczy Natalii Malek, którą poprowadzi Lucyna Marzec.
Seminarium odbędzie się w trybie online 5.04.2023 (najbliższa środa), o godzinie 18.00.
Zainteresowanych/zainteresowane udziałem w seminarium prosimy o zgłoszenia mailowe (do godz. 12:00 w dniu spotkania): archiwumkobiet@ibl.waw.pl (zostanie przesłany zarówno link do spotkania, jak i książka w formacie PDF).

Poniżej krótki wstęp Natalii Małek do rozmowy:

Jednym z popularniejszych pojęć wśród twórczyń i twórców eksperymentalnych, a także towarzyszących im krytyczek i krytyków sztuki, do niedawna wydawało się przekroczenie, rozumiane dwojako, jako naruszenie pewnych reguł, a także jako przewyższenie pewnych norm. Pierwszy z sensów współgrał z historycznie uwarunkowaną emancypacją kolejnych grup i jednostek (ważne jest wskazanie, że w ujęciu artystycznym jednostkowa emancypacja twórczyni/twórcy rzadko ustępowała pierwszeństwa emancypacji grupowej), to znaczy z kwestionowaniem oraz renegocjowaniem zasad społecznego współżycia; drugi z sensów współgrał zaś z materialnymi uwarunkowaniami pracy artystycznej, wywodzącej się z rzemiosła.

Z dzisiejszej perspektywy przekraczanie nie wydaje się już tak atrakcyjne, zanika z wypowiedzi programowych twórczyń i twórców oraz z krytyki literackiej; być może jako pojęcie spauperyzowane, zagarnięte przez dyskursy nie-artystyczne i nie-filozoficzne, być może dlatego, że w podobnym sensie używa się innych pojęć, np. ekstatyczności.

Roboczą tezą, od której chciałabym zacząć, jest to, że w pracy poetyckiej/artystycznej przekroczenie nie zanikło całkowicie, lecz jakości, które były mu przypisywane, stały się niewygodne lub w celach taktycznych, jak na przykład walka o polityczną widoczność zawodów artystycznych czy walka o rozszerzenie pojęcia pracy (praca kognitywna, praca afektywna, praca reprodukcyjna), zostały „przejęte” przez inne dyskursy. Tym samym chciałabym zaproponować wspólny namysł nad takimi kwestiami jak: przekroczenie artystyczne a dyskomfort jednostkowy oraz sprzeciw grupowy, przekroczenie artystyczne a naruszenie społecznego status quo, ryzyko twórcze, ryzyko osobiste, rozwój artystyczny i rozwój osobisty a dyskursy im przeciwne, różnica między rozwojem (osobistym i społecznym) a emancypacją (jednostkową i grupową) czy wreszcie koncepcja nieudanego małżeństwa (ang. unhappy marriage) między pewnymi nurtami myślowymi, stawiającymi sobie podobne cele emancypacyjne.

Pretekstem do wspólnego namysłu nad tymi kwestiami będzie książka poetycka: Obręcze.

O AUTORCE:

Natalia Malek – poetka, kuratorka wydarzeń literackich, tłumaczka. Absolwentka Instytutu Anglistyki UW, studiowała także w Ośrodku Studiów Amerykańskich UW oraz na hiszpańskim UCLM. Autorka pięciu książek poetyckich: Pracowite popołudnia (2010), Szaber (2014), Kord (2017), Karapaks (2020) oraz Obręcze (2022). Laureatka Nagrody Literackiej Gdynia (2021) oraz Nagrody im. Adama Włodka (2017); nominowana także do Nagrody im. Wisławy Szymborskiej i do Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej Silesius. Na język polski przekładała m.in. wiersze Louise Glück, Tyronne’a Williamsa, Sandry Cisneros. Od 2 lat kieruje międzynarodowym projektem Wiersze w mieście, zaś od 9 lat – jedynym w Polsce festiwalem poezji performatywnej Spoken Word Festival Warsaw. Współtwórczyni grupy feministyczno-artystycznej Wspólny Pokój. Mieszka i pracuje w Warszawie.

O PROWADZĄCEJ:

Lucyna Marzec – wykłada w Instytucie Filologii Polskiej UAM. Autorka monografii: Papiery po Iłłakowiczównie. Archiwum jako przedmiot badań (2022), Sporu o Granicę Zofii Nałkowskiej (2019) i Po kądzieli. Gatunki pisarstwa feministycznego Jadwigi Żylińskiej (2014). Redaktorka naczelna (wespół z Maciejem Dudą) „Czasu Kultury”.

 

Natalia Malek - plakat

4. Seminarium „Nowe języki antropologii”: Antropologia architektury

31.03.2023

Zapraszamy na kolejne spotkanie w ramach seminarium „Nowe języki antropologii”, które odbędzie się już 13 kwietnia o godz. 17.00 w sali nr 144 w Pałacu Staszica.

Architektura, antropologia, projektowanie – to tytułowe zagadnienia, które Tim Ingold przybliża w swoich esejach, dostępnych w polskim wydaniu w opracowaniu Ewy Klekot.
W jego rozważaniach akcent pada na kwestię wzajemnej relacji człowieka i jego otoczenia – człowieka, który zamieszkuje przestrzeń i przetwarza ją. Zagadnienia takie, jak krajobraz i artefakt, środowisko i architektura, materia i materialność, substancja i medium oraz ich przenikanie podejmowane są w odniesieniu do przestrzeni życia, budowania i zamieszkiwania. Kluczowe zaś jest pojęcie procesu. Podczas seminarium przyjrzymy się ww. zagadnieniom przez pryzmat tego, co w esejach Ingolda
pojawia się pod hasłem rzeczywistości mentalnej i materialnej, zaś w pracach innych teoretyków przestrzeni realnej i wyobrażonej.

 

Lektura: T. Ingold, Splatać otwarty świat. Architektura, antropologia, design, wybór i oprac. E. Klekot, tłum. E. Klekot, D. Wąsik, Instytut Architektury, Kraków 2018

 

Chętnych do otrzymania tekstu na seminarium prosimy o kontakt:  antropologiawspolczesnosci@gmail.com.

 

 

Grafika: P. Biegański, Pałac Staszica – studium proporcji poszczególnych elementów fasady głównej, przeprowadzone na zasadzie złotego podziału, tenże, Pałac Staszica. Siedziba Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, Warszawa 1951, s. 107, źródło: https://palacstaszica.pan.pl/pl/o-stronie/

Nowy nabór w Programie Erasmus+

30.03.2023

 

       

 

 

 
 

 
 

 

   

 

 

 

 

 

   

Logo Archiwum Kobiet

 

 

     

 

 

 

 

 

 

 

 

Logo Słownika Polszczyzny XVI wieku